Xe tăng Oplot bừng sáng trong trận chiến bảo vệ Kharkiv

Lữ đoàn xe tăng số 3 của lực lượng vũ trang Ukraine cho biết, xe tăng Oplot thuộc về một trong những tiểu đoàn cấu thành đơn vị đã tham chiến bảo vệ khu vực Kharkiv trước đợt tấn công của quân Nga.

Thông điệp này rất có giá trị vì đây là lần đầu tiên xe tăng Oplot được nhắc đến trong suốt thời gian diễn ra cuộc xung đột, đánh dấu thời khắc quan trọng đối với loại vũ khí nội địa nhận rất nhiều kỳ vọng của Ukraine.

Báo chí Ukraine nhắc lại, nhìn chung thì xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) T-84U Oplot hiếm khi được nhắc đến trong các nguồn thông tin công khai của nước này cho đến thời điểm hiện tại.

Chỉ có một tuyên bố được đưa ra vào tháng 5 năm 2023 của Bộ trưởng Quốc phòng lúc bấy giờ là ông Oleksiy Reznikov về ý định đặt hàng xe tăng Oplot cho Quân đội Ukraine và bắt đầu sản xuất hàng loạt chiếc MBT này.

Hiện tại khi Ukraine đang đẩy mạnh sản xuất các dòng vũ khí nội địa, xe tăng T-84U Oplot có thể đứng trước cơ hội xuất xưởng hàng loạt nếu chứng minh đầy đủ ưu điểm và loại bỏ toàn bộ nhược điểm cũ.

Lực lượng vũ trang Ukraine hiện nay chỉ có vài chiếc xe tăng chiến đấu chủ lực T-84 và bản nâng cấp T-84U Oplot trong thành phần tác chiến, việc chế tạo hàng loạt không được như kỳ vọng của chính quyền Kyiv.

Sau khi Liên Xô tan rã, Ukraine được thừa hưởng dây chuyền sản xuất xe tăng T-80UD đắt tiền và tinh vi (với động cơ diesel thay vì turbine khí) tại KhZTM ở Kharkiv.

Nga đã từ bỏ việc chế tạo T-80 vào năm 1992 để chuyển sang sử dụng T-72 kinh tế hơn, trong khi Ukraine cải tiến những chiếc T-80 để xuất khẩu, quá trình hiện đại hóa diễn ra một cách thận trọng.

Kết quả là T-84U Oplot trở thành xe tăng tốt nhất của Ukraine, cỗ chiến xa này có tháp pháo hàn thay vì đúc, tích hợp hệ thống phòng vệ chủ động Zaslon và giáp phản ứng nổ thế hệ 3 Nozh.

Ngoài ra thiết bị nạp đạn tự động trên xe tăng T-64 và T-80 có cấu trúc khác với T-72 và T-90, được đánh giá tin cậy hơn với phần liều phóng và đầu đạn bố trí riêng rẽ trong băng chuyền rồi mới được đưa tới nòng pháo.

Tuy nhiên nhiều năm sau độc lập, lĩnh vực quốc phòng của Ukraine đã bị tổn hại nghiêm trọng, lực lượng vũ trang nước này không cần T-84U Oplot đắt tiền, kém kinh tế và có nhiều khiếm khuyết, vì vậy chỉ có hơn chục chiếc được sản xuất.

Các vấn đề tồn tại trên T-84 cũng như việc thiếu kinh phí để nâng cấp và mua chúng đã khiến Quân đội Ukraine buộc phải triển khai hàng trăm xe tăng T-64 cũ ở Donbass vào năm 2014.

Hạn chế chính của T-84U Oplot là kém tin cậy, nó cũng không gây được ấn tượng tốt tại giải đấu Strong Europe Tank Challenger diễn ra ở Đức năm 2018 (tương tự giải Tank Biathlon của Nga), khi bộ nạp tự động trên 3 trong số 4 xe tăng phát sinh lỗi.

Một vấn đề đáng chú ý khác là khẩu pháo 125 mm của xe tăng thiếu tính ổn định, hay bị rung khi hoạt động trên địa hình gồ ghề, khiến tầm bắn hiệu quả bị hạn chế nghiêm trọng, chỉ được khoảng 50% so với quảng cáo.

Đã hai thập kỷ sau khi những chiếc xe tăng đầu tiên lăn bánh khỏi dây chuyền lắp ráp nhưng T-84U Oplot tiếp tục cho thấy những khuyết điểm, khả năng giải quyết vấn đề của Ukraine đang bị đặt dấu hỏi lớn nếu họ dự định nối lại sản xuất hàng loạt dòng chiến xa nói trên.

Việt Dũng