Ý 'hồi sinh' năng lượng hạt nhân sau 40 năm

Thủ tướng Giorgia Meloni đang đẩy nhanh quá trình tái triển khai năng lượng nguyên tử ở Ý. Ảnh AFP

Sự ủng hộ của chính quyền Meloni

Chính quyền của bà Giorgia Meloni ủng hộ việc sử dụng năng lượng hạt nhân như một giải pháp để tăng cường an ninh năng lượng cho bán đảo, cũng như khử carbon và giảm giá điện.

Bộ trưởng Năng lượng và Môi trường Ý, Gilberto Pichetto Fratin đã đặt ra thời hạn một năm để xây dựng khung pháp lý cho việc tái khởi động năng lượng hạt nhân, dù với các lò phản ứng truyền thống hay thế hệ mới. Ông còn khẳng định: “Năng lượng hạt nhân thế hệ mới kết hợp với năng lượng tái tạo, chúng ta sẽ có khả năng đạt được mục tiêu giảm phát khí thải carbon và đảm bảo an ninh năng lượng hoàn toàn và tuyệt đối cho quốc gia”.

Một “điều cấm kỵ”

Ý từng là quốc gia tiên phong trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, nhưng đã phải từ bỏ ngành công nghiệp này sau thảm họa Chernobyl năm 1986, dẫn đến việc đóng cửa dần bốn lò phản ứng hạt nhân vào năm 1990. Những nỗ lực tái khởi động ngành này sau đó đã liên tiếp thất bại trong cuộc trưng cầu dân ý năm 2011, sau sự cố Fukushima.

Ý cũng không có giải pháp lưu trữ chất thải hạt nhân, vì hơn 50 địa điểm dự kiến đã từ chối tiếp nhận chúng. Theo Simona Benedettini, chuyên gia tư vấn năng lượng, chính phủ bảo thủ cực đoan của bà Meloni đang nỗ lực phá vỡ "điều cấm kỵ" bằng cách mở lại cuộc tranh luận.

Theo Chính phủ Ý, luật mới sẽ bao gồm việc tháo dỡ các nhà máy hạt nhân cũ, quản lý chất thải và nhiên liệu đã qua sử dụng, cũng như nghiên cứu, phát triển và sử dụng năng lượng nguyên tử.

Năng lượng hạt nhân cũng sẽ được sử dụng để sản xuất hydro, nhằm góp phần khử cacbon các ngành công nghiệp gây ô nhiễm nhất, chẳng hạn như ngành thép.

Ý đang tiến gần hơn đến việc xây dựng các lò phản ứng hạt nhân mô-đun nhỏ (SMR), công nghệ được đánh giá là an toàn và dễ triển khai hơn so với các nhà máy điện truyền thống. Bộ trưởng Pichetto Fratin cho biết, nguồn tài chính để xây dựng các SMR đến từ các nhà đầu tư tư nhân và ngân sách nhà nước. Các ông lớn trong ngành năng lượng như tập đoàn Enel, công ty kỹ thuật điện Ansaldo và tập đoàn quốc phòng Leonardo đang thảo luận để thành lập một công ty chung được nhà nước hậu thuẫn.

Nguy cơ địa chính trị

Kể từ khi giá khí đốt tăng vọt do các cuộc xung đột ở Ukraina, sự quan tâm của thế giới đối với lĩnh vực này đã lên mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng dầu mỏ những năm 1970. Trong bối cảnh đó, nhiều quốc gia đã bắt đầu xem xét lại vai trò của năng lượng hạt nhân như một giải pháp thay thế.

Theo tổ chức nghiên cứu khí hậu Ember, hơn một nửa lượng điện sản xuất tại Ý vào năm 2024 có nguồn gốc từ nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, tập trung vào năng lượng hạt nhân có nguy cơ "phản tác dụng", Beatrice Petrovich, nhà phân tích tại Ember cảnh báo. Bà cho rằng, năng lượng hạt nhân mới "đắt hơn năng lượng gió và mặt trời, đồng thời mất nhiều thời gian hơn để xây dựng”.

Rome ít chú ý đến năng lượng tái tạo, thay vào đó tìm cách ký kết các thỏa thuận cung cấp khí đốt với các quốc gia khác như một phần trong tham vọng biến Ý thành một "trung tâm" khí đốt ở Địa Trung Hải.

Bà Beatrice Petrovich cũng nhấn mạnh, bằng cách chọn năng lượng nguyên tử, quốc gia này sẽ trở nên phụ thuộc vào các nguồn cung cấp uranium "điều này có thể gây ra một rủi ro địa chính trị thực sự".

Theo một cuộc thăm dò của Ipsos được thực hiện vào tháng 11/2024, mặc dù 81% người Ý vẫn phản đối năng lượng hạt nhân, nhưng các doanh nghiệp hy vọng rằng nó sẽ giúp giảm chi phí năng lượng.

Theo kế hoạch được trình bày vào năm ngoái và kéo dài 10 năm, Rome dự định lắp đặt công suất hạt nhân đủ để sản xuất từ 11% đến 22% lượng điện tiêu thụ của đất nước vào năm 2050.

Nh.Thạch

AFP