5 sự thật về sức mạnh 'quái vật' Tu-95MS của Nga khiến Ukraine dồn sức tấn công

Hiện trường vụ tấn công. (Video: Reuters)

Theo số liệu truyền thông cung cấp, ít nhất 40 máy bay quân sự các loại, bao gồm máy bay ném bom chiến lược của Nga bị phá hủy hoặc làm hư hại.

Trong loạt video được Kiev công bố, nhiều máy bay quân sự bị phát hiện đứng yên như "mồi nhử", trong khi các drone tấn công chính xác vào mục tiêu. Đáng chú ý, nhiều máy bay bị phá hủy trong các đoạn video có cánh quạt lớn – chính là các máy bay ném bom chiến lược Tupolev Tu-95MS, một thiết kế từ thời Liên Xô nhưng vẫn đang được Không quân Nga sử dụng.

Tupolev Tu-95MS – “Gấu già” chưa chịu nghỉ hưu

Dưới đây là 5 điều đáng chú ý về loại máy bay mà Ukraine quyết định nhắm tới:

Một trong những thiết kế máy bay lâu đời nhất vẫn còn hoạt động: Tupolev Tu-95MS bắt đầu phục vụ từ năm 1952, thuộc nhóm những mẫu máy bay cổ nhất còn được sử dụng đến nay. Được thiết kế bởi chính quyền Liên Xô để mang bom đến các mục tiêu trên đất Mỹ trong thời Chiến tranh Lạnh, Tu-95MS chưa từng tham chiến cho đến thế kỷ 21.

Mãi đến năm 2015, chúng mới được triển khai trong cuộc nội chiến Syria nhằm hỗ trợ Tổng thống Bashar al-Assad. Kể từ khi cuộc chiến toàn diện ở Ukraine bùng nổ, loại máy bay này thường xuyên được Nga sử dụng để không kích.

Máy bay ném bom duy nhất trên thế giới vẫn dùng động cơ cánh quạt: Tu-95MS là loại máy bay ném bom chiến lược duy nhất còn vận hành bằng động cơ cánh quạt. Khi bay, đầu cánh quạt quay nhanh hơn tốc độ âm thanh, tạo nên âm thanh chói tai đến mức được cho là có thể bị thủy âm của tàu ngầm ghi nhận từ dưới nước. Báo cáo quân sự từng cho biết, các thành viên đội bay của máy bay này phải đối mặt với nguy cơ suy giảm thính lực.

Tupolev Tu-95MS – “Gấu già” chưa chịu nghỉ hưu

Tầm bay xa đáng kinh ngạc và biệt danh “Bear” (Gấu): NATO đặt tên mã cho Tu-95MS là “Bear-H” – Gấu H. Dù đã "già cỗi", Tu-95MS vẫn có khả năng bay liên tục hơn 15.000 km – một trong những phạm vi hoạt động xa nhất trong giới hàng không quân sự hiện nay.

Chuyên chở vũ khí hạt nhân mạnh nhất lịch sử: Dù không nhanh, Tu-95MS được thiết kế để bay xa và chở nặng. Nó từng giữ kỷ lục là máy bay đã thả quả bom nguyên tử mạnh nhất lịch sử – Tsar Bomba. Khi Liên Xô thử nghiệm vũ khí hủy diệt này dưới thời Khrushchev, chính một chiếc Tu-95MS đã mang và thả quả bom nặng 30 tấn xuống đảo thử nghiệm ở biển Barents. Dù bị sóng xung kích đuổi kịp, máy bay vẫn bảo vệ an toàn cho phi hành đoàn.

Hiện đại hóa để phóng tên lửa hành trình tàng hình: Các phiên bản hiện đại của Tu-95MS đang được nâng cấp để mang tên lửa hành trình tàng hình Kh-101/102. Việc nâng cấp bao gồm thêm 4 giá treo dưới cánh cho 8 tên lửa, cũng như cải tiến khoang vũ khí chính để chứa được các tên lửa dài tới 7,5 mét. Theo báo cáo quân sự Mỹ, biến thể hiện tại của Tu-95MS dài 49,13 mét, sải cánh 50,04 mét, nặng gần 92 tấn và có thể mang tải trọng hơn 187 tấn sau khi tiếp nhiên liệu.

Việc Ukraine tấn công và phá hủy một số lượng đáng kể máy bay Tu-95MS chưa rõ gây thiệt hại đến mức nào về chiến lược, nhưng có thể mang ý nghĩa biểu tượng. Loại máy bay tưởng chừng đã lỗi thời này vẫn được đánh giá là một trong những vũ khí chủ lực trong kho vũ khí của Moskva, đặc biệt trong các cuộc không kích tầm xa.

Tupolev Tu-22 và A-50

Theo truyền thông Ukraine, ngoài máy bay ném bom chiến lược Tu-95 còn có các máy bay Tu-22M của Nga, cũng như một máy bay cảnh báo sớm và kiểm soát A-50, cùng nhiều máy bay khác bị tấn công trong chiến dịch Mạng nhện.

Tu-22 là loại máy bay mang theo tên lửa Kh-22 tốc độ cao, có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng cho Ukraine. Máy bay có khả năng đạt tốc độ khoảng 4.000 km/giờ, hiện tại chỉ có thể bị đánh chặn bởi các hệ thống tiên tiến như Patriot do Mỹ sản xuất hoặc hệ thống phòng không SAMP-T của Italia-Pháp.

Trong khi đó, Beriev A-50 "Shmel" tiếng Nga nghĩa là “ong nghệ”, NATO đặt tên mã là Mainstay, là máy bay cảnh báo sớm trên không (AEW) của Nga, được phát triển dựa trên khung thân của máy bay vận tải Ilyushin Il-76. A-50 được thiết kế để thay thế mẫu Tupolev Tu-126 (Moss) đã lỗi thời và thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1978. Máy bay chính thức được biên chế vào Không quân Liên Xô năm 1984. Tính đến năm 1992, khoảng 40 chiếc đã được chế tạo.

Thông số kỹ thuật cơ bản của máy bay bao gồm: Sải cánh 50,50 mét; chiều dài 49,59 mét; chiều cao 14,76 mét; động cơ 4 động cơ tuốc bin phản lực Aviadvigatel PS-90A, mỗi động cơ có lực đẩy 157 kN (tương đương 35.200 lbf). A-50 giữ vai trò then chốt trong hệ thống phòng thủ và kiểm soát không phận của Nga, với khả năng phát hiện, theo dõi mục tiêu từ xa và chỉ huy chiến đấu trên không, tương tự như các máy bay phương Tây. Máy bay được trang bị radar dạng đĩa lớn trên lưng và có thể giám sát hàng trăm mục tiêu cùng lúc trong phạm vi hàng trăm km.

Phương Anh (Nguồn: The Week, SkyBrary )