5 nhân vật quyền lực đang giúp ông Donald Trump tái thiết kinh tế Hoa Kỳ

Sự thay đổi kinh tế, tập trung vào thuế quan mạnh mẽ và cắt giảm đáng kể chi tiêu của chính phủ, đã khiến cổ phiếu Hoa Kỳ chao đảo và làm dấy lên lo ngại về khả năng tăng trưởng chậm lại của nền kinh tế lớn nhất thế giới. Nhưng ông Trump đã nhấn mạnh trong những ngày gần đây rằng ông sẽ tiếp tục thực hiện những gì mình đang làm.

Sau đó, trong bài phát biểu trước các nhà lãnh đạo của các công ty lớn của Hoa Kỳ, ông nói thêm rằng việc đánh thuế đối với các đối tác thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ được thiết kế để thúc đẩy việc làm trong nước và sản xuất công nghiệp: "Chiến thắng lớn nhất là họ [các doanh nghiệp] chuyển đến đất nước chúng ta và tạo ra việc làm. Đó là chiến thắng lớn hơn cả bản thân thuế quan", ông nói.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết vào sáng 12/3 rằng chính quyền Trump đã khởi động một "cuộc chuyển đổi kinh tế".

Leavitt cho biết: "Tổng thống vẫn kiên định với cam kết khôi phục ngành sản xuất của Mỹ và sự thống trị toàn cầu", đồng thời tuyên bố rằng "thời kỳ toàn cầu hóa cuối cùng của nước Mỹ sẽ kết thúc" và sẽ được thay thế bằng "chương trình nghị sự kinh tế nước Mỹ trước tiên".

Để triển khai tham vọng ấy, ông Trump đã tập hợp một nhóm cựu lãnh đạo doanh nghiệp để thực thi các nỗ lực kinh tế của mình. Nhưng so với nhiệm kỳ đầu tiên, nhóm mới thiếu những nhân vật như cựu giám đốc điều hành Goldman Sachs Gary Cohn và cựu bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin để điều chỉnh sự thái quá của liệu pháp sốc kinh tế của ông.

Thay vào đó, các quan chức cấp cao đã ủng hộ thông điệp của tổng thống rằng Hoa Kỳ có thể cần một thời kỳ suy thoái trước khi gặt hái được những gì họ cho là lợi ích đáng kể của Trumponomics.

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent: ÔngTrump chọn cho vị trí Bộ trưởng Tài chính. Quyết định này ban đầu được Phố Wall hoan nghênh, với các nhà đầu tư coi cựu quản lý quỹ đầu cơ này là người có thể điều tiết Maganomics. Nhưng cho đến nay, Bessent đã nói rất ít điều trái ngược với quan điểm của ông Trump và trong những ngày gần đây đã ra tín hiệu rằng chính quyền mới sẽ không hỗ trợ các thị trường đang gặp khó khăn do chính sách thuế quan và sự bất ổn gia tăng.

Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick

Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick: Lutnick, cựu giám đốc điều hành của ngân hàng đầu tư Cantor Fitzgerald, đã từng hoài nghi về những lợi ích của chính sách kinh tế nền tảng của Trump: Áp đặt mức thuế quan đáng kể đối với hàng nhập khẩu, bao gồm cả hàng nhập khẩu từ các đồng minh kinh tế thân cận nhất của Hoa Kỳ, theo những người hiểu rõ vấn đề này.

Tuy nhiên, quan điểm của ông hiếm khi được công khai và những bình luận của ông cho thấy ông có thể muốn đưa ra các biện pháp GDP sẽ loại trừ chi tiêu của chính phủ đã làm dấy lên mối lo ngại về mong muốn thanh trừng các cơ quan dữ liệu của chính quyền.

Cố vấn cấp cao về chính sách thương mại và sản xuất Peter Navarro:

Cố vấn cấp cao về chính sách thương mại và sản xuất Peter Navarro:Từng đảm nhiệm vị trí tương tự trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, sự trở lại của Navarro cho thấy một phẩm chất mà tổng thống Hoa Kỳ coi trọng hơn hết thảy: Lòng trung thành.

Là một người theo chủ nghĩa diều hâu với Trung Quốc và là người ủng hộ nhiệt thành cho thuế nhập khẩu cao, làm cố vấn cấp cao của tổng thống về thương mại và sản xuất. Ông Navarro, 75 tuổi, có một nhiệm vụ lớn để ban hành chương trình nghị sự thương mại theo chủ nghĩa bảo hộ của ông Trump và sẽ đảm bảo rằng có một tiếng nói mạnh mẽ đưa ra lập luận về thuế quan trong các cuộc tranh luận về chính sách của Nhà Trắng.

