Yên Bái: Cựu lãnh đạo Sở tiếp tay hoạt động khai thác trái phép đất hiếm

Vừa qua, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao đã công bố cáo trạng, truy tố 27 bị can trong vụ án “Vi phạm quy định về thăm dò, khai thác tài nguyên”, xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Dương (Công ty Thái Dương).

Liên quan tới trách nhiệm trong công tác quản lý Nhà nước, ngoài cựu Thứ trưởng và một số cán bộ tại Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) bị truy tố, còn có trách nhiệm của một số cựu lãnh đạo, cán bộ Sở TN&MT Yên Bái.

Bị can Hồ Đức Hợp, cựu Giám đốc và Lê Công Tiến, cựu Phó giám đốc; Bùi Đoàn Như, cựu Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở TN&MT Yên Bái bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.

Ông Hồ Đức Hợp, thời điểm còn làm Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Yên Bái.

Theo hồ sơ vụ án, Công ty Thái Dương được Bộ TN&MT cấp giấy phép khai thác đất hiếm tại mỏ Yên Phú vào tháng 6/2013. Theo quy định, doanh nghiệp này phải lập thiết kế mỏ và nộp cho Sở TN&MT Yên Bái và được phê duyệt thì mới đủ điều kiện xây dựng, khai thác mỏ.

Tuy nhiên, công ty này không thực hiện, nhưng sau đó vẫn tiến hành khai thác trái phép; không chấp hành quy định về việc đăng ký, thông báo ngày bắt đầu xây dựng, khai thác mỏ.

Bên cạnh đó, theo quy định, quá trình hoạt động phải chế biến sâu oxit đất hiếm riêng rẽ có độ sạch 99,9%. Từ năm 2020, Công ty Thái Dương đều có báo cáo định kỳ gửi Sở TN&MT Yên Bái về việc khai thác và tiêu thụ quặng đất hiếm, nhưng độ sạch chỉ từ 18-20%.

Doanh nghiệp này cũng không chấp hành đúng quy định về đất đai, khi sử dụng đất trong thời gian 30 tháng nhưng không có hợp đồng thuê đất; vẫn tổ chức khai thác, tiêu thụ trái phép khoáng sản, nhưng Sở TN&MT Yên Bái tiếp tục “cho qua”.

Ngoài ra, Công ty Thái Dương không lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khair a khỏi khu vực khai thác; chưa lắp đặt camera giám sát theo quy định.

Công ty Thái Dương khai thác, tiêu thụ trái phép khoáng sản trong thời gian dài, có sự tiếp tay của cựu lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường Yên Bái.

Với vai trò là Giám đốc và Phó giám đốc Sở TN&MT Yên Bái, các bị can Hồ Đức Hợp và Lê Công Tiến cùng Bùi Như Đoàn biết hàng loạt tồn tại, vi phạm của Công ty Thái Dương; đồng thời các vi phạm này còn thể hiện cả trong báo cáo, kết quả kiểm tra, rà soát, nhưng không kiến nghị xử lý để kịp thời ngăn chặn việc thất thoát tài nguyên khoáng sản.

Không những thế, vào tháng 3/2021, khi tham mưu cho UBND tỉnh Yên Bái về việc gia hạn giấy phép khai thác, các bị can Hợp, Tiến, Đoàn đã ký văn bản với những nội dung “khống”, nhận xét Công ty Thái Dương “đã chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động khai thác”.

Hậu quả là công ty này đã tiếp tục được Bộ TN&MT gia hạn giấy phép để sau đó thực hiện hoạt động khai thác trái phép, gây thất thoát nghiêm trọng tài nguyên khoáng sản của Nhà nước, có giá trị lên tới hơn 736 tỷ đồng.

Trong vụ án này, cơ quan tố tụng xác định, các cán bộ Sở Công thương Yên Bái có trách nhiệm thẩm định thiết kế mỏ, song từ năm 2017 đến nay đơn vị này không nhận được văn bản đề nghị thẩm định; đồng thời Sở TN&MT không gửi báo cáo kết quả hàng năm, nên không nắm được sản lượng, chất lượng khoáng sản.

Cùng với đó, cán bộ UBND huyện Văn Yên có nhiệm vụ kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khai thác, song không nhận được báo cáo định kỳ; không chủ trì thanh tra, kiểm tra.

Do đó, cơ quan điều tra không xem xét trách nhiệm hình sự đối với những cán bộ liên quan thuộc 2 cơ quan này.

Huệ Nguyễn