Ẩn họa khôn lường từ pháo nổ tự chế

Nhóm học sinh chế tạo pháo bị Công an phát hiện. Ảnh: Công an Hà Tĩnh.

Không thể thờ ơ

Ngày 3/1, UBND xã Ia Krăi, huyện Ia Grai (tỉnh Gia Lai) cho biết, trên địa bàn vừa xảy ra một trường hợp tự chế tạo pháo gây cháy nổ, khiến 4 học sinh bị thương tích, nhập viện cấp cứu. Theo đó, vào chiều ngày 1/1, tại nhà ông V.V.T. (ngụ làng Doch Ia Krót, xã Ia Krăi) phát ra tiếng nổ lớn. Khi người dân ở gần đến hiện trường thì phát hiện 4 em là V.Đ.P. (14 tuổi), N.T.D. (11 tuổi), T.Q.Tr. (11 tuổi) và N.M.T. (11 tuổi), cùng ngụ tại làng Doch Ia Krót bị thương nặng nên đưa đi cấp cứu.

Đây không phải là vụ việc đầu tiên do pháo tự chế gây ra trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Trong khoảng 3 tháng trở lại đây, địa phương này đã xảy ra 3 vụ việc nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến chế tạo pháo nổ, nạn nhân đều ở độ tuổi thanh thiếu niên, học sinh, nhận thức còn hạn chế, thiếu hiểu biết về pháp luật và những nguy hiểm tiềm ẩn từ hành vi chế tạo pháo.

Đáng quan tâm, đây cũng không phải là “chuyện riêng” của tỉnh Gia Lai. Gần đây, các bệnh viện tại TPHCM tiếp nhận nhiều thanh thiếu niên bỏng nặng, phải cắt bỏ tay, mất tinh hoàn… do pháo tự chế phát nổ. Vài ngày trước, Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TPHCM tiếp nhận thiếu niên 15 tuổi dập nát bàn tay phải, bị thương nặng các ngón bàn tay trái, xây xát da mặt và nhiều nơi trên cơ thể. Các bác sĩ nỗ lực xử trí song không giữ được bàn tay phải của bệnh nhân, chỉ khâu vết thương, nẹp bột các ngón bàn tay trái. Bệnh nhân là học sinh lớp 9, cùng nhóm bạn học ra bờ kênh ở TP Thuận An thử pháo tự chế sau khi thi học kỳ. Nhóm học chế pháo trên mạng rồi mua nguyên liệu về chế tạo, trong lúc thử nghiệm thì pháo nổ.

Cách đây khoảng 10 ngày, nhóm 3 học sinh bị đa chấn thương, bỏng nghiêm trọng do bị nổ trong lúc tự điều chế theo hướng dẫn trên mạng, phải chuyển từ Tây Ninh đến Bệnh viện Chợ Rẫy. Trong đó, thiếu niên 17 tuổi bị nặng nhất, bỏng 50% cơ thể, dập nát tinh hoàn phải, đa chấn thương. Do tình trạng quá nghiêm trọng, các bác sĩ phải cắt bỏ tinh hoàn bệnh nhân, cắt lọc lấy sạch các dị vật, mảnh pháo nổ găm ở nhiều nơi trên cơ thể.

Cũng tại Bệnh viện Chợ Rẫy, trước đó đã tiếp nhận 4 ca bệnh đa vết thương nghiêm trọng liên quan pháo nổ tự chế, từ 12 - 16 tuổi. Cả 4 ca đều phải cắt cụt bàn tay trái, không thể giữ được tay do dập nát quá nghiêm trọng. Ngoài ra, các bệnh nhân còn phải trải qua những cuộc mổ cắt lọc nhiều vết thương khắp nơi trên cơ thể. Bệnh viện Nhi đồng 2 cũng ghi nhận nhiều ca tương tự. Trong đó, bé trai 12 tuổi, ngụ Bình Phước, lấy bột que diêm (lưu huỳnh) cho vào vòi của ruột xe rồi đập gây nổ, khiến bàn tay trái chảy nhiều máu, dập nát, bỏng đen toàn thân và nhiều nhất là vùng mặt.

