Xử lý hổ chết thế nào để không lây lan dịch bệnh?

Tiêu hủy hổ và sư tử chết do nhiễm cúm A/H5N1

Ngày 3/10, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An cho biết, các đơn vị liên quan đã tổ chức tiêu hủy 27 con hổ và 3 con sư tử bị chết nghi nhiễm virus cúm A/H5N1 tại Vườn thú Mỹ Quỳnh. Lực lượng kiểm lâm cùng thú y địa phương đã xử lý khử trùng, kiểm đếm và giám sát chặt các cá thể hổ và sư tử đúng quy định trong quá trình tiêu hủy.

Ngày 1/10, theo thông tin từ Ban lãnh đạo Khu du lịch sinh thái Vườn Xoài (TP Biên Hòa, Đồng Nai) chỉ trong vòng 1 tháng, đơn vị đã ghi nhận 17 cá thể hổ Bengal và 1 cá thể báo bị chết tại khu du lịch.

Hổ nuôi nhốt ở Vườn thú Mỹ Quỳnh.

Trong đó, tình trạng hổ chết bắt đầu xuất hiện khoảng 3 tuần qua, là những cá thể có độ tuổi từ vài tuần tuổi trở lên. Ngay khi ghi nhận tình trạng hổ chết, khu du lịch đã lấy mẫu xét nghiệm và tiến hành khử khuẩn khu vực chuồng trại, đồng thời tách riêng khu vực nuôi hổ để theo dõi, tránh tình trạng lây lan.

Trước đó, từ tháng 8 đến ngày 16/9, tại Vườn thú Mỹ Quỳnh có 27 cá thể hổ và 3 sư tử chết, trong đó có 3 con hổ nhập về từ Khu du lịch Vườn Xoài, không có giấy kiểm dịch động vật khi chuyển ra khỏi Đồng Nai. Tại thời điểm hổ bị chết vào tháng 8, cơ quan chức năng nghi ngờ các cá thể bị ngộ độc thức ăn nhưng các kết quả xét nghiệm từ mẫu bệnh phẩm lấy từ hổ chết ở Vườn thú Mỹ Quỳnh sau đó phát hiện dương tính virus cúm A/H5N1.

Đến thời điểm này việc dập ổ dịch đã tạm ổn nhưng vẫn chưa rõ nguồn lây nhiễm của ổ dịch khiến các cá thể hổ và sư tử chết tại Vườn thú Mỹ Quỳnh. Cơ quan chức năng đang tiếp tục xem xét, xét nghiệm, điều tra dịch tễ, xác định nguồn lây.

Ngày 3/10, ông Nguyễn Văn Thắng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Nai, đã yêu cầu Khu du lịch sinh thái Vườn Xoài hạn chế cho khách tham quan khu vực nuôi nhốt hổ nhằm đảm bảo an toàn cho người và động vật sau sự cố này. Đây là biện pháp cấp bách để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cho số hổ còn lại. Sở cũng yêu cầu khu du lịch tăng cường vệ sinh, khử trùng chuồng trại và thực hiện các biện pháp kiểm soát dịch bệnh nghiêm ngặt.

Hổ Bengal là một trong những loài động vật quý hiếm thế giới. Những năm gần đây, số cá thể hổ Bengal được nuôi dưỡng và sinh sản nhiều lứa hổ con tại Khu du lịch Vườn Xoài.

Hổ Bengal con sẽ được nhân viên chăm sóc theo dõi sát những ngày đầu mới sinh. Trường hợp phát hiện hổ mẹ không muốn nuôi con sẽ tách hổ con ra khỏi mẹ. Hổ con sẽ được chuyên gia chăm sóc nuôi dưỡng bằng nguồn sữa và thức ăn dành riêng cho hổ.

Sau thời gian từ 3-5 tháng tuổi, bản năng thú ăn thịt của hổ con bắt đầu có dấu hiệu bộc phát, các chuyên gia sẽ tách hổ con ra khỏi người chăm sóc và được nuôi riêng tại khu dành cho hổ từ 5 tháng đến dưới 1 tuổi. Sau 1 tuổi, hổ bắt đầu được nuôi nhốt riêng, không tiếp xúc trực tiếp với con người cũng như các con vật khác.

Virus từ hổ chết có lây sang người?

Theo PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Trưởng Khoa Y tế công cộng, Trường ĐH Y dược TPHCM, khả năng lây nhiễm cúm A/H5N1 từ hổ sang người là có nhưng rất thấp. Virus chủ yếu lây từ gia cầm sang các loài thú như hổ qua thức ăn hoặc môi trường bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên, nguy cơ lây lan trực tiếp từ hổ sang người là rất nhỏ nếu các biện pháp phòng dịch được thực hiện đúng cách.

Bên cạnh đó, cần cách ly hổ bị nhiễm bệnh với người và các loài động vật khác. Đồng thời, áp dụng các biện pháp vệ sinh nghiêm ngặt như khử trùng chuồng trại và xử lý xác hổ bị chết do bệnh dịch. Du khách và nhân viên tại các vườn thú cũng nên tuân thủ các hướng dẫn an toàn, bao gồm việc đeo khẩu trang, găng tay và quần áo bảo hộ khi tiếp xúc với động vật.

Cúm A/H5N1, mặc dù có khả năng lây nhiễm cho động vật có vú, nhưng những trường hợp như vậy rất hiếm. Trong lịch sử, cúm A/H5N1 từng được phát hiện ở các loài hổ, báo tại Thái Lan (2005) và Trung Quốc (2016), cùng một số loài động vật khác như hải cẩu, heo và bò. Tuy nhiên, trên lý thuyết, virus này vẫn có thể lây lan sang các loài động vật khác trong vườn thú nếu có sự tiếp xúc gần hoặc chia sẻ môi trường bị nhiễm bệnh.

Để kiểm soát và ngăn chặn sự lây lan của virus cúm A/H5N1 từ động vật sang người, đặc biệt là trong môi trường vườn thú, nhân viên và du khách không nên tiếp xúc với gia cầm hoặc động vật có dấu hiệu bệnh lý hoặc đã chết. Cần hạn chế việc đến những khu vực có dịch cúm gia cầm. Thực hiện vệ sinh cá nhân như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sau khi tiếp xúc với gia cầm hoặc thú vật. Đồng thời, cần tránh chạm vào mặt khi tay chưa sạch.

Khi ăn thức ăn là gia cầm cần nấu chín kỹ, đảm bảo nấu thịt gia cầm đạt đến nhiệt độ an toàn (74°C) trước khi sử dụng. Nhân viên tại vườn thú cần mặc quần áo bảo hộ đầy đủ, bao gồm găng tay, khẩu trang và kính bảo hộ, khi tiếp xúc với các loài động vật có nguy cơ nhiễm bệnh.

Cần theo dõi tình hình dịch bệnh từ các cơ quan y tế công cộng. Đồng thời, liên tục theo dõi và cung cấp thông tin cập nhật về tình hình dịch cúm gia cầm để người dân tuân thủ các hướng dẫn phù hợp.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An cho biết, đã có văn bản yêu cầu Vườn thú Mỹ Quỳnh tiếp tục theo dõi đối với các cá thể hổ còn lại trong đàn, cách ly con bệnh, thực hiện vệ sinh tiêu độc khử trùng liên tục hàng ngày; không nhập, xuất động vật ra vào toàn bộ khu nuôi có hổ, sư tử bệnh, chết, tổ chức tiêm phòng Cúm A/H5N1 đối với các đối tượng động vật khác có khả năng cảm nhiễm trong Vườn thú.

Ngoài ra, yêu cầu lãnh đạo vườn thú thực hiện biện pháp hạn chế tiếp xúc, người chăm sóc cần phải được bảo hộ, khuyến cáo vườn thú không mở cửa cho khách tham quan khu nuôi thú cho đến khi hết dịch bệnh (sau 21 ngày kể từ khi con bệnh, chết cuối cùng được tiêu hủy; đã thực hiện đầy đủ các biện pháp vệ sinh khử trùng tiêu độc).

Tô Hội