6 'con rồng' công nghệ Hàng Châu

Trong số những gương mặt xuất hiện ở hàng ghế đầu đối diện ông Tập Cận Bình trong cuộc họp ngày 17/2, nhân vật gây chú ý bậc nhất là CEO Vương Hưng Hưng của Unitree Robotics. Sự xuất hiện của một start-up robot tuổi đời non trẻ đã thu hút quan tâm của giới chuyên gia và các nhà đầu tư công nghệ.

Unitree là một trong 6 công ty công nghệ hàng đầu tại Hàng Châu, được gọi chung là “6 con rồng nhỏ” (Six Little Dragons). Đây là những start-up đang vươn tầm toàn cầu trong các lĩnh vực AI, robot, game điện tử và giao diện não - máy. Ngoài Unitree, những cái tên còn lại gồm DeepSeek, Game Science, Deep Robotics, Manycore Tech và BrainCo.

Thung lũng Silicon tiếp theo của Trung Quốc?

Thành lập từ năm 2016, Unitree vốn chỉ là một công ty khởi nghiệp nhỏ tại Hàng Châu, không có nhiều tham vọng vươn ra thế giới. Trong một lần phỏng vấn, CEO Vương Hưng Hưng được hỏi liệu có định cạnh tranh với Boston Dynamics và bán sản phẩm ra thị trường nước ngoài hay không.

Nhà sáng lập Unitree Vương Hưng Hưng. Ảnh: Unitree.

Ông chỉ cười và nói: "Tôi không gặp vấn đề này vì tiếng Anh của tôi kém, có lẽ tôi sẽ khó đi nước ngoài, vậy nên tôi không cần phải nghĩ về nó”.

Nhưng chỉ vài năm sau, Unitree Robotics đã trở thành cái tên hàng đầu trong ngành robot 4 chân. Theo Viện Nghiên cứu Công nghiệp Robot Gaogong (GGII), Unitree chiếm 69,75% doanh số toàn cầu và 40,65% thị phần robot 4 chân năm 2023.

Sản phẩm B2-W chủ lực của công ty nổi tiếng với khả năng cân bằng động và chịu tải cao, thậm chí còn lọt vào tầm ngắm của Elon Musk, theo China Daily.

Tương tự, DeepSeek đã làm chấn động ngành AI khi tung ra DeepSeek-V3. Mô hình này đạt hiệu suất ngang ngửa GPT-4o nhưng chỉ dùng một phần nhỏ tài nguyên tính toán. Không lâu sau, DeepSeek tiếp tục ra mắt mô hình lý luận DeepSeek-R1. Thành công của công ty đã khiến nhiều quỹ đầu tư quốc tế đánh giá lại giá trị của các doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc, bất chấp sức ép từ Mỹ.

Trên thực tế, Hàng Châu, thủ phủ tỉnh Chiết Giang, không phải là nơi đầu tiên người ta nghĩ đến khi nhắc về công nghệ Trung Quốc. Bắc Kinh có Zhongguancun, được coi là “Thung lũng Silicon” của Trung Quốc. Thâm Quyến là nơi tập trung của những gã khổng lồ phần cứng như Huawei và DJI. Nhưng trong 10 năm trở lại đây. Hàng Châu đã âm thầm vươn lên trở thành một thế lực công nghệ mới.

Trước khi có Unitree hay DeepSeek, Hàng Châu từng là nơi khai sinh Alibaba, NetEase, Ant Financial và Geely. Phải đến vài năm gần đây, một thế hệ doanh nghiệp công nghệ mới đang trỗi dậy mạnh mẽ, là "6 con rồng nhỏ Hàng Châu".

Tòa nhà đặt trụ sở DeepSeek ở Hàng Châu. Ảnh: Sky News.

Thiên thời, địa lợi, nhân hòa

Thành phố này hội tụ đầy đủ những yếu tố giúp các doanh nghiệp công nghệ phát triển mạnh mẽ: nhân tài dồi dào, cơ sở hạ tầng sản xuất tiên tiến, chính sách hỗ trợ hấp dẫn và vị trí địa lý thuận lợi gần Thượng Hải - trung tâm tài chính và quốc tế của Trung Quốc.

