Xóa điểm nghẽn tạo động lực cho phát triển

Trong đó, mục tiêu phấn đấu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính và chi phí kinh doanh, chi phí không chính thức. Cải cách thể chế phải theo hướng bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết.

Yêu cầu của Tổng Bí thư đặt ra trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng ở mức 8% trở lên, tạo nền tảng cho tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo. Trong đó, cải cách thể chế được các chuyên gia đánh giá là động lực thúc đẩy tăng trưởng.

Yêu cầu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính và chi phí kinh doanh, chi phí không chính thức, bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết, một lần nữa cho thấy thể chế - “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, cần phải sớm được tháo gỡ và phải đạt được mục tiêu cụ thể chứ không chỉ là khẩu hiệu chung chung.

Thực tế, cải cách thể chế đã được các cấp, ngành, địa phương thực hiện trong thời gian qua. Nhiều bất cập về thể chế đang từng bước được giải quyết; nhiều bộ, ngành, địa phương liên tục thăng hạng trên bảng chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh, chỉ số cải cách thủ tục hành chính. Tinh thần phục vụ người dân, doanh nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức ngày càng lan tỏa…

Tuy nhiên, như đánh giá, thể chế vẫn là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, có nghĩa thủ tục hành chính vẫn còn rườm rà, chồng chéo, gây tốn kém thời gian, chi phí của người dân, doanh nghiệp. Nguy hiểm hơn, như phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp, vẫn có những quy định chung chung, nhiều cách hiểu, doanh nghiệp không biết phải thực hiện như thế nào, còn cơ quan quản lý cũng sợ sai không dám giải quyết, hoặc có thể lợi dụng gây phiền hà, “làm khó” doanh nghiệp.

Những yếu tố đó khiến đà cải cách môi trường kinh doanh, ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh có xu hướng chững lại. Tại các hội nghị đối thoại giữa cộng đồng doanh nghiệp với các cấp, ngành, Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp bày tỏ lo ngại khi điều kiện kinh doanh vẫn là “rào cản”, hạn chế quyền tự do kinh doanh, ẩn chứa rủi ro và tạo gánh nặng chi phí tuân thủ đối với doanh nghiệp. Đáng ngại là điều kiện kinh doanh được lồng ghép dưới nhiều hình thức, được ví như “giấy phép con” không cần thiết nhưng lại khó sửa, dù doanh nghiệp kiến nghị rất nhiều.

Mặt khác, có những vấn đề mới, nhất là liên quan đến công nghệ, đổi mới sáng tạo, quy định lại không theo kịp sự phát triển, không tạo ra được hành lang pháp lý, thúc đẩy sự phát triển, khiến doanh nghiệp loay hoay, đi sau khu vực và thế giới, dẫn đến nguy cơ Việt Nam tụt hậu so với thế giới. Đây cũng là “rào cản” trong việc huy động nguồn lực xã hội tạo ra của cải, vật chất cho xã hội; “rào cản” huy động mọi thành phần kinh tế tham gia phát triển kinh tế - xã hội.

Những ngày qua, cả nước thực hiện cuộc cách mạng “tinh gọn bộ máy”. Những chuyển động tích cực đang tạo ra không khí mới, kỳ vọng mới. Song để cuộc cách mạng “tinh gọn bộ máy” thực sự hiệu quả, tạo ra động lực thúc đẩy đất nước phát triển, vươn mình bước vào kỷ nguyên mới, cần phải thực hiện đồng bộ cả “cuộc cách mạng” về thể chế. Đảng, Chính phủ luôn quan tâm, quyết liệt chỉ đạo cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, giảm thời gian xử lý thủ tục hành chính và chi phí kinh doanh, loại bỏ chi phí không chính thức. Ít có lĩnh vực nào được Chính phủ chỉ đạo sát sao, thường xuyên, liên tục như cắt giảm điều kiện kinh doanh, thúc đẩy tự do kinh doanh, làm giàu chính đáng, đóng góp cho quá trình phát triển đất nước.

Nói cụ thể hơn, tinh thần này, quyết tâm này phải được lan tỏa, trở thành chuyển động tích cực của từng cấp, ngành, địa phương. Tại Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 8-1-2025 của Chính phủ, về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2025, Chính phủ đề ra 5 nhóm vấn đề trọng tâm cần cải cách để khơi thông và thúc đẩy các động lực tăng trưởng. Đó là tháo gỡ bất cập về pháp lý và thực thi trong thực hiện dự án đầu tư; nâng cao chất lượng danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh; đổi mới việc quản lý, kiểm tra chuyên ngành; tăng ứng dụng công nghệ thông tin, liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước; nâng cao chất lượng các dịch vụ phát triển kinh doanh.

Muốn vậy, trước hết phải nâng chất lượng xây dựng chính sách, pháp luật, tập trung tháo điểm nghẽn thể chế theo hướng đơn giản, dễ tuân thủ; dứt khoát bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, tư duy “xin - cho”, đặt ra điều kiện; tham vấn cộng đồng doanh nghiệp khi xây dựng chính sách. Giảm bớt thời gian thực thi thủ tục trên cơ sở chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, áp dụng quản lý rủi ro trên cơ sở đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin vào quản lý tiến tới xây dựng chính quyền số công khai, minh bạch, hiệu quả. Phân cấp đi đôi với phân quyền và làm rõ trách nhiệm, tăng cường kiểm tra, giám sát, “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Giảm thời gian xử lý thủ tục hành chính và chi phí kinh doanh, bãi bỏ điều kiện kinh doanh không cần thiết nói riêng, hay cải cách thể chế nói chung chính là để tạo ra động lực cho tăng trưởng hơn 8% trong năm 2025 và là nền tảng cho tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo.

Gia Khánh