Ai sẽ dẫn dắt Hàn Quốc qua cơn sóng địa chính trị?

Sau biến động chính trị lớn dẫn đến việc Tổng thống Yoon Suk-yeol bị phế truất, phải đưa ra lựa chọn hệ trọng: đi theo con đường cải cách năng động, thực dụng cân bằng, hay bảo thủ ổn định. Ba ứng viên - Lee Jae-myung (đảng Dân chủ, đối lập), Lee Jun-seok (đảng Cải cách Mới, NRP) và Oh Se-hoon (ứng viên độc lập, phe bảo thủ) - đại diện ba hướng đi khác biệt, hứa hẹn sẽ thay đổi cục diện quan hệ của Seoul với các đồng minh chủ chốt là Mỹ và Nhật Bản, cũng như vị thế của Hàn Quốc trên bàn cờ Đông Bắc Á. Cuộc bầu cử lần này không chỉ là một cuộc đua quyền lực, mà còn là lời hồi đáp của Seoul trước câu hỏi: Ai sẽ dẫn dắt Hàn Quốc vượt qua những cơn sóng địa chính trị của kỷ nguyên mới?

Poster các ứng cử viên trong cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc ngày 3/6. Ảnh: Yonhap

Bầu cử lần này diễn ra trong bối cảnh kinh tế Hàn Quốc giảm tốc, cạnh tranh Mỹ - Trung ngày càng gay gắt, khu vực Đông Bắc Á biến động, và xã hội trong nước phân cực. Các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy ứng cử viên Lee Jae-myung đang dẫn đầu với khoảng 49-50% ủng hộ, trong khi hai ứng cử viên Lee Jun-seok và Oh Se-hoon lần lượt đạt khoảng 10% và dưới 10%. Tuy nhiên, cử tri trung lập, vốn chiếm tỷ lệ không nhỏ, được dự báo sẽ là nhân tố có thể thay đổi cục diện phút chót.

Ông Lee Jae-myung là chính trị gia lão luyện, từng thất bại sít sao trước ông Yoon Suk-yeok năm 2022, nhưng nay trở lại với cam kết cải thiện an sinh xã hội, giảm bất bình đẳng và phục hồi lòng tin vào thể chế. Về đối ngoại, ông theo đuổi cách tiếp cận thực dụng: giữ vững liên minh Mỹ-Hàn và hợp tác ba bên Hàn - Mỹ - Nhật, nhưng luôn nhấn mạnh rằng lợi ích quốc gia là ưu tiên tối thượng. Trong các phát biểu tranh cử, ông cam kết bảo vệ quyền tự chủ chiến lược của Hàn Quốc, không chấp nhận trở thành "quân cờ" trên bàn cờ siêu cường, đồng thời thúc đẩy các cuộc đàm phán thương mại, công nghệ và an ninh theo hướng có lợi cho Seoul. Đối với Nhật Bản, ông thể hiện thiện chí ngoại giao nhưng không dễ dàng nhân nhượng các vấn đề lịch sử, bao gồm tranh cãi về phụ nữ mua vui thời chiến hay lao động cưỡng bức.

Trong khi đó, ứng cử viên Lee Jun-seok mang đến một hình ảnh mới mẻ trong phe bảo thủ. Sau khi rời đảng Sức mạnh Nhân dân năm 2023, ông thành lập NRP với tham vọng cải cách chính trị, giảm quan liêu và tăng hiệu quả quản lý nhà nước. Ông đề xuất sáp nhập Bộ Thống nhất và Bộ Ngoại giao để cải thiện điều phối chiến lược khu vực, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc mở rộng hợp tác an ninh, công nghệ cao và quốc phòng với Mỹ và Nhật, nhất là trong lĩnh vực hàng không vũ trụ. Tuy nhiên, chiến dịch tranh cử của Lee Jun-seok gặp không ít sóng gió do phong cách bốc đồng và những phát ngôn gây tranh cãi. Dù vậy, nếu đắc cử, ông được kỳ vọng sẽ đẩy mạnh sáng kiến an ninh ba bên Mỹ-Nhật-Hàn, biến Seoul thành đối tác chủ động trong các liên minh khu vực thay vì chỉ là đồng minh thụ động.

Về phần mình, ông Oh Se-hoon, ứng viên độc lập và là chính trị gia kỳ cựu, từng ba lần làm Thị trưởng Seoul, nổi tiếng với quan điểm bảo thủ truyền thống. Trong chiến dịch, ông khẳng định duy trì liên minh Mỹ-Hàn là trụ cột, đồng thời ưu tiên nâng cao năng lực phòng thủ tự thân và không loại trừ biện pháp răn đe mạnh mẽ. Với Nhật Bản, ông chủ trương bình thường hóa quan hệ, tập trung hợp tác kinh tế - công nghệ, tránh sa lầy vào tranh chấp lịch sử. Một chính quyền Oh Se-hoon được dự đoán sẽ tiếp nối đường lối bảo thủ trước đây, củng cố quan hệ đồng minh, duy trì ổn định và tránh điều chỉnh chiến lược lớn - giúp Hàn Quốc duy trì vị thế, nhưng cũng có nguy cơ bị đánh giá là thiếu sáng tạo trong bối cảnh địa chính trị đang thay đổi.

