Xem trai làng bắt gà, vừa chạy vừa thổi lửa nấu cơm ở Hà Nội

VIDEO: Trai làng bắt gà, vừa chạy vừa thổi cơm thi ở Hà Nội.

Theo truyền thuyết vào đời Hùng Vương thứ 6, khi Thánh Gióng trên đường đuổi giặc Ân đi qua thôn Lương Quy thì rất đông trai làng theo ông đánh giặc. Để kịp cho các chàng trai của quê hương được ăn uống no nê trước lúc ra trận, các bô lão trong làng đã họp bàn khẩn cấp, chỉ huy mọi người tích cực chuẩn bị nấu cơm để khao quân. Được quê hương cổ vũ, 50 chàng trai hăng hái lên đường cùng Phù Đổng Thiên Vương đánh giặc. Sau khi chiến thắng trở về, ba chàng trai giỏi nhất được triều đình phong tước “ Tam vị Đức Đại Vương”. Cũng từ đấy hội nấu cơm thi ra đời và được bảo tồn cho đến ngày nay.

Hội làng Lương Quy diễn ra trong hai ngày mùng 5 và 6 tháng hai Âm lịch hàng năm với các phần thi chạy thẻ; thi kéo nước; thi bổ cau têm trầu; thi xay thóc giã gạo; thi kéo lửa; thi bắt gà và mổ gà; thi thổi cơm.

Lễ hội thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương đến tham dự.

4 đội thi của lễ hội là 4 giáo: đông - tây - nam - bắc. Phần thi đầu tiên là thi chạy thẻ. Mỗi giáp cử một thanh niên khỏe mạnh chạy đến một ngôi miếu cách đình một cây số, qua những thửa ruộng mấp mô để lấy thẻ về nộp cho Ban giám khảo.

Tiếp đến là thi kéo nước. Mỗi giáp cử một người lấy nước tại một giếng nước gần đình, Dụng cụ lấy nước là nồi gốm mỏng, khiến cho nồi rất dễ nghiêng, dễ vỡ. Giáp nào lấy được nồi nước đầy về trước sẽ thắng cuộc.

Phần thi thứ 3 là thi bổ cau têm trầu. Mỗi giáp cử hai thanh nữ tham gia với sự hướng dẫn của một phụ nữ. Họ vào đình lễ thánh rồi quay ra nhận trầu, cau đặt ở 4 bàn trước mặt Ban giám khảo, về chỗ quy định để bổ cau, têm trầu. Sau 20 phút, giáp nào xong trước, cau bổ đều, trầu têm đẹp sẽ nhận được điểm cao.

Tiếp đến là phần thi xay thóc giã gạo. Mỗi giáp cử bốn trai đinh thi giã thóc trong một cối nhỏ, làm sao để thóc không bị vãi bắn ra ngoài

Sau đó thóc được trai làng sàng kỹ. Gạo nộp trước và gạo sạch, không nát sẽ được điểm cao.

Phần thi thứ 5 là thi kéo lửa, mỗi giáp cử 3 người. Thanh cái đặt cố định dưới đất được làm bằng tre bánh tẻ, đã tách rời làm đôi tạo kẽ hở cho mùn rơi xuống trong quá trình kéo lửa. Thanh tre khác dài, mỏng gọi là thanh dao được tạo bởi gốc cây tre già, dùng để cọ sát vào thanh cái.

Ma sát đủ nóng để tạo ra than trên thân tre, bén với bùi nhùi khô gây cháy. Người trưởng nhóm cầm bó rơm lên thổi mạnh để lửa bốc cháy to hơn.

Đây là một trong phần thi gay cấn nhất lễ hội. Vượt qua phần thi này mới có lửa để luộc gà, nấu cơm.

Một phần thi thú vị của lễ hội là phần thi bắt gà và mổ gà. Gà được thả từ trên cao, mỗi giáp cử 4 - 5 trai đinh tìm cách bắt được gà.

Trai làng vất vả mới bắt được gà.

Gà được tiến hành cắt tiết bằng mảnh cật nứa, đun nước làm lông và mổ gà rồi luộc.

Điểm của cuộc thi này căn cứ vào độ sạch lông, da không bị xước, vết cắt tiết và vết mổ không quá to, hai cánh cong đều và đầu hướng lên sẽ được chấm điểm cao.

Phần thi thú vị nhất là phần thi thổi cơm. Mỗi giáp cử 3 - 4 người là trai đinh, vừa chạy vừa thổi cơm bằng hai bó đuốc.

Phần thi nấu cơm thể hiện kinh nghiệm, sự khéo léo, biết quan sát, thu vén của trai làng.

Đội thi phải biết ước lượng sao cho đủ nước, đủ lửa để sau khi đi vòng quanh sân, cơm chín đủ độ dẻo, thơm, đủ đơm một bát cơm lồng, góp vào mâm cơm cúng Thánh.

Cơm sau khi chín dẻo sẽ được trai tráng dùng vải nắm tròn.

Trong khi cơm được nấu chín, các giáp cũng nhanh chóng luộc gà chín thật nhanh để ghi điểm.

Căn cứ vào cơm dâng lên sớm hay muộn cùng độ trắng, dẻo để chấm điểm.

Sau bảy bước, ban giám khảo công bố giải nhất thuộc về giáp bắc, giải nhì thuộc về giáp tây.

Nam Giang