Xóa bỏ định kiến giới: Thay đổi từ 'nếp nghĩ, cách làm'

Xây dựng môi trường sống an toàn cho phụ nữ và trẻ em là một trong những mục tiêu của Dự án 8.

Cách trung tâm xã khoảng 8km, bản Huổi Ho, xã Mường Pồn là nơi sinh sống của 44 hộ dân tộc Mông với gần 350 nhân khẩu. Trước đây, nhiều phụ nữ trong bản dù đảm đang, chịu thương, chịu khó nhưng vẫn bị xem là người không có "tiếng nói", quanh quẩn nơi bếp núc, rẫy nương và gánh trên vai những trách nhiệm không tên.

Chính từ sự phân biệt ấy, hàng loạt hệ lụy xã hội nảy sinh và kéo dài như một vòng luẩn quẩn: tảo hôn, hôn nhân cận huyết, trẻ em bỏ học, bạo lực gia đình, nghèo đói và đau lòng nhất là nhiều trường hợp giải quyết bế tắc cuộc sống bằng tự tử bằng lá ngón. Chị Vừ Thị Sùng, Phó Chủ tịch UB MTTQ Việt Nam xã, Chủ tịch Hội LHPN xã Mường Pồn thông tin: Ở Huổi Ho đã từng có 2 trường hợp phụ nữ trẻ tự tử bằng lá ngón khi mâu thuẫn gia đình trở nên bế tắc. Thời điểm năm 2022, ở bản ghi nhận 11 cặp vợ chồng tảo hôn và hôn nhân cận huyết; 7 trẻ em đa phần là bé gái phải nghỉ học vì gia đình không khuyến khích tiếp tục đi học, hoặc buộc phải ở nhà phụ việc, trông em, lấy chồng sớm…

Với mục tiêu lớn nhất là thay đổi nhận thức của người dân về bình đẳng giới, năm 2022, Tổ Truyền thông cộng đồng bản Huổi Ho thuộc Dự án 8 được thành lập. Tổ gồm 8 thành viên đều là những người có uy tín trong cộng đồng như Bí thư Chi bộ, Trưởng bản và đại diện các tổ chức đoàn thể.

Dự án 8 triển khai giúp nhiều nam giới xóa bỏ tư tưởng "việc nhà là việc đàn bà".

Anh Lý A Xá, Bí thư Chi bộ bản Huổi Ho cho hay: Điểm nổi bật khi triển khai mô hình ở bản là sự tham gia tích cực của nam giới. Ngay từ khi thành lập, tổ truyền thông đã thu hút 8 thành viên, trong đó có 7 thành viên nam. Với lợi thế “người thật, việc thật”, các thành viên đã trực tiếp đến từng hộ dân, nói chuyện bằng chính tiếng dân tộc, chia sẻ gần gũi, chân thành các vấn đề, như: Thay đổi định kiến giới trong phân chia công việc gia đình, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết… Đến nay, Tổ đã tổ chức 5 sự kiện truyền thông lớn, thu hút gần 300 lượt người tham gia; 30 buổi truyền thông nhóm nhỏ với hơn 200 lượt người tham gia.

Những nỗ lực của Tổ Truyền thông cộng đồng bản Huổi Ho đã mang lại những thay đổi tích cực. Từ nơi phụ nữ không dám lên tiếng, trẻ em gái bỏ học, lấy chồng sớm, đàn ông nặng tư tưởng "việc nhà là việc đàn bà" đến nay Huổi Ho không còn trường hợp tảo hôn hay hôn nhân cận huyết thống; phụ nữ được trao quyền và tham gia tích cực hơn vào lao động sản xuất. Đặc biệt, số hội viên Hội Phụ nữ tăng từ 29 người (năm 2022) lên 45 người (năm 2025), thể hiện sự tham gia ngày càng đông đảo của phụ nữ trong các hoạt động cộng đồng.

Nếu mô hình “Tổ truyền thông cộng đồng” hướng tới mục tiêu xóa bỏ định kiến về giới, tập tục, thói quen có hại cho phụ nữ và trẻ em, thì mô hình “Địa chỉ tin cậy” của Dự án 8 lại hoạt động với mục tiêu chính là phòng, chống bạo lực gia đình.

Phụ nữ bản Tìa Ló B nghe tuyên truyền về bình đẳng giới.

Tại bản Tìa Ló B, xã Pu Nhi, mô hình “Địa chỉ tin cậy” được thành lập từ năm 2022 với 3 thành viên nam và 2 thành viên nữ. Bản có trên 400 nhân khẩu thì có đến hơn 70% là nữ, bởi vậy việc nâng cao nhận thức về bình đẳng giới càng được quan tâm hơn bao giờ hết. Cùng với hoạt động tư vấn, hòa giải những vụ việc mâu thuẫn cho các gia đình trong bản, nhiều cách làm đã được các thành viên triển khai để mô hình phát huy hiệu quả.

Chị Lầu Thị Xía, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ, thành viên mô hình “Địa chỉ tin cậy” bản Tìa Ló B chia sẻ: Sau khi mô hình ra mắt, thành viên nam là những người tiên phong làm gương bằng cách thực hiện bình đẳng giới trong chính gia đình mình, chia sẻ công việc nhà với vợ, tạo điều kiện cho phụ nữ tham gia các hoạt động xã hội. Từ những hành động nhỏ ấy, giá trị tích cực đã lan tỏa khắp bản, từng bước phá vỡ những định kiến cố hữu. Những vụ xích mích nhỏ trong gia đình ở bản giảm đáng kể và hầu như không xảy ra tình trạng bạo lực gia đình.

Xóa bỏ định kiến về giới tạo điều kiện để phụ nữ vươn lên khẳng định vị thế trong gia đình và xã hội.

Dự án 8 "Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em" là 1 trong số 10 dự án thành phần thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025.

Tại tỉnh Điện Biên, sau 5 năm thực hiện Dự án 8 đã thành lập 540 tổ truyền thông cộng đồng với gần 4.800 thành viên tham gia; xây dựng 35 chương trình truyền hình, 15 video truyền thông; thành lập 50 địa chỉ tin cậy hỗ trợ bảo vệ phụ nữ;…

Gieo niềm tin, nuôi khát vọng và thúc đẩy sự đổi thay từ “nếp nghĩ, cách làm” của phụ nữ nơi vùng sâu, vùng xa là những thành quả tích cực Dự án 8 mang lại. Đây được coi là bước chuyển quan trọng góp phần xóa bỏ các định kiến và khuôn mẫu giới, xây dựng môi trường sống an toàn cho phụ nữ và trẻ em, tạo điều kiện để phụ nữ vươn lên khẳng định vị thế trong gia đình và xã hội.

Thu Hằng