Cựu chiến binh Mặt trận Vị Xuyên: Ấm áp nghĩa tình đồng chí, đồng bào

Các cựu chiến binh Mặt trận Vị Xuyên trong hành trình về Hà Giang.

Những lá cờ tô thắm dải biên cương

Ý tưởng mang cờ Tổ quốc tặng đồng bào biên giới bắt đầu nhen nhóm sau chuyến đi Vị Xuyên ngày 17/8/2019 của Hương Dung, hay còn gọi là đạo diễn Việt Bắc, cùng các cựu chiến binh Mặt trận Vị Xuyên, khi họ lần tìm dấu vết về người lính ở huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang tên là Chẩu Văn Vạn hy sinh ở điểm cao 1509 thuộc xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên, ngày 28/4/1984.

Sinh năm 1990 nhưng Hương Dung đã có 13-14 năm gắn bó với phim tài liệu về nhiều đề tài, trong đó các vấn đề liên quan công cuộc giữ gìn, bảo vệ biên cương đất nước. Giai đoạn 2018-2019 là thời điểm cô bắt đầu làm những bộ phim về biên giới, trong đó có Vị Xuyên, địa danh gắn liền với cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc. Nơi đây được xem là kho đề tài cho những người làm phim tài liệu như cô và viết lách nói chung.

Hương Dung chia sẻ, trò chuyện, gặp gỡ với những cựu chiến binh năm xưa, với những người dân địa phương, đi theo những góc tiếp cận cá nhân, cô càng hiểu thêm giá trị, ý nghĩa của cuộc sống, để giải thích cho những câu hỏi về mục tiêu trong công việc và cuộc sống. Sự có mặt của thành viên ít tuổi nhất giữa các cựu chiến binh có thể coi như một gạch nối giữa quá khứ và hiện tại, để khẳng định rằng, những người trẻ hôm nay không bao giờ quên công lao của các thế hệ cha ông, của những người đã ngã xuống để giữ vững chủ quyền biên giới quốc gia.

Trở lại ngày 17/8/2019 đánh dấu sự kiện mở đầu hoạt động tặng cờ Tổ quốc cho người dân vùng biên. Thời điểm đó, Hương Dung và một số cựu chiến binh Mặt trận Vị Xuyên lên kế hoạch đi tìm một cột mốc nằm trên điểm cao 1509. Họ tìm dấu vết hay đúng hơn là dấu hiệu người lính quê Lâm Bình, Tuyên Quang là Chẩu Văn Vạn hy sinh tại đây ngày 28/4/1984. Thời điểm đó, điểm cao chưa được công binh rà phá bom mìn, vật liệu nổ. Đáng nói nữa là ba ngày trước chuyến đi, cựu chiến binh Nguyễn Văn Kim trong lúc lợp lại mái nhà đã ngã gãy chân. Tuy vậy, anh có liên hệ với đồng chí Ghệt, Bí thư Chi bộ thôn Nậm Ngặt dẫn đường cho đoàn.

Hương Dung kể tiếp, họ bắt đầu leo lên điểm cao từ 7 giờ 30 phút và khoảng 11 giờ 30 phút mới đến nơi. Với một cô gái trẻ khi đó, 4 giờ dài như cả tháng trời, miên man vì họ cứ đi mà không biết khi nào sẽ đến nơi, phía trước là gì. Vào thời điểm gần như cạn kiệt sức lực, mọi người nhìn thấy ống bương dẫn nước từ trên núi xuống của người dân.

Nước này dùng để tưới thảo quả nhưng với tất cả các thành viên trong đoàn, đấy là dòng nước của sự sống. Trong lúc mọi người đang uống nước, một người lính quê Tuyên Quang bỗng thốt lên khi chợt thấy một lá cờ Tổ quốc cắm trên một cây cao. Mặc dù không một ai từng chiến đấu ở điểm cao 1509 nhưng tất cả đều tự hào, hãnh diện khi cao điểm năm xưa mà biết bao đồng đội đã nằm xuống giờ vẫn còn ở đây…

Sau chuyến đi đó, những gì đọng lại với Hương Dung là hình ảnh lá cờ Tổ quốc cô đăng lên tài khoản cá nhân trên Facebook, nhận được nhiều bình luận của các cựu chiến binh và thân nhân liệt sĩ, trong đó có gia đình liệt sĩ Đình Văn Chung ở Từ Liêm (Hà Nội) từng hy sinh ở điểm cao 1509. Chị gái của liệt sĩ Đình Văn Chung tiết lộ, lá cờ mà Hương Dung nhắc đến trong bài thơ từng được gia đình họ cắm ở mộ gió của người em. Ngày gia đình đưa hài cốt liệt sĩ Đình Văn Chung trở về, họ đã mang cắm lá cờ ở đó.

