4 bài tập tốt cho người hẹp van động mạch chủ

1. Vai trò của tập luyện đối với người hẹp van động mạch chủ

Hẹp van động mạch chủ là một bệnh lý tim mạch phổ biến, xảy ra khi van động mạch chủ bị thu hẹp, làm giảm lưu lượng máu từ tâm thất trái ra động mạch chủ và đến các cơ quan trong cơ thể. Đây là một trong những bệnh van tim thường gặp.

Nguyên nhân chính gây hẹp van động mạch chủ bao gồm thoái hóa van do tuổi tác, bệnh thấp tim hoặc do các dị tật bẩm sinh.

Khi van động mạch chủ bị hẹp, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu qua lỗ van bị thu hẹp, dẫn đến dày thành cơ tim và có thể gây suy tim nếu không được điều trị.

Khi hẹp van động mạch chủ nhẹ, người bệnh thường không cảm thấy bất kỳ dấu hiệu nào. Thỉnh thoảng các triệu chứng chỉ xuất hiện mờ nhạt khi hoạt động gắng sức như chơi thể thao hoặc khi vận động mạnh …

Hình ảnh hẹp van động mạch chủ.

Khi van động mạch chủ bị hẹp nặng, một số dấu hiệu điển hình xảy ra khi gắng sức, bao gồm: Đau ngực, khó thở, mệt mỏi, hồi hộp, trống ngực, xây xẩm, ngất… Điều trị hẹp van động mạch chủ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng, bao gồm sử dụng thuốc để kiểm soát triệu chứng, hoặc phẫu thuật thay van. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời đóng vai trò quan trọng trong cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Đối với người bệnh hẹp van động mạch chủ, tập luyện thể chất giúp tăng cường sức bền cơ tim, cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ biến chứng tim mạch. Những bài tập nhẹ nhàng có thể giúp người bệnh kiểm soát huyết áp, giảm căng thẳng, tăng cường khả năng chịu đựng của hệ tim mạch, cải thiện sức co bóp của cơ tim, giảm áp lực cho tim trong quá trình bơm máu, giảm nguy cơ biến chứng như suy tim hoặc nhồi máu cơ tim.

Một lợi ích quan trọng khác của việc tập luyện là giúp người bệnh duy trì cân nặng hợp lý, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý đi kèm như đái tháo đường hoặc béo phì, những yếu tố có thể làm tăng gánh nặng cho tim. Đồng thời, việc duy trì hoạt động thể chất thường xuyên góp phần cải thiện sức khỏe hô hấp, tăng cường trao đổi khí và giảm cảm giác khó thở cho người bệnh.

2. Các bài tập tốt nhất cho người hẹp van động mạch chủ

Tư thế ngồi thiền giúp giảm căng thẳng cho người bị hẹp van động mạch chủ (ảnh minh họa).

2.1. Tư thế ngồi thiền

- Cách thực hiện:

+ Ngồi xếp bằng thoải mái trên sàn, hai tay đặt lên đầu gối hoặc để trên đùi.

+ Giữ lưng thẳng, cằm hơi hạ thấp, đầu giữ thẳng hàng với cột sống.

+ Hít thở sâu và đều, tập trung vào từng hơi thở ra và hít vào, cảm nhận luồng không khí qua mũi và lồng ngực.

+ Tập trung vào hơi thở trong 5-10 phút.

- Tác dụng: Thiền giúp kích hoạt hệ thần kinh đối giao cảm, làm giảm mức cortisol trong cơ thể, giảm căng thẳng. Điều này rất quan trọng với người bệnh hẹp van động mạch chủ, vì căng thẳng có thể làm tăng áp lực lên tim và hệ tuần hoàn. Ngồi thiền kết hợp với kỹ thuật thở sâu còn giúp cải thiện lượng oxy trong máu, tăng cường lưu thông, hỗ trợ giảm gánh nặng cho tim trong việc bơm máu đến các cơ quan.

Bài tập thở sâu giúp giảm triệu chứng khó thở ở người hẹp van động mạch chủ.

2.2. Bài tập thở sâu

- Cách thực hiện:

+ Ngồi hoặc nằm trong tư thế thoải mái, giữ lưng thẳng.

+ Đặt một tay lên bụng và một tay lên ngực.

+ Hít vào từ từ qua mũi, cảm nhận bụng phồng lên và sau đó ngực phồng lên.

+ Thở ra nhẹ nhàng qua mũi, cảm nhận ngực và bụng xẹp xuống.

+ Thực hiện 5-10 chu kỳ thở như vậy, tập trung vào việc điều chỉnh hơi thở một cách nhẹ nhàng.

