Ấm no từ vườn cây, ao cá

Nuôi cá chình lãi tiền tỷ

Nhiều năm nuôi cá lóc, cá diêu hồng nhưng không hiệu quả, ông Nguyễn Đình Toan (69 tuổi), ở tổ dân phố 1, xã Đăk Hà trăn trở tìm hướng đi mới. Tìm hiểu thị trường, ông thấy cá chình có giá trị kinh tế cao, đầu ra ổn định, phù hợp với điều kiện của gia đình nên quyết định thử sức với loài thủy sản này.

Nuôi cá chình mang lại thu nhập cao cho ông Toan.

Để có kỹ thuật nuôi, năm 2015 ông Toan lặn lội vào các tỉnh miền Tây để học hỏi. Trong chuyến đi này, ông có cơ hội gặp gỡ các chuyên gia của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I, được hướng dẫn và hỗ trợ về công nghệ nuôi. Có kiến thức, giữa năm 2015 ông cải tạo 3ha đất để nuôi cá chình.

Trên cơ sở kiến thức học được, ông Toan thiết kế ao nuôi theo dạng bậc thang với độ sâu mực nước từ 1,5 - 1,8m. Xung quanh ao không để cây cối che phủ, bờ ao được đầm nén chặt không để hang hốc, rò rỉ. Ao có 2 hệ thống cấp thoát nước nhằm bảo vệ nguồn nước ra vào ao. Đáy ao được thiết kế theo dạng lòng chảo và được phủ một lớp đất cát nhằm tạo điều kiện cho cá phát triển cũng như thuận tiện trong việc vệ sinh ao và thu hoạch cá.

Đầu năm 2016, khi hệ thống ao nuôi hoàn thiện, ông Toan chính thức thả 6.000 con cá giống. Những tháng đầu, do mưa nhiều, đàn cá chưa quen môi trường nên ông Toan gặp khó khăn trong phòng trị bệnh. Tuy nhiên, với phương châm vừa làm vừa rút kinh nghiệm, ông đã từng bước khắc phục khó khăn, giữ ổn định đàn cá.

“Quá trình nuôi tôi đặc biệt chú trọng đến khâu vệ sinh ao, khử trùng nước và đảm bảo ô-xy cho cá. Nước trước khi bơm vào ao tôi đều đo độ pH. Mức pH chuẩn phải nằm trong khoảng từ 6 - 7,5. Nếu như dưới hoặc vượt quá khoảng này, thì phải điều chỉnh kịp thời để đảm bảo sự sinh trưởng, tỷ lệ sống và miễn dịch cho cá”, ông Toan cho hay.

Theo ông Toan, cá chình phát triển tốt ở nhiệt độ từ 25 - 27°C. Đây là loại cá ăn tạp, nguồn thức ăn của chúng là cá diếc, cá rô phi, trùn quế hoặc các động vật phù du. “Để đảm bảo chất lượng thức ăn cho cá chình, tôi phải đích thân đi mua nguyên liệu và tự chế biến. Thức ăn của cá chình phải tươi, trước khi xay nhuyễn cần trộn thêm vitamin và men tiêu hóa để giúp tăng tỷ lệ sống cho cá”, ông Toan nói.

Ông Toan tự chế biến thức ăn cho cá.

Sau hơn 9 năm, mô hình nuôi cá chình của ông Toan đã chứng minh hiệu quả nhờ chú trọng phòng trị bệnh và kiểm soát tốt môi trường nuôi. Cá phát triển nhanh cho năng suất cao và ít dịch bệnh, tỷ lệ sống đạt 90%. Trung bình mỗi năm, ông Toan xuất bán khoảng 3,2 tấn cá chình thương phẩm. Với giá bán dao động từ 500 nghìn - 520 nghìn đồng/kg, mỗi năm ông thu về khoảng 1 tỷ đồng sau khi trừ chi phí.

Mô hình nuôi cá chình không chỉ mang lại thu nhập cao cho ông Toan mà còn trở thành địa chỉ tin cậy để nhiều nông dân trên địa bàn đến tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm.

Bội thu từ cây ăn quả

Những ngày cuối tháng 8, chúng tôi có dịp đến thôn 2, xã Đăk Hà để mục sở thị vườn cây ăn quả của bà Nguyễn Thị Nền (57 tuổi). Đứng giữa vườn trái cây trĩu quả, bà Nền chia sẻ: “Để có được vườn trái cây như bây giờ, không ai nghĩ lúc mới bắt tay vào làm, tôi cũng gặp không ít gian nan, vậy nhưng tôi vẫn quyết tâm gắn bó với việc trồng cây ăn quả”.

