Xe điện: Giải mã tâm lý e ngại của người tiêu dùng
Dù sản lượng xe điện bùng nổ, nghiên cứu với hơn 1.000 người tại Trung Quốc cho thấy trải nghiệm lái thử quyết định ý định mua xe hơn cả công nghệ.
Dù sản lượng xe điện đang tăng mạnh, tỷ lệ người dùng thực sự đón nhận loại phương tiện này vẫn ở mức thấp, đặt ra những câu hỏi cấp bách về yếu tố thực sự chi phối hành vi tiêu dùng và cách thúc đẩy sự thay đổi. Một nghiên cứu mới của Đại học Surrey cho thấy cuộc cách mạng xe điện có nguy cơ bị lu mờ bởi tâm lý e ngại và những hiểu lầm của người tiêu dùng.

Hình minh họa một chiếc xe điện đang được sạc. Ảnh: CC0 Public Domain
Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Transport Policy, đánh giá tác động của trải nghiệm lái xe trong quá khứ đối với ý định mua xe điện tại Trung Quốc - một thị trường then chốt trong quá trình chuyển đổi sang giao thông bền vững toàn cầu.
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng trải nghiệm thực tế tích cực với xe điện có thể thúc đẩy đáng kể ý định mua, trong khi những trải nghiệm tiêu cực có thể khiến người tiêu dùng chùn bước.
Một điểm đáng chú ý là phụ nữ, những người có trình độ học vấn cao và cư dân thành thị có xu hướng mua xe điện cao hơn, chủ yếu do những trải nghiệm trước đó của họ.
Để đẩy nhanh tốc độ tiếp cận xe điện, nhóm nghiên cứu khuyến nghị cần đầu tư nhiều hơn vào các sự kiện lái thử công cộng và các chiến dịch truyền thông giúp nâng cao nhận thức về xe điện.
Khi người tiêu dùng có thêm cơ hội trải nghiệm trực tiếp, họ sẽ tự tin hơn khi ra quyết định, qua đó giúp giải quyết một trong những mối lo lớn nhất đó là "nỗi sợ về quãng đường di chuyển" (range anxiety).
Tiến sĩ Nikolas Thomopoulos, Phó Giáo sư ngành Giao thông và đồng tác giả của nghiên cứu tại Đại học Surrey, nhận định: "Để thay đổi thị trường xe điện, chúng ta cần tiếp cận người tiêu dùng theo cách hiệu quả nhất là thông qua những chuẩn mực và trải nghiệm cá nhân của họ".
Ông cho biết thêm: "Nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ra cơ hội để khách hàng tương tác trực tiếp với xe điện, qua đó xóa bỏ những lo ngại do thiếu thông tin chính xác”.
"Vấn đề không chỉ nằm ở công nghệ, mà còn ở việc thay đổi nhận thức, khiến xe điện trở thành một lựa chọn gần gũi và khả thi với tất cả mọi người".
Nhóm nghiên cứu của Đại học Surrey, phối hợp với Đại học Birmingham, đã tiến hành một cuộc khảo sát quy mô lớn với hơn 1.000 người từng có trải nghiệm với xe điện.
Bằng cách phân tích mối liên hệ giữa thái độ, chuẩn mực xã hội và yếu tố kiểm soát nhận thức, nghiên cứu chỉ ra rằng cả kinh nghiệm trong quá khứ lẫn các yếu tố tâm lý đều đóng vai trò quan trọng trong quyết định mua xe điện.
Tiến sĩ Nikolas Thomopoulos nhấn mạnh: "Khi thế giới vẫn đang chật vật ứng phó với biến đổi khí hậu và theo đuổi các mục tiêu phát triển bền vững, việc thấu hiểu hành vi tiêu dùng trong lĩnh vực xe điện quan trọng hơn bao giờ hết”.
“Nghiên cứu của chúng tôi không chỉ chỉ ra những rào cản của thị trường xe điện mà còn cung cấp các giải pháp thực tiễn giúp các nhà sản xuất, nhà bán lẻ và giới hoạch định chính sách xây dựng chiến lược tiếp cận hiệu quả và toàn diện hơn để góp phần thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững".