6 nhiệm vụ cần ưu tiên để đảm bảo an toàn về người và tài sản trước thiên tai

(Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: TTXVN)

Trong thời gian qua, ngành khí tượng thủy văn Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, đặc biệt là việc ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác dự báo, cảnh báo các loại hình thiên tai. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy công tác dự báo vẫn còn gặp khó khăn, hạn chế do hệ thống quan trắc chưa đồng bộ, nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu…

Trước thực tế trên, tại Lễ phát động hưởng ứng Ngày Khí tượng thế giới năm 2025, diễn ra sáng 24/3, Cục trưởng Cục Khí tượng thủy văn Nguyễn Thượng Hiền đã đề cập tới 6 giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm, đòi hỏi ngành khí tượng thủy văn cần ưu tiên thực hiện, để đảm bảo cho tất cả mọi người và mọi tài sản của Nhân dân, Nhà nước đều được bảo vệ.

Cảnh báo sớm để giảm tổn thương

Chia sẻ tại lễ phát động, ông Nguyễn Thượng Hiền cho biết trong 75 năm qua, cùng với Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), ngành khí tượng thủy văn Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, đóng góp quan trọng vào sự an toàn và thịnh vượng của xã hội. Trong đó, với sự tiến bộ của khoa học công nghệ, công tác quan trắc, truyền tin và dự báo của Việt Nam ngày càng chính xác, hỗ trợ hiệu quả cho các lĩnh vực và đời sống.

Đặc biệt, thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia,” ngành khí tượng thủy văn đã từng bước ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và chuyển đổi số vào công tác quan trắc, dự báo.

“Chúng ta đã triển khai thành công nhiều dự án quan trọng nhằm nâng cấp hệ thống quan trắc, hiện đại hóa công nghệ dự báo, đồng thời nâng cao năng lực cán bộ. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế như hệ thống quan trắc chưa đồng bộ, năng lực dự báo cần tiếp tục cải thiện và nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu,” ông Hiền nói.

Trong xu thế chung của thế giới, ông Hiền cho biết Ngày Khí tượng thế giới năm 2025 được WMO phát động với chủ đề “Chung tay vì một hệ thống cảnh báo sớm toàn diện.” Thông điệp này nhằm kêu gọi tăng cường năng lực quốc gia và thúc đẩy hợp tác ở mọi cấp độ, đảm bảo cho hệ thống cảnh báo sớm hoạt động hiệu quả từ quy mô toàn cầu đến quy mô địa phương góp phần rút ngắn khoảng cách trong dự báo, cảnh báo thiên tai.

Thông điệp trên của Tổ chức Khí tượng thế giới cũng nhấn mạnh vai trò của ngành khí tượng thủy văn trong việc cung cấp thông tin phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo an sinh xã hội và quốc phòng an ninh đất nước.

Đề cập thêm về tầm quan trọng của việc đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác dự báo, cảnh báo sớm thiên tai, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu hiện nay, ông Hiền dẫn thông điệp của WMO nhấn mạnh: “Đầu tư vào hệ thống cảnh báo sớm không phải là xa xỉ, mà là khoản đầu tư thiết yếu với lợi ích gấp 10 lần chi phí bỏ ra; đầu tư cho hệ thống cảnh báo sớm có nghĩa là giảm chi phí khắc phục tổn thương.”

Đặc biệt, theo ông Hiền, năm 2025 không chỉ là dấu mốc 75 năm Ngày Khí tượng thế giới mà còn là 80 năm ngày thành lập cơ quan khí tượng thủy văn Việt Nam, là năm cuối để thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và là năm chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV. Do đó, ngành khí tượng thủy văn cần tiếp tục đổi mới, hợp tác và đầu tư mạnh mẽ hơn nữa để phục vụ tốt hơn nữa, đảm bảo tất cả mọi người và mọi tài sản của nhân dân, của nhà nước đều được bảo vệ.

Để đạt được mục tiêu trên, ông Hiền đề nghị toàn ngành khí tượng thủy văn trong thời gian tới cần tập trung vào 6 nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất là tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết 57, ưu tiên ứng dụng công nghệ AI, Big Data, IoT vào công tác khí tượng thủy văn. Thứ hai là phát triển mạng lưới quan trắc hiện đại, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế về chia sẻ dữ liệu.

Thứ ba là nâng cao năng lực dự báo các hiện tượng thời tiết cực đoan, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm đa thiên tai đảm bảo thông tin kịp thời và chính xác. Thứ tư, phát triển đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao, tập trung đào tạo nguồn nhân lực trẻ để đáp ứng yêu cầu mới. Thứ năm là cần phải tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của khí tượng thủy văn trong phòng chống thiên tai.

Nhiệm vụ thứ 6 được ông Hiền đề cập tới, đó là đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tranh thủ sự hỗ trợ về kỹ thuật, công nghệ và đào tạo nhân lực.

Trong khoảng 10 năm gần đây, biến đổi khí hậu diễn biễn rất phức tạp; năm nào cũng là năm kỷ lục thiên tai khí tượng thủy văn. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)

Cam kết hành động vì tương lai an toàn

Thay mặt cho Đảng ủy, lãnh đạo cục và gần 2.700 cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành, Tiến sỹ Đặng Thanh Mai - Phó Cục trưởng Cục Khí tượng thủy văn, cho biết với truyền thống đoàn kết, nỗ lực và sáng tạo, ngành khí tượng thủy văn Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy thành tựu, vượt qua thách thức, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

“Trong thời gian tới, chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục nỗ lực để tập trung các nguồn lực để phát triển đồng bộ theo hướng hiện đại hóa và tự động hóa các hoạt động dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội và nhân dân,” đại diện lãnh đạo Cục Khí tượng thủy văn khẳng định cam kết.

Tuy vậy, bà Mai cũng lưu ý để hoàn thiện hệ thống cảnh báo sớm toàn diện, ngành khí tượng thủy văn mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ từ Chính phủ, từ các đối tác quốc tế và từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, để ngành phát triển bền vững; cũng như có nền tảng vững chắc để tiếp tục đảm bảo cuộc sống an toàn, phát triển thịnh vượng hơn nữa không chỉ của nhân dân Việt Nam mà còn góp sức chung vào sự phát triển ổn định của thế giới.

Phó Giáo sư - Tiến sỹ Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhấn mạnh thực hiện chỉ đạo của Cục Khí tượng Thủy văn, trung tâm sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị trong nước, tăng cường hợp tác quốc tế để thực hiện thành công Chương trình “Cảnh báo sớm cho tất cả” của Liên Hợp quốc, hướng tới mục tiêu bảo vệ mọi người vào năm 2027.

“Như Tổng thư ký Tổ chức Khí tượng Thế giới đã khẳng định cán bộ của các cơ quan khí tượng thủy văn quốc gia, trong đó có Việt Nam hoạt động giống như đội ngũ bác sĩ, y tá, luôn làm việc không ngừng nghỉ 24/7 để bảo vệ mạng sống và sự phồn vinh của xã hội. Vì mái nhà chung và vì sự sống, cùng chung tay, chúng ta có thể xây dựng một dịch vụ khí tượng thủy văn không chỉ đáp ứng các thách thức của hiện tại mà còn dự báo và chuẩn bị cho những bất định về thời tiết của ngày mai,” ông Khiêm nhấn mạnh./.

(Vietnam+)