30% hoạt chất chưa thể kiểm nghiệm: 'Lỗ hổng lớn' trong cuộc chiến chống thuốc giả

Theo TS. Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lí Dược (Bộ Y tế) một trong những nguyên nhân dẫn đến việc thuốc giả, thuốc kém chất lượng vẫn có thể xuất hiện tại một số nhà thuốc, quầy thuốc là do chế tài xử phạt hiện nay chưa đủ sức răn đe.

“Chẳng hạn, giá trị của một hộp thuốc giả có thể chỉ vài trăm nghìn đồng, trong khi mức phạt hành chính theo Nghị định 117 chỉ từ một đến vài triệu đồng. Mức phạt này là quá thấp, không đủ để khiến các đối tượng vi phạm chùn bước”, ông Hùng nói.

Tuy nhiên, ông Hùng nhấn mạnh, ngoài việc hoàn thiện chế tài, cần có sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan bảo vệ pháp luật để truy vết, triệt phá các điểm sản xuất và phân phối thuốc giả. Điển hình là vụ việc tại Thanh Hóa. Ngay sau khi nhận được báo cáo từ Sở Y tế địa phương, Bộ Y tế đã chỉ đạo phối hợp cùng lực lượng quản lí thị trường và công an để điều tra. “Công an tỉnh Thanh Hóa đã lập chuyên án và triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả – một vụ việc điển hình thể hiện sự phối hợp hiệu quả giữa các lực lượng chức năng”, lãnh đạo Cục Quản lí Dược cho hay.

TS. Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lí Dược (Bộ Y tế).

Đồng bộ các giải pháp từ chính sách đến công nghệ

Theo đại diện Cục Quản lí Dược, thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chỉ đạo nhằm siết chặt kiểm soát thuốc giả, thuốc kém chất lượng. Đặc biệt, sau vụ việc ở Thanh Hóa, Thủ tướng đã kí ban hành Công điện 41 và Công điện 45, yêu cầu xử lí nghiêm các hành vi buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng và sữa giả.

Thực hiện chỉ đạo này, Bộ Y tế đang gấp rút triển khai kế hoạch hành động với nhiều giải pháp trọng tâm như: rà soát các quy định pháp luật, đề xuất sửa đổi theo hướng tăng mức phạt hành chính, thậm chí xử lí hình sự đối với hành vi sản xuất, buôn bán thuốc giả; tăng cường kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh dược phẩm - cả truyền thống lẫn qua kênh thương mại điện tử; xây dựng cơ sở dữ liệu thuốc được cấp phép lưu hành, kết nối với các cơ sở kinh doanh để phục vụ truy xuất nguồn gốc; đẩy mạnh truyền thông để người dân nâng cao nhận thức và lựa chọn mua thuốc tại cơ sở hợp pháp. Ngoài ra cần phối hợp liên ngành với Bộ Công Thương, Bộ Thông tin & Truyền thông, lực lượng quản lí thị trường để xử lí vi phạm bán thuốc không rõ nguồn gốc, đặc biệt là trên mạng.

Cơ quan chức năng thu giữ thuốc giả

Tăng cường năng lực kiểm nghiệm tại địa phương

Đáng chú ý, một vấn đề nổi cộm hiện nay là năng lực kiểm nghiệm thuốc tại tuyến tỉnh còn yếu. Theo báo cáo của một số địa phương, có đến 30% hoạt chất trong thuốc chưa thể kiểm nghiệm do thiếu thiết bị.

“Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ yêu cầu các tỉnh tăng cường đầu tư trang thiết bị và kinh phí cho trung tâm kiểm nghiệm. Đồng thời, hệ thống kiểm nghiệm từ trung ương đến địa phương sẽ được chỉ đạo tăng cường lấy mẫu định kì và đột xuất – tập trung vào nhóm thuốc có nguy cơ cao về giả mạo hoặc kém chất lượng”, TS. Tạ Mạnh Hùng cho biết.

Ngoài ra, Bộ khuyến khích các cơ sở kinh doanh dược áp dụng công nghệ chống giả như tem QR, truy xuất nguồn gốc điện tử, đồng thời yêu cầu cung cấp đầy đủ hóa đơn, chứng từ về nguồn gốc thuốc trước khi đưa ra thị trường.

Ông Hùng nhấn mạnh: “Chống thuốc giả, thuốc kém chất lượng không phải là nhiệm vụ của riêng ngành y tế. Cần sự phối hợp đồng bộ từ nhiều lực lượng, từ trung ương đến địa phương, từ cơ quan hành pháp đến các doanh nghiệp và người dân. Có như vậy, chúng ta mới đảm bảo được chất lượng thuốc - yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe cộng đồng”.

Hà Minh