Xe máy có mức phát thải cao sẽ bị hạn chế di chuyển

Xây dựng xong quy chuẩn khí thải cho xe máy trong tháng 4

Văn phòng Chính phủ ngày 17/3 thông báo chỉ đạo của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà giao các cơ quan xây dựng, trình Thủ tướng ban hành lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải cho phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

Phó thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, đánh giá toàn diện cơ sở pháp lý và thực tiễn để xây dựng quy chuẩn quốc gia về khí thải và lộ trình áp dụng cho các loại xe cơ giới đường bộ.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu khẩn trương ban hành theo thẩm quyền Quy chuẩn quốc gia về khí thải đối với xe ô tô đang lưu hành trong tháng 3/2025, ban hành Quy chuẩn quốc gia về khí thải đối với xe mô tô đang lưu hành trong tháng 4/2025; đồng thời tính toán phương án hạn chế phương tiện giao thông có mức độ phát thải cao...

Trong tháng 4 sẽ có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe máy.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Xây dựng, UBND Thành phố Hà Nội, UBND Thành phố Hồ Chí Minh và các đô thị lớn, tính toán phương án hạn chế phương tiện giao thông có mức độ phát thải cao tại những khu vực đang có nguy cơ cao về ô nhiễm môi trường, nhất là ô nhiễm về khí thải;

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền để tạo sự đồng thuận của người dân trong quá trình thực hiện lộ trình áp dụng Quy chuẩn quốc gia về khí thải, góp phần bảo vệ môi trường, đặc biệt tại các đô thị lớn.

Ông Lê Công Thành, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết Quy chuẩn Việt Nam về khí thải đối với ô tô đang lưu hành và lộ trình áp dụng đang được cơ quan này khẩn trương hoàn thiện để ban hành.

Đối với Quy chuẩn Việt Nam về khí thải xe máy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng đây là quy định liên quan đến số lượng, chủng loại xe máy rất lớn, tác động trực tiếp đến đa số người dân. Vì vậy, cần có thêm thời gian đánh giá tác động, cũng như xây dựng lộ trình áp dụng, cơ sở vật chất để thực hiện kiểm định khí thải.

Với Quy chuẩn Việt Nam về khí thải đối với xe máy đang lưu hành, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng đây là quy định có liên quan đến số lượng, chủng loại xe máy rất lớn, tác động trực tiếp đến đa số người dân nên cần có thêm thời gian đánh giá tác động, cũng như xây dựng lộ trình áp dụng, cơ sở vật chất để kiểm định khí thải.

Tính đến tháng 9/2024, cả nước có khoảng 77 triệu mô tô, xe máy (gọi chung là xe máy) đăng ký, đưa tỉ lệ sở hữu xe máy lên tới 770 xe/1.000 dân - thuộc hàng cao nhất thế giới. Dù là phương tiện cơ giới nhưng xe máy chưa phải chịu kiểm định an toàn kỹ thuật, dẫn tới tình trạng một số chiếc đã cũ nát, không bảo đảm an toàn vẫn được lưu hành.

Tại Hà Nội, theo thống kê, đến tháng 8/2024, thành phố có hơn 8 triệu phương tiện giao thông đường bộ, gồm hơn 1,1 triệu ô tô và hơn 6,9 triệu xe máy. Trong đó, số lượng xe máy đã sử dụng trên 10 năm chiếm 72,58%. Mức phát thải chất độc hại vào không khí ngày càng gia tăng nếu các xe cũ không được bảo dưỡng theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất.

Chế tài xe không kiểm định khí thải

VAMM đề xuất những xe máy sản xuất trước năm 2010 chưa bắt buộc tuân thủ theo tiêu chuẩn kỹ thuật (TCKT) nên được đề xuất áp dụng TCKT mức 1 (thấp hơn mức 2), giúp người dân dễ dàng tuân thủ, nhất là người có thu nhập thấp. Xe sản xuất sau năm 2010 đến ngày 30-6-2017 áp dụng theo TCKT Euro 2; xe sản xuất sau ngày 1-7-2017 áp dụng theo TCKT Euro 3. Các loại xe này được thử nghiệm tương đương đạt mức 2.

VAMM tính toán sơ bộ mức phí kiểm định có thể dao động từ 37.500 - 50.000 đồng. Chu kỳ kiểm định có thể 2 năm/lần với xe máy sản xuất từ 5 năm trở lên. Đồng thời, cần có chế tài đối với các xe không thực hiện kiểm định, không có tem kiểm định vẫn tham gia giao thông.

Luật Trật tự và an toàn giao thông đường bộ, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, đã quy định việc kiểm định khí thải đối với xe mô tô và xe gắn máy.

Thông tư 47/2024 của Bộ GTVT có hiệu lực từ 1/1/2025 quy định, xe mô tô, xe máy dưới 5 năm được miễn kiểm định khí thải. Đối với xe mô tô, xe gắn máy có thời gian sản xuất trên 5 năm đến 12 năm, chu kỳ kiểm định khí thải định kỳ là 24 tháng. Thời gian sản xuất trên 12 năm, chu kỳ kiểm định khí thải định kỳ là 12 tháng.

Trường hợp xe mô tô, xe gắn máy trong cơ sở dữ liệu không có thông tin về ngày xuất xưởng thì tính từ ngày 31/12 của năm sản xuất xe. Giấy chứng nhận kiểm định khí thải sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT) cấp.

Khi đi kiểm định, chủ xe cần xuất trình một trong các giấy tờ, gồm: bản chính chứng nhận đăng ký xe; bản sao có chứng thực hoặc bản sao điện tử được chứng thực từ bản chính chứng nhận đăng ký xe; bản chính giấy hẹn cấp chứng nhận đăng ký xe.

Cơ sở đăng kiểm sẽ đối chiếu thông tin xe trên phần mềm quản lý với chứng nhận đăng ký. Xe không trùng khớp sẽ bị từ chối. Nếu đạt tiêu chuẩn, xe sẽ được kiểm định và cấp chứng nhận điện tử được tích hợp dữ liệu với tài khoản định danh điện tử của chủ xe.

Theo giải thích của Cục Đăng kiểm Việt Nam, mặc dù Luật sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2025, nhưng việc kiểm định khí thải đối với xe máy sẽ chưa được thực hiện ngay mà sẽ chờ Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với các xe cơ giới nhập khẩu, sản xuất và lắp ráp. Lộ trình này sẽ được Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp cùng Bộ Xây dựng và trình Chính phủ để ban hành.

Tô Hội