Hương Dung và các cựu chiến binh nảy ra ý định bên cạnh những hoạt động như mang gạo, muối, chăn ấm nhằm giúp đỡ, hỗ trợ người dân địa phương sẽ tặng cờ Tổ quốc. Sau đấy, những thành viên ban đầu như Hương Dung, các cựu chiến binh Mặt trận Vị Xuyên là Nguyễn Văn Kim, Nguyễn Hồng Thanh và nhạc sĩ Trương Quý Hải đã vận động quyên góp đưa cờ Tổ quốc cùng nhiều suất quà lên Vị Xuyên.

5 năm trôi qua nhưng sâu thẳm trong suy nghĩ của Hương Dung, cô luôn tin hành trình và bộ phim tài liệu của cô ở điểm cao 1509 (Phần đời còn lại) có vết dấu và sự chỉ dẫn của hai liệt sĩ Đình Văn Chung và Chẩu Văn Vạn. Và lá cờ Tổ quốc là tín hiệu, là điểm kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa thế hệ những người đi trước và thế hệ trẻ như cô.

Lời hứa của những người ở lại

Giữa tháng 1 vừa qua, cựu chiến binh Nguyễn Văn Kim và những đồng đội một lần nữa có chuyến đi trở về Vị Xuyên để trao 75 suất quà gồm cờ Tổ quốc, tiền mặt, quà Tết tặng những người bị thương tật do vật cản còn sót lại sau chiến tranh, người khuyết tật của xã Thanh Thủy và các hộ nghèo của thôn Nậm Ngặt.

Cựu chiến binh Nguyễn Văn Kim cho biết, trong hơn 10 năm qua, với anh không còn là những chuyến đi trở lại chiến trường ít nhất vào ngày 12/7 hằng năm để thắp hương, gọi tên những người đồng đội đã hy sinh. May mắn được trở về năm 1987 và khi cuộc sống cũng đã ổn định, anh cảm thấy mình cần phải lên đường tìm kiếm hài cốt đồng đội, trước là của người anh thân thiết, người chỉ huy Tiểu đoàn 3 năm xưa Nguyễn Hữu Thanh, sau là những đồng đội khác, rồi thực hiện các hoạt động tri ân, tưởng nhớ họ.

Thật khó có thể kể hết tấm lòng vì đồng đội của người lính truyền đạt cũng như tình cảm mà các cựu chiến binh Mặt trận Vị Xuyên khác đã dành cho mảnh đất này trong những năm qua, từ ủng hộ tiền xây dựng đường, trường đến việc đóng góp mua tặng cây, con giống vật nuôi, chăn ấm, quà tết mỗi dịp Tết đến, Xuân về.

Theo Hương Dung, một trong những hoạt động hằng năm của các cựu chiến binh Mặt trận Vị Xuyên là mang cờ Tổ quốc về biên giới, với khoảng 7.000 lá cờ tính đến nay. Bên cạnh đó, họ mang cờ ra đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), gửi cờ cho các đoàn đi Trường Sa... Kinh phí dựa trên việc vận động, quyên góp nhưng trong các hoạt động liên quan đều ít nhiều có công sức, nỗ lực của những người lính Mặt trận Vị Xuyên.

Ba năm gần đây, Hương Dung và các cựu chiến binh Mặt trận Vị Xuyên kết hợp với chính quyền ba tỉnh Yên Bái, Tuyên Quang và Hà Giang triển khai hoạt động xây nhà cho các thương bệnh binh, cựu chiến binh có hoàn cảnh khó khăn, thân nhân của liệt sĩ. Và năm nay, mọi người sẽ đồng hành với Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ 515 của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Hà Giang trong nhiều hoạt động, trong đó có việc vận động mua máy khoan đá hỗ trợ cho đội quy tập. Tuy vậy, tin vui nhất có lẽ là việc lần đầu tiên sau 5 năm, họ có thêm hai thành viên mới, giúp san sẻ công việc với những thành viên cũ, góp phần để những kế hoạch diễn ra thuận lợi, hiệu quả hơn.

Theo Hương Dung, lá cờ Tổ quốc luôn có ý nghĩa rất lớn với những người dân vùng biên. Với họ, dù cuộc sống có khó khăn như thế nào, lá cờ Tổ quốc luôn là điểm tựa, luôn khơi dậy, thôi thúc mỗi người dân nơi đây tham gia bảo vệ, giữ gìn biên cương Tổ quốc với niềm tự hào và trách nhiệm của bản thân.

Mạnh Hào