Phân tích sâu hơn cho thấy: Nếu ông Lee Jae-myung thắng cử, Hàn Quốc sẽ theo đuổi chính sách đa phương, giảm phụ thuộc Mỹ, chủ động bảo vệ lợi ích kinh tế, thương mại, công nghệ, đồng thời nỗ lực ngoại giao để tháo gỡ các nút thắt lịch sử với Nhật Bản.

Giới chuyên gia đánh giá rằng ông Lee Jae-myung sẽ theo đuổi chính sách khôn ngoan, cố gắng cân bằng lợi ích các bên để mở rộng không gian chiến lược, tránh bị kẹt giữa các xung đột siêu cường. Nếu ông Lee Jun-seok giành chiến thắng, Seoul nhiều khả năng gia nhập sâu hơn vào các sáng kiến an ninh Mỹ-Nhật, đẩy mạnh hợp tác quốc phòng - công nghệ, và đóng vai trò chủ động trong các vấn đề chiến lược khu vực. Tuy nhiên, phong cách quyết liệt của ông Lee Jun-seok có thể làm gia tăng căng thẳng nội bộ, nhất là từ phe cấp tiến ôn hòa. Còn nếu ông Oh Se-hoon đắc cử, chính quyền mới sẽ gần như giữ nguyên chính sách bảo thủ truyền thống: dựa vào liên minh Mỹ-Hàn, giữ quan hệ an ninh ổn định với Nhật, ưu tiên củng cố nội lực quốc phòng và tránh điều chỉnh chiến lược lớn, dù điều này có thể làm Hàn Quốc tụt lại trong các sáng kiến mới.

Một yếu tố quan trọng khác là thái độ của Mỹ và Nhật Bản đối với từng ứng viên. Washington và Tokyo đều coi Seoul là mắt xích quan trọng trong các liên minh khu vực. Với ông Lee Jae-myung, họ có thể lo ngại về xu hướng giảm phụ thuộc Mỹ, dù ông khẳng định không rời bỏ liên minh. Với ông Lee Jun-seok, họ có thể hoan nghênh một đồng minh trẻ trung, cải cách, sẵn sàng hợp tác sâu rộng. Với ông Oh Se-hoon, họ có thể tin tưởng vào sự ổn định, nhưng có thể thấy thiếu sáng tạo trong xử lý các thách thức mới. Các chuyên gia quốc tế nhận định: bất kể ai thắng cử, Hàn Quốc vẫn sẽ duy trì quan hệ vững chắc với Mỹ và Nhật, nhưng sắc thái chính sách - mức độ cam kết, định hướng ưu tiên - sẽ tùy thuộc vào người lãnh đạo.

Ngoài quan hệ Mỹ - Nhật, kết quả bầu cử còn định hình vị thế của Hàn Quốc trong các sáng kiến toàn cầu như chuỗi cung ứng công nghệ, liên minh bán dẫn, năng lượng sạch, hay hợp tác an ninh mạng. Một chính quyền Lee Jae-myung có thể ưu tiên đàm phán có lợi hơn cho doanh nghiệp nội địa, một chính quyền Lee Jun-seok có thể tích cực tham gia các khối hợp tác công nghệ tiên tiến, còn chính quyền Oh Se-hoon có thể tập trung củng cố mô hình hiện tại mà không mở rộng quá nhiều. Các đối tác như Việt Nam, EU hay Australia cũng sẽ theo dõi sát sao những động thái này để điều chỉnh quan hệ song phương, đầu tư và thương mại.

Cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc lần này không chỉ là cuộc đua quyền lực nội bộ, mà còn là bài toán địa chính trị mang tính toàn cầu. Trong bối cảnh thế giới phân cực, siêu cường cạnh tranh gay gắt, việc lựa chọn con đường nào để đi sẽ định hình vai trò của Hàn Quốc trong thập niên tới: là "người điều phối" khéo léo giữa các siêu cường, là đồng minh chủ động và cải cách, hay là quốc gia trung thành với mô hình bảo thủ để duy trì ổn định. Các đồng minh, đối tác và đối thủ của Seoul đều sẽ theo dõi sát sao, bởi kết quả cuộc bầu cử này không chỉ mang ý nghĩa chính trị, mà còn mang thông điệp chiến lược quan trọng, góp phần định hình cục diện Đông Bắc Á và rộng hơn là châu Á - Thái Bình Dương trong những năm sắp tới.

Khổng Hà