Xóa đói giảm nghèo nơi rẻo cao

Trẻ em dân tộc thiểu số Sapa vui chơi trên cánh đồng actiso

Chị Dương Thị Phương An, cán bộ Công ty TNHH một thành viên TraphacoSapa, đơn vị thành viên của Công ty cổ phần Traphaco đưa chúng tôi đến thăm vùng trồng dược liệu actiso của Công ty tại thị xã Sapa, Lào Cai. Trên những thửa ruộng bậc thang trồng actiso của đồng bào H'Mông, Dao đỏ, nhiều chị em đang vui vẻ thu hoạch lá.

Chị cho biết, cây actiso được người Pháp mang tới trồng tại Sapa từ đầu thế kỷ trước và Traphaco đã khôi phục sức sống cho loài cây đặc biệt này sau nhiều năm chúng bị lãng quên.

Việc trồng actiso dược liệu phải tuân thủ rất nhiều yêu cầu, như tuyệt đối không sử dụng hóa chất diệt cỏ, bón phân theo liều lượng hợp lý. Cây cần đủ độ ẩm để lá phát triển tốt, nhưng chỉ cần úng nước nửa ngày, rễ sẽ hỏng ngay... Đặc biệt, việc thu hái phải đúng thời gian quy định, để già quá hay hái non quá đều không đảm bảo lượng tinh chất có trong lá. Cầu kỳ như vậy, nên ngoài việc cung cấp giống, phân bón, bao tiêu sản phẩm, Traphaco phải cử cán bộ “nằm vùng” tại các bản, cùng ăn, cùng làm với bà con nông dân. Đồng bào dân tộc thiểu số không mấy người biết tiếng Kinh, lại quen với cách thức gieo trồng, chăm sóc cây nông nghiệp lạc hậu từ bao đời nay, nên để họ thay đổi là điều không thể trong “ngày một, ngày hai”. Hàng chục năm nay, chị An cùng các đồng nghiệp rong ruổi trên các bản làng xa xôi của Lào Cai.

Niềm vui của phụ nữ vùng cao Sapa, Lào Cai khi thu hoạch lá actiso

Hiện diện tích vùng trồng nguyên liệu actiso của Traphaco tại hai huyện, thị xã Sapa và Bắc Hà, Lào Cai ngày càng mở rộng; trong đó, 80% thuộc về bà con dân tộc thiểu số. Nhờ cây dược liệu, nhiều hộ dân đã thoát nghèo, lợi nhuận từ 8,6 - 16,6 triệu đồng/ha/tháng, cao gấp 6 - 7 lần so với việc trồng ngô trước kia.

Tuy vậy, trên lối đi xuống bản làng, chúng tôi vẫn bắt gặp những đứa trẻ mặt mũi lấm lem, đầu trần chân đất, quần áo phong phanh.

“Nhiều đứa trẻ không được đi học, cái nghèo đói vẫn bủa vây gia đình chúng”, giọng An chùng xuống.

Chứng kiến thực tế này, An bảo, chị vẫn tự nhủ còn nhiều việc phải làm trên hành trình thúc đẩy chuyển đổi cây trồng, nâng cao nhận thức, xóa đói giảm nghèo cho bà con vùng cao, bên cạnh nỗ lực tự thân của họ.

*********

Những rào cản về giáo dục, kinh tế và các định kiến xã hội truyền thống khiến phụ nữ vùng cao gặp nhiều khó khăn trong việc tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội. Trước thực trạng này, nhiều năm qua, TraphacoSapa đã triển khai mô hình trao quyền và thúc đẩy vai trò của phụ nữ trong chuỗi giá trị sản xuất dược liệu.

Từ năm 2018, khi TraphacoSapa tham gia tổ chức SIB và các khóa học về doanh nghiệp tạo tác động xã hội, Công ty đã chuyển hướng tập trung vào việc thúc đẩy bình đẳng giới. Công ty bắt đầu bằng việc thành lập các tổ liên kết dành cho nữ giới với mục tiêu kết nối và hỗ trợ lẫn nhau. Những nhóm nhỏ này không chỉ dựa trên vị trí địa lý hay sở thích chung, mà còn là nơi phụ nữ có thể học hỏi kinh nghiệm trồng và thu hoạch dược liệu.

Cán bộ Traphaco hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cây actiso cho bà con tại vùng trồng dược liệu Sapa

Các khóa đào tạo, tập huấn của TraphacoSapa đã mang đến cho phụ nữ cơ hội tiếp cận kiến thức về trồng và thu hoạch cây thuốc theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Điều này không chỉ giúp họ nâng cao năng lực sản xuất, mà còn thay đổi nhận thức về vai trò của mình trong gia đình và xã hội.

Bên cạnh đó, các buổi tập huấn về sử dụng công nghệ, như quay phim, chụp ảnh và livestream do Công ty tổ chức đã mở ra cho phụ nữ cơ hội quảng bá sản phẩm địa phương đến khách hàng tiềm năng. Những nội dung về quản lý tài chính và lập kế hoạch chi tiêu gia đình cũng được lồng ghép, giúp họ phát triển toàn diện hơn.

Sapa không chỉ có lợi thế trong sản xuất dược liệu, mà còn là một điểm du lịch nổi tiếng. Chị An và các đồng nghiệp đã hướng dẫn bà con khai thác tiềm năng du lịch gắn với dược liệu và văn hóa địa phương. Nhiều hộ gia đình đã triển khai mô hình homestay kết hợp trải nghiệm văn hóa, tạo thu nhập kép từ nông nghiệp và du lịch.

Những buổi tham quan mô hình kinh doanh tại các địa phương khác đã trở thành nguồn cảm hứng cho phụ nữ dân tộc thiểu số. Tại đây, họ được chia sẻ kinh nghiệm thực tế từ các làng nghề, học hỏi cách phát triển kinh doanh và cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình. Những câu chuyện thành công từ các cộng đồng khác không chỉ là bài học, mà còn là động lực để họ tự tin hơn vào khả năng của mình.

Công ty cũng thành lập các hợp tác xã do phụ nữ lãnh đạo, giúp phụ nữ phát triển kỹ năng quản lý.

“Khi phụ nữ được trao quyền, không chỉ gia đình họ mà cả cộng đồng cũng hưởng lợi”, chị An chia sẻ.

Thủy Nguyễn