Ứng cử viên cho chức chủ tịch Hội đồng cố vấn kinh tế Stephen Miran

Ứng cử viên cho chức chủ tịch Hội đồng cố vấn kinh tế Stephen Miran: Các kế hoạch của Miran, được đưa ra trong một bài luận vào tháng 11/2024, về một "Hiệp định Mar-a-Lago" nhằm làm suy yếu đồng đô la đang tạo ra rất nhiều sự quan tâm trong số các nhà đầu tư - không phải tất cả đều tốt. Họ đặc biệt lo ngại rằng việc buộc các chính phủ nước ngoài phải đổi trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ hiện tại của họ lấy một "tờ giấy nợ thế kỷ" sẽ làm mất ổn định thị trường.

Các nhà kinh tế tin rằng ý tưởng này không khả thi vì nó đòi hỏi sự hợp tác từ Bắc Kinh - điều này không có khả năng xảy ra khi xét đến quyết định áp thuế đối với hàng xuất khẩu của họ sang Hoa Kỳ.

Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett

Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett: Hassett ít kiểm soát tổng thống hơn Gary Cohn, cựu giám đốc điều hành của Goldman Sachs, người đã giữ chức vụ Hội đồng Kinh tế Quốc gia trong những năm đầu nhiệm kỳ đầu tiên của Trump. Trong khi Cohn phản đối thuế quan, Hassett vẫn duy trì đường lối của đảng. Là cựu chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế, Hassett cũng được cho là đang chạy đua cho chức chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang khi nhiệm kỳ của đương kim Jay Powell kết thúc vào năm 2026.

Những phát biểu của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent - một cựu quản lý quỹ đầu cơ ban đầu được Phố Wall chào đón như một tác nhân có ảnh hưởng điều tiết - rằng nền kinh tế Hoa Kỳ sẽ cần một "giai đoạn thanh lọc" và không còn "Trump put" nào có thể ngăn chặn sự sụt giảm của cổ phiếu cũng đã gây ra mối lo ngại trong các nhà đầu tư.

“Cách tiếp cận của họ là bạn không thể làm món trứng tráng mà không đập vỡ một số quả trứng trước,” Paul Mortimer-Lee, một nhà kinh tế học tại Viện Nghiên cứu Kinh tế và Xã hội Quốc gia Hoa Kỳ cho biết. “Trump luôn nói rằng sẽ có đau đớn trước khi có lợi nhuận. Tôi đoán rằng đến một lúc nào đó, ông ấy sẽ lo lắng. Nếu [thị trường chứng khoán] giảm 20%, sẽ có người phải chịu trách nhiệm, sẽ có người bị sa thải.”

Vào tháng 11/2024, Bessent cũng ủng hộ một quan điểm chung khác trong nhóm kinh tế của Trump - rằng Washington nên thúc đẩy các quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Hoa Kỳ tìm kiếm “sự điều chỉnh Bretton Woods” và neo đồng tiền của họ ở mức cao hơn so với đồng đô la. Nếu họ không làm vậy, họ sẽ không còn được coi là đồng minh và phải đối mặt với thuế quan và ít đảm bảo an ninh hơn.

Trong khi Cohn công khai phản đối thuế quan trong thời gian làm người đứng đầu Hội đồng Kinh tế Quốc gia, và cuối cùng đã từ chức vào tháng 3 năm 2018 sau khi thua cuộc trong cuộc chiến chống lại thuế thép và nhôm, các cố vấn hiện tại của Trump có xu hướng giữ kín mọi bất đồng về chính sách thương mại.

Những khác biệt trong cách tiếp cận - chẳng hạn như lập trường ôn hòa hơn của Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và ý tưởng của Bessent về việc áp dụng dần dần bất kỳ mức thuế nào - phần lớn vẫn nằm ở hậu trường, ngay cả khi thị trường sụt giảm và các ngân hàng Phố Wall đã cắt giảm dự báo tăng trưởng.

Điều đó đã trao nhiều quyền lực hơn cho những người trung thành với Trump như Peter Navarro, một người ủng hộ trung thành chính sách thương mại mạnh mẽ và thường phải đấu tranh để biến quan điểm của mình thành chính sách trong chính quyền đầu tiên.

