Xóa mù chữ từ những lớp học trong đêm

Nhà văn hóa bản Phi Lĩnh 1, xã Si Pa Phìn, tỉnh Điện Biên mỗi tối lại vang tiếng đánh vần học chữ của các học viên lớp học xóa mù chữ. Họ hầu hết đều ở lứa tuổi trung niên, thậm chí có cả các cụ già tóc đã bạc phơ nhưng vẫn say sưa học chữ.

Điều đặc biệt, những người đứng lớp không phải giáo viên mà là cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Si Pa Phìn - những người ban ngày thì làm nhiệm vụ tuần tra giữ vững đường biên, tối lại trở về cầm phấn, kiên trì hướng dẫn bà con từng nét chữ, phép tính. Suốt nhiều năm qua, lớp học đêm giản dị này đã giúp người dân bản Phi Lĩnh 1 và các bản lân cận từng bước biết đọc, biết viết, làm chủ những kỹ năng mà họ mơ ước bấy lâu.

Chị Giàng Thị Cúc, thành viên lớp học, người dân bản Phi Lĩnh 1, xã Si Pa Phìn chia sẻ: “Bà con rất vui khi được học tập ở lớp xóa mù chữ này. Trước đây không biết chữ thì ai cũng gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống của mình khi không hiểu người ta nói gì, bảo ký tên của mình cũng không biết ký. Bây giờ biết chữ rồi rất vui, cảm ơn các thầy giáo đã rất quan tâm và nỗ lực dạy chữ cho bà con”.

Không riêng ở vùng biên giới Si Pa Phìn, tại xã Thanh Nưa, cứ đúng 19h tối, ánh đèn ở điểm Trường Tiểu học Hua Thanh lại sáng lên chào đón các học viên lớp xóa mù chữ đến học.

Bà Quàng Thị Tý, gần 60 tuổi - học viên lớp học phấn khởi cho biết: “Trước không có điều kiện đi học do bố mẹ đông con. Bây giờ được đi học xóa mù chữ trong đêm thấy rất vui, ai cũng cố gắng đi học đầy đủ cho biết chữ”.

Những câu chuyện mộc mạc, giản dị ở bản Phi Lĩnh 1 hay xã Thanh Nưa cho thấy khát vọng học chữ luôn "cháy" trong từng nếp nhà, từng bản làng. Với nhiều người dân, con chữ chính là chìa khóa giúp mở ra cánh cửa tươi sáng, giúp họ thay đổi cuộc sống.

Điện Biên tiếp tục duy trì chuẩn xóa mù chữ mức độ 2, với hơn 97% người trong độ tuổi 15-60 biết chữ

Là tỉnh miền núi biên giới, hơn 80% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống kinh tế khó khăn, nên tình trạng mù chữ, tái mù chữ ở Điện Biên vẫn diễn ra ở một số xã, bản vùng sâu, vùng xa. Khắc phục tình trạng này, những năm qua, tỉnh đã nỗ lực rất lớn, chỉ đạo quyết liệt và triển khai các mô hình phù hợp với điều kiện đặc thù của từng địa phương.

Ông Đặng Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Mường Nhà (Điện Biên) cho biết: xã hiện cũng đang nỗ lực rà soát lại thực trạng mù chữ tại các thôn bản, từ đó xây dựng phương án tổ chức lớp học phù hợp với quy mô dân cư và điều kiện của từng khu dân cư.

“Thực hiện nhiệm vụ của chính quyền xã mới, gần đây chúng tôi đã thành lập một đoàn công tác về xóa mù chữ của năm 2025. Mục tiêu của chúng tôi nhằm đánh giá lại thực trạng của việc xóa mù chữ trên địa bàn đang như thế nào. Từ đó có cơ sở xây dựng kế hoạch, giải pháp thực hiện nội dung này, sau đó sẽ thành lập các tổ công tác với các nhân lực thuộc lĩnh vực giáo dục. Nếu quy mô lớn sẽ mở các lớp xóa mù chữ tập trung cộng đồng để có thể làm tốt nhất công tác xóa mù chữ trên địa bàn”.

Ông Trần Đăng Ninh, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên cho biết, những năm qua, để thích ứng với điều kiện đặc thù của vùng cao, ngành giáo dục đã linh hoạt tổ chức các lớp học ngoài giờ lao động, buổi tối hoặc vào những thời điểm phù hợp với nếp sinh hoạt của đồng bào. Không chỉ dừng ở việc dạy đọc, dạy viết, mục tiêu của tỉnh là gắn công tác xóa mù chữ với phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao kỹ năng sống và cải thiện đời sống tinh thần cho người dân.

Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh đã mở 175 lớp xóa mù chữ, thu hút hơn 4.000 học viên tham gia; riêng năm 2025 có 50 lớp với 677 người theo học. Nhờ những nỗ lực đồng bộ đó, Điện Biên tiếp tục duy trì chuẩn xóa mù chữ mức độ 2, với hơn 97% người trong độ tuổi 15-60 biết chữ, trong đó hơn 91% đạt mức độ 2. Đây là những con số cho thấy sự vào cuộc mạnh mẽ của hệ thống chính trị, sự cố gắng của đội ngũ giáo viên và đặc biệt là tinh thần tự học của chính người dân.

“Ngành giáo dục đào tạo luôn mong muốn công tác xóa mù chữ sẽ kết hợp chặt chẽ với phát triển kinh tế và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Thời gian tới, ngành sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh bố trí kinh phí, thực hiện tốt chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục đào tạo. Đồng thời thay đổi mô hình quản lý, tổ chức các lớp học phù hợp với nhu cầu mong muốn của người dân địa phương, tổ chức các lớp dạy nghề ngắn hạn, dạy nghề truyền thống, nâng cao bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp, kiến thức xã hội, kỹ năng sống và nâng cao nhận thức về sức khỏe, về bình đẳng giới và bảo vệ môi trường. Mục tiêu cuối cùng của lớp xóa mù chữ không chỉ là biết đọc, biết viết mà giúp người dân nâng cao dân trí, áp dụng những tiến bộ khoa học vào trong lao động sản xuất để nâng cao chất lượng cuộc sống cho bản thân, gia đình và xã hội”, ông Trần Đăng Ninh cho biết.

Với mục tiêu hướng tới một xã hội học tập, Điện Biên đang đi những bước dài hơn, chắc chắn hơn, duy trì xóa mù chữ bền vững, gắn học tập với sinh kế, với phát triển kinh tế - xã hội. Khi ánh đèn lớp học vẫn được thắp sáng mỗi tối, khi tiếng đánh vần học chữ vẫn vang lên giữa bản làng thì niềm tin vào một tương lai tươi sáng hơn sẽ tiếp tục được viết tiếp bằng chính những con chữ mà người dân đang nỗ lực học từng ngày.

Vũ Lợi/VOV-Tây Bắc