Xung quanh câu chuyện từ thiện
Những ngày này, người dân vùng lũ Lào Cai đang được đón nhận tình cảm, sự sẻ chia của hàng vạn tấm lòng hảo tâm đến ủng hộ giúp đỡ bằng tiền, hàng hóa, nhu yếu phẩm khác. Sự hỗ trợ kịp thời đó rất quan trọng, góp phần giúp người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai vượt qua những khó khăn ban đầu, sớm ổn định, bắt tay tái thiết cuộc sống mới. Vậy nhưng xung quanh câu chuyện từ thiện vẫn còn đâu đó đôi điều băn khoăn, trăn trở.
Hơn 1 tuần sau khi xảy ra mưa lũ do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3, chúng tôi có mặt tại điểm tiếp nhận hàng cứu trợ của huyện Bảo Yên. Ở đây vẫn còn một lượng lớn hàng hóa, nhu yếu phẩm tiếp tục được chuyển đến tay những người dân trên địa bàn bị ảnh hưởng. Phía bên ngoài, những chiếc xe chở hàng cứu trợ vẫn vào - ra khá tấp nập. Mặc dù ở điểm tiếp nhận hàng cứu trợ này không cấp phát hàng nhỏ lẻ cho hộ dân, nhưng vẫn có nhiều người đến xin hàng cứu trợ. Đáng buồn thay, có một số người trong đó lại lợi dụng tấm lòng hảo tâm để xin hàng nhiều lần. Cách làm của họ là đến gặp trực tiếp những người đi làm từ thiện ngoài ô tô chờ chuyển hàng cho bộ phận tiếp nhận, trình bày hoàn cảnh, thiệt hại để các nhà hảo tâm đồng cảm, chia sẻ và phát hàng cứu trợ.
Một người thuộc lực lượng an ninh cơ sở ở thị trấn Phố Ràng làm nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự tại điểm tiếp nhận hàng cứu trợ của huyện Bảo Yên nhiều ngày qua cho biết: Dù biết có tình trạng này, nhưng vì họ đến xin trực tiếp tại các xe chở hàng cứu trợ nên các lực lượng cũng không thể ngăn chặn. Việc các nhà hảo tâm hỗ trợ là quyền của họ, nhưng như vậy vô tình làm "hư" người khác.
Bên trong khu vực chứa hàng cứu trợ, các lực lượng phải bóc từng thùng bánh kiểm tra hạn sử dụng, nếu quá hạn sẽ được loại bỏ để đảm bảo sức khỏe cho người dân. Ông Đoàn Xuân Hưng, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam, Trưởng Ban Vận động cứu trợ huyện Bảo Yên kể rằng, một số lô hàng như sữa, bánh ngọt ngày nhà hảo tâm chuyển đến cũng là ngày hết hạn sử dụng nên đành bỏ.
Riêng việc cấp phát hàng cứu trợ, quan điểm chỉ đạo của huyện là cấp phát theo đầu mối, huyện chuyển xuống xã, xã có trách nhiệm phân bổ phù hợp cho từng thôn, từng hộ dân đảm bảo công bằng, người thiệt hại nhiều được hỗ trợ nhiều hơn. Hàng hóa sau khi tiếp nhận được nhanh chóng cấp phát ngay đến tay người dân, nhất là những loại hàng hóa có thời hạn sử dụng ngắn.
Ông Hưng cũng thừa nhận, có việc một số người dân lợi dụng tình cảm của các nhà hảo tâm đến xin hàng nhiều lần, với số hàng này về dùng vài tháng không hết. Mặt khác, do một số nhà hảo tâm đến làm từ thiện, cứu trợ không thông qua chính quyền, ban vận động cứu trợ của địa phương, tự ý đến thẳng những nơi bị thiệt hại cấp phát trực tiếp cho người dân nên nhiều khi không đảm bảo đúng đối tượng. Ngoài ra, khi các nhà hảo tâm tự ý đến nơi xảy ra lũ lụt còn tiềm ẩn những nguy hiểm do không thông thuộc địa hình, đường sá.
Các tổ chức, nhà hảo tâm khi đến làm từ thiện nên liên hệ trước với địa phương để biết nhu cầu của người dân, họ cần gì, thiếu gì, lựa chọn loại hàng hóa hỗ trợ cho phù hợp, tránh tình trạng cái cần thì không có, cái có thì nhu cầu ít dẫn đến lãng phí nguồn lực; có sự liên hệ để được hướng dẫn về địa điểm, phối hợp thực hiện, đảm bảo đúng đối tượng, tránh bị lợi dụng và hàng hóa hỗ trợ phải đảm bảo chất lượng, còn thời hạn sử dụng.
Ông Đoàn Xuân Hưng, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam, Trưởng Ban Vận động cứu trợ huyện Bảo Yên.
Trao đổi với phóng viên, ông Giàng Sín Chớ, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Si Ma Cai bày tỏ quan điểm đồng tình việc các tổ chức, cá nhân, nhà hảo tâm đến làm từ thiện, cứu trợ cần liên hệ với địa phương để nắm được nhu cầu của người dân, có sự phối hợp chặt chẽ mới phát huy hiệu quả.
Ông Chớ cho biết, hiện tại hàng cứu trợ dồi dào về số lượng, nhưng phần lớn là mỳ tôm, nước uống và các loại bánh, kẹo, sữa. Những loại hàng hóa này rất cần thiết ngay tại thời điểm thiên tai, tuy nhiên sau đó người dân sẽ cần gạo, mắm, muối; vật liệu xây dựng, dụng cụ sản xuất, vở viết, bút cho học sinh và kinh phí để tái thiết cuộc sống.
Tính đến ngày 15/9, huyện Si Ma Cai đã tiếp nhận hơn 60 tấn nhu yếu phẩm hỗ trợ cho người dân bị ảnh hưởng bởi lũ lụt với tổng trị giá hơn 3 tỷ đồng, cơ bản đáp ứng được nhu cầu sống tối thiểu của người dân.
Hiện nay toàn huyện Si Ma Cai vẫn còn gần 600 hộ dân rất khó khăn về nhà ở do bị sập, lún, đặc biệt có 86 ngôi nhà bị vùi lấp hoàn toàn; nhiều tuyến đường giao thông, công trình, trường học, trạm y tế bị hư hỏng nặng nề. Nhân dân đang rất cần kinh phí, vật liệu để sửa chữa và xây mới nhà ở.
Sự sẻ chia của các tấm lòng hảo tâm dành cho người dân vùng lũ tỉnh Lào Cai đã và đang tạo động lực lớn để những hộ bị thiệt hại vượt qua khó khăn ban đầu, sớm ổn định tình hình và bắt tay tái thiết cuộc sống. Để hoạt động này càng trở nên ý nghĩa hơn thì công tác cứu trợ, từ thiện rất cần thiết, phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền các cấp và các nhà hảo tâm; mặt khác, các nhà hảo tâm cũng cần có sự tin tưởng và phối hợp chặt chẽ với MTTQ các cấp trên địa bàn tỉnh Lào Cai để công tác thiện nguyện đến đúng địa chỉ. Có như vậy nguồn lực mới được phát huy hiệu quả, không bị lãng phí và tránh được những hiện tượng như đã nêu ở trên.