- Tác dụng: Hít thở sâu giúp tăng lượng oxy vào phổi, hỗ trợ tuần hoàn máu hiệu quả hơn. Điều này làm giảm gánh nặng cho tim trong việc bơm máu, giúp lưu thông máu đến các cơ quan dễ dàng hơn. Đồng thời bài tập thở sâu còn hỗ trợ cải thiện sự linh hoạt và sức mạnh của cơ hoành, giúp người bệnh giảm triệu chứng khó thở thường gặp.

Tư thế cái cây giúp giảm gánh nặng cho van động mạch chủ (ảnh minh họa).

2.3. Tư thế cái cây

- Cách thực hiện:

+ Đứng thẳng, từ từ nâng một chân lên, đặt bàn chân lên đùi của chân còn lại.

+ Giữ thăng bằng, hai tay chắp lại trước ngực hoặc giơ lên trời.

+ Giữ tư thế trong 30 giây đến 1 phút, sau đó đổi chân.

+ Thực hiện bài tập từ 3-5 lần.

- Tác dụng: Tư thế này kích thích lưu thông máu từ tim đến chân, giúp giảm gánh nặng cho van động mạch chủ trong việc bơm máu. Sự cân bằng khi giữ tư thế hỗ trợ lưu thông máu đều khắp cơ thể, cải thiện khả năng cung cấp oxy cho các tế bào. Khi thực hiện tư thế, hai chân phải chịu lực từ đó giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, hỗ trợ lưu thông máu hiệu quả hơn, giảm áp lực lên tim.

Tư thế ngọn núi kích thích tuần hoàn máu (ảnh minh họa).

2.4. Tư thế ngọn núi

- Cách thực hiện:

+ Đứng thẳng, các ngón chân chụm lại, gót chân tách nhẹ.

+ Người tập giữ vai thả lỏng, tay ôm sát người.

+ Hít thật sâu, từ từ nâng tay cao qua đầu và đan các ngón tay lại với nhau giống như một ngọn núi.

+ Đẩy nhẹ gót chân để đứng trên các mũi chân. Lúc nào cơ thể cũng cần giữ trên một đường thẳng từ bàn tay đến chân.

+ Uỡn nhẹ người, mặt hơi nâng lên nhìn thẳng về phía trước.

+ Dồn trọng lượng cơ thể lên các đầu ngón chân, cố gắng duỗi căng hết sức có thể vai, ngực, cánh tay.

+ Hoặc có thể giữ thăng bằng bằng một chân, chân còn lại co lên đến khi bàn chân chạm đầu gối chân kia.

+ Giữ nguyên tư thế ngọn núi trong khoảng 20 giây rồi thở ra, nhẹ nhàng đưa tay, đưa chân xuống vị trí ban đầu.

- Tác dụng: Tư thế ngọn núi giúp kích thích tuần hoàn máu và làm cho máu lưu thông tốt hơn, đặc biệt là từ các chi trở về tim, đồng thời tư thế này còn giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp của chân, lưng và cột sống. Ngoài ra, còn giúp điều hòa nhịp tim, giảm sự dao động quá mức của huyết áp, điều này rất có lợi những người bị hẹp van động mạch chủ.

3. Những lưu ý khi tập luyện

- Người bệnh nên lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng, tập luyện từ từ và tăng cường độ bài tập theo thời gian là cách an toàn để cơ thể thích nghi mà không gây quá tải cho tim.

- Người bệnh hẹp van động mạch chủ nên tập luyện vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối, khi không khí trong lành hơn và không quá nóng hoặc lạnh, tránh tập luyện vào những giờ nhiệt độ cao hoặc khi không khí ô nhiễm.

- Người bệnh nên thường xuyên theo dõi nhịp tim và huyết áp khi tập luyện. Nếu cảm thấy khó thở, đau ngực hoặc mệt mỏi bất thường, nên dừng tập ngay lập tức và tham khảo ý kiến bác sĩ.

- Không nên tập thể dục khi cơ thể mệt mỏi, ốm hoặc có dấu hiệu của các bệnh lý tim mạch nặng. Việc tập luyện khi sức khỏe không tốt có thể gây áp lực thêm cho hệ tim mạch và khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

- Lựa chọn môi trường tập luyện thông thoáng, không khí sạch và không quá nóng hoặc lạnh, tránh tập luyện ở nơi có không khí ô nhiễm hoặc quá nhiều khói bụi.

- Lựa chọn trang phục tập thoải mái, không quá chật, để giúp cơ thể có thể di chuyển dễ dàng và không gây cản trở lưu thông máu.

BSNT. Phan Bích Hằng