Theo giám đốc sản phẩm của Deep Robotics, chính "bầu không khí đổi mới" của Hàng Châu được thúc đẩy bởi các chính sách ưu đãi thuế, phát triển khu công nghiệp và hỗ trợ tài chính đã giúp công ty đạt được những thành tựu này. Đại diện Deep Robotics bày tỏ tự hào khi công ty mình được vinh danh là một trong “6 con rồng nhỏ”.

Deep Robotics đã gây tiếng vang vào tháng 12/2024 nhờ robot bốn chân được Tập đoàn Điện lực Singapore triển khai để kiểm tra các đường hầm năng lượng. Đây là lần đầu tiên một robot 4 chân của Trung Quốc được ứng dụng vào công nghiệp ở nước ngoài, theo SCMP.

Nơi đặt trụ sở studio Game Science. Ảnh: Ann Cao.

Trong lĩnh vực trò chơi, Game Science cũng đang tận dụng tối đa các chính sách của thủ phủ tỉnh Chiết Giang. Studio đứng sau tựa game doanh thu 8 tỷ nhân dân tệ Black Myth: Wukong đã nhận được hơn 28 triệu nhân dân tệ (khoảng 4 triệu USD) tiền hỗ trợ thuế, theo China Tax News.

Tổng chi phí phát triển của Game Science đã vượt 300 triệu nhân dân tệ (41 triệu USD). Studio này đặt trụ sở tại một khu phức hợp yên tĩnh, mang phong cách nghỉ dưỡng, cách xa trung tâm thành phố Hàng Châu.

Là công ty chuyên về giao diện não - máy, Brain Co lại có một hành trình khác. Được thành lập trong một garage ở Boston khi nhà sáng lập còn theo học tại Harvard, BrainCo đã chuyển đến Hàng Châu sau khi làm việc với phái đoàn công nghệ của thành phố.

Chính quyền địa phương đã chào đón công ty bằng các ưu đãi như trợ cấp thuê mặt bằng và hỗ trợ khác. Sản phẩm tay giả bionic của BrainCo đã thu hút sự chú ý quốc tế tại Đại hội Thể thao Người khuyết tật châu Á năm 2023.

Anh tài hội tụ

Theo Global Times, một yếu tố quan trọng giúp Hàng Châu trở thành trung tâm đổi mới là hệ thống đại học của thành phố. 3/6 con rồng khởi nghiệp được thành lập bởi các cựu sinh viên Đại học Chiết Giang. Trong đó có Lương Văn Phong của DeepSeek, Hoàng Hiểu Hoàng và Trần Hàng của Manycore, Lý Siêu và Chu Thu Quốc của Deep Robotics. Chu Thu Quốc hiện là phó giáo sư tại Đại học Chiết Giang.

Theo nền tảng theo dõi startup Itjuzi, tính đến tháng 9/2024, Đại học Chiết Giang đã đào tạo 102 CEO của các start-up AI tại Trung Quốc, chỉ xếp sau Đại học Thanh Hoa, Đại học Bắc Kinh và Đại học Giao thông Thượng Hải. Trong khi đó, nhà sáng lập Unitree Vương Hưng Hưng từng tốt nghiệp Đại học Công nghệ Chiết Giang tại Hàng Châu.

Robot 4 chân dùng LiDAR của Deep Robotics trình diễn tại tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Ảnh: China Daily.

Zheng Yongnian, trưởng khoa Chính sách Công tại Đại học Trung Quốc Hong Kong (Thâm Quyến), nhận định một hệ sinh thái đổi mới thành công cần có sự kết hợp giữa nghiên cứu cơ bản, công nghệ ứng dụng và hỗ trợ tài chính. Ông cho rằng Hàng Châu đang làm tốt cả 3 yếu tố này.

So sánh hệ sinh thái AI của Trung Quốc và Mỹ, Zheng chỉ ra rằng Mỹ có 2 trung tâm lớn một trải dài từ Thung lũng Silicon đến Texas, một từ Boston đến New York. Tại Trung Quốc, hai khu vực đổi mới hàng đầu là vùng đồng bằng sông Trường Giang (bao gồm Hàng Châu) và Vùng Vịnh Lớn.

Zheng cho rằng sự phát triển AI ở Trung Quốc được thúc đẩy nhờ mô hình kép: vừa có sự dẫn dắt của chính phủ, vừa có động lực từ thị trường. Trong đó, các dự án hạ tầng quy mô lớn của nhà nước đã đẩy nhanh tốc độ phát triển AI.

Thúy Liên