Bà Nền cho biết, gia đình bà có 3ha đất nông nghiệp. Trên diện tích này bà tập trung trồng và chăm sóc cà phê. Theo thời gian, những gốc cà phê trở nên già cỗi, giảm năng suất và thường xuyên sâu bệnh. Trong lúc loay hoay tìm hướng đi mới, bà được một người quen gợi ý trồng cây ăn quả. Thấy ưu điểm chi phí đầu tư thấp, dễ chăm sóc, cho thu hoạch ổn định, năm 2018 bà phá bỏ toàn bộ diện tích cà phê để trồng 1.000 gốc cam, quýt.

Vườn trái cây của bà Nền trĩu quả.

Những ngày đầu, việc chuyển đổi không hề dễ dàng. Thiếu kiến thức, kỹ thuật, bà Nền luẩn quẩn với chuyện “thử - sai”. Thế nhưng càng gắn bó, bà càng hiểu đất, hiểu cây. Hễ có lớp tập huấn, bà lại đăng ký tham gia. Qua đó, bà tiếp cận mô hình canh tác hữu cơ và bắt đầu áp dụng vào vườn cây của mình.

Thay vì sử dụng phân hóa học, bà tự ủ phân chuồng, phân xanh kết hợp với chế phẩm sinh học để bón cho cây. Bà Nền lý giải: “Phân hữu cơ giàu dinh dưỡng tự nhiên, cây khỏe, lá dày, quả ngọt và thơm đậm, đặc biệt an toàn vì không tồn dư hóa chất”.

Ngoài phân bón, khâu phòng trừ sâu bệnh cũng được bà chú trọng. Bà tự chế hỗn hợp từ ớt, gừng, tỏi ngâm rượu để phun xua đuổi côn trùng. Với các loại sâu cứng đầu, bà dùng bẫy hoặc thả thiên địch để hạn chế. Cách làm tuy tốn công, nhưng bù lại cây ít bệnh, trái sạch, môi trường không bị ảnh hưởng.

Bà Nền sử dụng bẫy thay cho thuốc bảo vệ thực vật.

Hơn hai năm ròng rã chăm sóc, vườn cam, quýt của bà Nền cho lứa quả ngọt đầu tiên, trung bình mỗi cây đạt khoảng 30kg. Niềm vui ấy là động lực để bà mở rộng trồng 50 gốc bưởi, 70 gốc ổi và 30 gốc bơ. Tuy mỗi loại cây đòi hỏi kỹ thuật riêng, nhưng nhờ siêng năng ghi chép, quan sát và rút kinh nghiệm, bà ngày càng thành thạo trong việc chăm sóc.

“Ngày nào tôi cũng ra vườn, quan sát kỹ vườn cây và cẩn thận ghi lại những biểu hiện bất thường để kịp thời xử lý. Gặp vấn đề vượt ngoài khả năng, tôi lại lên mạng tìm hiểu hoặc nhờ cán bộ nông nghiệp hỗ trợ. Giờ thì mọi thứ đã dễ dàng hơn nhiều, chỉ cần nhìn qua là tôi biết cây thiếu chất gì, nắm rõ lúc nào cần tỉa cành, bón phân hay tưới nước cho hợp lý”, bà Nền vui vẻ nói.

Hiện nay, 3ha cây ăn quả của bà Nền cho sản lượng ổn định khoảng 70 tấn mỗi năm. Với giá bán từ 25 - 30 nghìn đồng/kg, sau khi trừ chi phí, bà thu về gần 900 triệu đồng. Trái cây của bà Nền chủ yếu cung ứng cho các tiểu thương ở xã Đăk Tô, Đăk Hà, Sa Thầy và phường Kon Tum, đồng thời được chọn làm nguồn hàng cho Siêu thị Co.opmart Kon Tum. Đặc biệt, sản phẩm cam, quýt của bà đã được chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh vào cuối năm 2022.

Nói về dự định sắp tới, bà Nền cho biết sẽ không mở rộng diện tích mà dồn sức đầu tư cho vườn cây hiện có. Với bà, mỗi trái ngọt không chỉ là thành quả lao động mà còn là lời cam kết về chất lượng và sự an toàn với khách hàng. Bà cũng hy vọng từ mô hình của mình sẽ có nhiều nông dân khác được truyền cảm hứng để cùng theo đuổi con đường nông nghiệp sạch.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Đăk Hà Ngô Minh Dũng cho biết, Hội hiện có 2.700 hội viên. Thời gian qua, đã có nhiều hội viên mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, vật nuôi và áp dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao thu nhập, phát triển kinh tế. Trong đó, bà Nguyễn Thị Nền và ông Nguyễn Đình Toan là hai điển hình tiêu biểu. Họ không chỉ thể hiện tư duy làm nông nghiệp hiện đại mà còn lan tỏa phong trào sản xuất, kinh doanh giỏi, tạo động lực để nhiều hội viên khác vươn lên thoát nghèo, làm giàu bền vững.

Bài, ảnh: THU HIỀN