Xu hướng áp dụng phòng vệ thương mại nhiều hơn do chính sách bảo hộ gia tăng

Tại Tọa đàm “Phòng vệ thương mại: Góc nhìn từ các vụ việc điều tra với ngành hàng tấm pin năng lượng mặt trời” diễn ra ngày 27/12, Trưởng phòng Xử lý Phòng vệ thương mại nước ngoài, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) Nguyễn Yến Ngọc cho biết, hiện có 25 thị trường tiến hành điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam với tổng số 273 vụ việc. Chỉ tính riêng năm 2024 là 29 vụ việc, đây là con số cao thứ 2 trong lịch sử và chỉ thấp hơn năm 2020 là 39 vụ việc.

Theo đại diện Cục Phòng vệ thương mại, điều này là minh chứng cho việc chính sách bảo hộ đang ngày càng gia tăng trên toàn thế giới và xu hướng này sẽ tiếp tục. Năm 2024 tiếp tục chứng kiến xuất khẩu của Việt Nam trên đà tăng trưởng do đó các mặt hàng xuất khẩu cũng phải đối mặt với xu hướng bảo hộ và xu hướng áp dụng phòng vệ thương mại của các nước nhiều hơn.

Đáng chú ý, các cuộc điều tra phòng vệ thương mại đang trở nên phức tạp hơn. Hoa Kỳ đã lần đầu tiên khởi xướng điều tra chống trợ cấp đối với tấm pin mặt trời và viên nang xuất khẩu từ Việt Nam. Các quốc gia cũng có xu hướng điều tra và áp dụng các biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ và chống lẩn tránh đối với cùng một sản phẩm cùng một lúc.

Hoa Kỳ đã lần đầu tiên khởi xướng điều tra chống trợ cấp đối với tấm pin mặt trời xuất khẩu từ Việt Nam

Đây có thể coi là một ví dụ điển hình để các doanh nghiệp Việt Nam nhìn vào và lưu ý hơn nữa trong quá trình sản xuất, xuất khẩu những mặt hàng đang phát triển mạnh và có tính cạnh tranh cao như pin năng lượng mặt trời, thép, nhôm…; theo dõi, tìm hiểu và cập nhật những chế tài hay biện pháp bảo hộ thị trường trong nước của các quốc gia đối tác để tránh những rủi ro tiềm ẩn.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục hỗ trợ các ngành công nghiệp ứng phó với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam, đồng thời tăng cường cảnh báo sớm để các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp liên quan có thể chủ động chuẩn bị cho các cuộc điều tra cũng như xây dựng các chiến lược xuất khẩu phù hợp để giảm thiểu tác động tiêu cực.

Số liệu thống kê cho thấy, Việt Nam đã khởi xướng 30 cuộc điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với 22 mặt hàng nhập khẩu, trong đó 16 biện pháp vẫn còn hiệu lực. Năm 2024, Việt Nam đã rà soát 7 vụ việc khởi xướng năm 2023, khởi xướng điều tra 3 vụ việc mới, khởi xướng rà soát 3 đợt rà soát cuối kỳ và tiếp nhận 7 yêu cầu điều tra mới.

Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Công Thương Lê Huy Khôi cho rằng, Việt Nam cần đẩy nhanh cải cách kinh tế, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nguồn nguyên liệu, nâng cao năng lực cạnh tranh để giảm tác động tiêu cực từ các biện pháp phòng vệ thương mại.

Đối với thị trường Hoa Kỳ, thị trường Việt Nam xuất siêu 111 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm nay, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Công Thương cho biết rủi ro của các cuộc điều tra phòng vệ thương mại là rất lớn, do chính sách bảo hộ ngày càng tăng của chính quyền Tổng thống Joe Biden cũng như chính quyền Tổng thống đắc cử Donald Trump nhiệm kỳ tới, đòi hỏi các doanh nghiệp phải đổi mới công nghệ, tuân thủ các quy định đã ban hành và xây dựng chiến lược dài hạn để xuất khẩu bền vững, tập trung vào việc minh bạch hóa quy trình sản xuất và hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Tiến Thành