Tại Khánh Hòa, Bệnh viện đa khoa tỉnh Khánh Hòa cho biết, từ cuối tháng 12/2024 và đầu năm 2025, bệnh viện này liên tiếp tiếp nhận các bệnh nhân là học sinh từ 9 -14 tuổi bị thương do pháo nổ. Lúc 15 giờ 35 phút, ngày 1/1, bệnh viện tiếp nhận bệnh nhân B.G.N. (10 tuổi, trú TP Cam Ranh) nhập viện trong tình trạng bàn tay trái mất xương, bong điểm bám gân nhiều đốt, bỏng da mi, bỏng kết mạc mắt bên trái... Theo gia đình, bệnh nhân tự mua thuốc nổ trên mạng xã hội, sau đó đưa về nhà đang tự chế pháo thì phát nổ.

Nguy hiểm học làm pháo qua mạng

Có thể nói, tai nạn do pháo tự chế đang là nỗi ám ảnh của nhiều phụ huynh khi năm hết, Tết đến. Đa số các nạn nhân đều ở độ tuổi học sinh, do tò mò, chưa hiểu biết đầy đủ nên đã trở thành nạn nhân. Theo lời kể lại, các em đều tự mua thuốc nổ đặt trên mạng về tự chế tạo pháo và gây nổ. Điều đáng nói, có trường hợp mới 9 tuổi nhưng đã có thể dễ dàng đặt mua nguyên liệu chế tạo pháo nổ trên mạng xã hội.

Quả thực, chỉ cần gõ từ khóa tìm kiếm "Cách làm pháo tự chế" trên các trang mạng xã hội TikTok, YouTube, có hàng loạt video hướng dẫn làm pháo tự chế như: "Pháo bi tự làm chơi Tết", "Hướng dẫn làm pháo nổ chơi Tết rất đơn giản", "Pháo cối tự chế nổ siêu to"… Để tăng tính thuyết phục và tò mò, các video hướng dẫn này sau khi làm xong sẽ cho nổ thử nghiệm để thu hút người xem.

Theo BS Nguyễn Viết Ngọc (Khoa Chấn thương chi trên và vi phẫu thuật - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108), thời điểm cuối năm, ca chấn thương do pháo nổ thường gia tăng, đa số bệnh nhân ở độ tuổi từ 10 - 16 tự chế pháo để chơi Tết. "Tổn thương do pháo nổ thường phức tạp, nhiều trường hợp tổn thương nhiều vị trí như bàn tay, mặt, thân người… nên điều trị khó khăn, tốn nhiều thời gian và thường để lại di chứng nặng nề, thậm chí mất chức năng vĩnh viễn. Mỗi gia đình cần nâng cao cảnh giác, tuyên truyền, vận động người thân, con em chấp hành nghiêm các quy định về quản lý pháo, không tự ý chế tạo, sử dụng pháo nổ (thuốc pháo) để ngăn chặn nguy cơ, hậu quả đáng tiếc xảy ra từ pháo nổ" - BS Ngọc cảnh báo.

Còn BS.CK1 Nguyễn Thị Ngọc Ngà - Phó Khoa Bỏng - Chỉnh trực (Bệnh viện Nhi đồng 2) cho biết, hầu hết nạn nhân ở độ tuổi học sinh, thích khám phá, ngày càng dễ dàng truy cập các thông tin hướng dẫn và đặt mua hóa chất trên mạng xã hội để thực hành theo. Vết thương trên da của tai nạn hỏa khí do pháo nổ thường rất sâu, cháy xém hầu như ở toàn thân, các vị trí tiếp xúc gần thường bị dập nát nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong. Nhiều trường hợp giữ được tính mạng, song những di chứng để lại rất nặng nề, mất nhiều chức năng cơ thể như mất hoàn toàn chức năng bàn tay, phải cắt cụt chi, mù mắt... Các bệnh nhân đều còn ở độ tuổi rất trẻ, ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển về sau.

Theo BS Ngà, nhà trường, phụ huynh cần giáo dục cho trẻ hiểu các mức độ nguy hiểm do pháo gây ra như gây cháy nổ, thương tích, tàn tật, thậm chí gây tử vong.

Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 đang cận kề, đây cũng là thời điểm tiềm ẩn nguy cơ thương vong cao do các trường hợp tự chế pháo. Vì thế, các bậc phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ với giáo viên, nhà trường để nắm bắt các biểu hiện nghi vấn của con em. Đồng thời, thường xuyên giáo dục, quản lý con em để ngăn chặn kịp thời khi thấy các biểu hiện như mua bán, tàng trữ, sử dụng pháo hay truy cập vào các trang mạng xã hội để xem clip chế tạo pháo nổ… tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự.

Đ.Linh