Sự nổi lên của nhiều nhân vật cấp tiến hơn trong nhiệm kỳ thứ hai của tổng thống đã góp phần biến đà tăng ban đầu trên thị trường chứng khoán, giữa những lời hứa cắt giảm thuế và bãi bỏ quy định nhanh chóng, thành sự tháo chạy khi các nhà đầu tư nhận ra quyết tâm mạnh mẽ của chính quyền trong việc thúc đẩy chương trình nghị sự của mình.

Sự bất ổn do khả năng áp dụng nhiều mức thuế trừng phạt hơn đối với Mexico và Canada, hai trong số những đối tác thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ, cũng như các khoản thuế đối với EU và các đồng minh truyền thống khác, đã thúc đẩy đợt bán tháo trên thị trường chứng khoán.

“Khi [các doanh nghiệp và nhà đầu tư] bắt đầu thấy những tác động xuất hiện, họ nhận ra rằng những mức thuế này thực sự là một kẻ giết người”, John Llewellyn, đối tác tại công ty tư vấn Independent Economics, cho biết. “Chúng hoạt động theo hướng hoàn toàn ngược lại với mọi thứ đã mang lại sự thịnh vượng trong toàn bộ giai đoạn 80 năm kể từ Thế chiến thứ hai”.

Bầu không khí bất ổn bao trùm chính quyền mới cũng khiến thị trường phải suy đoán về những gì sẽ xảy ra tiếp theo, khi các nhà đầu tư chỉ ra những rủi ro tiềm ẩn từ một số chính sách không chính thống mà nhóm kinh tế của ông đã đệ trình.

Đầu tháng này, Lutnick cho biết ông đang cân nhắc việc loại bỏ chi tiêu của chính phủ khỏi các tính toán GDP của bộ thương mại để giảm thiểu tác động của các nỗ lực của Elon Musk nhằm kiềm chế chi tiêu của liên bang đối với tăng trưởng của Hoa Kỳ thông qua cái gọi là Bộ Hiệu quả Chính phủ của tỷ phú công nghệ này.

Llewellyn cho biết: “Chúng tôi đã thấy, không chỉ trong sự sụp đổ của đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc, mức độ mà nó có thể làm giảm lòng tin nếu mọi người mất lòng tin, bao gồm cả dữ liệu. Mọi người nghĩ rằng chính quyền phải đang che giấu điều gì đó và do đó nền kinh tế phải hoạt động kém hơn”.

Đồn đoán của thị trường về cái gọi là Hiệp định Mar-a-Lago — một ý tưởng được Stephen Miran, chủ tịch tương lai của Hội đồng cố vấn kinh tế của Trump, đưa ra vào cuối năm ngoái nhằm làm suy yếu đồng đô la — cũng làm dấy lên lo ngại về cách chính quyền hiểu về sự phức tạp của thị trường Kho bạc Hoa Kỳ.

Mahmood Pradhan, giám đốc toàn cầu về kinh tế vĩ mô tại Amundi Asset Management, cho biết một ý tưởng mà Miran đưa ra trong báo cáo tháng 11 của ông - rằng các quốc gia sẽ giao lại khoản nợ chính phủ Hoa Kỳ hiện tại của họ để đổi lấy trái phiếu thế kỷ và bảo lãnh an ninh - "có thể được các cơ quan xếp hạng coi là một hành động vỡ nợ kỹ thuật".

Một số người cho rằng ý tưởng về một thỏa thuận làm suy yếu đồng đô la, được Miran và Bessent đề xuất, nhằm mục đích phản ánh một thỏa thuận trước đó được ký kết tại khách sạn Plaza ở New York năm 1985, là một suy nghĩ viển vông trong bối cảnh chính quyền Hoa Kỳ đang phá hủy mối quan hệ không chỉ với các thị trường mà còn với các chính phủ nước ngoài.

“Đối với Plaza [Accord], tất nhiên, chúng tôi có [James] Baker và [Ronald] Reagan và họ là những nghệ sĩ trong việc kết bạn và gây ảnh hưởng đến mọi người. Vì vậy, họ đã thu hút được rất nhiều người tham gia”, Steve Hanke, giáo sư kinh tế ứng dụng tại Đại học Johns Hopkins, người từng phục vụ dưới thời chính quyền Reagan, cho biết. “Tôi thực sự không thể nghĩ ra bất kỳ quốc gia nào hiện nay, ngoại trừ có lẽ là Argentina, rất thân thiện với Hoa Kỳ”.

Theo FT

Thái Duy