Xây dựng Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc là cần thiết

Hơn 1.000 lượt sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp tham gia

Dự án Luật đã cụ thể hóa 3 chính sách trong đề nghị xây dựng Luật đã được Chính phủ trình Quốc hội thông qua, gồm: Xây dựng lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ; triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ; bảo đảm nguồn lực, chế độ, chính sách.

Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam cho biết, hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ là cơ chế đặc biệt trong khuôn khổ LHQ dựa vào nguồn lực và lực lượng do các nước thành viên đóng góp, đặt dưới sự chỉ huy của LHQ thể theo những quy định về an ninh tập thể của Hiến chương LHQ.

Tháng 6/2014, Việt Nam chính thức cử lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ. Đến nay đã cử hơn 1.000 lượt sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp đi thực hiện nhiệm vụ.

Các lực lượng Việt Nam đã và đang hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Lãnh đạo LHQ, Chỉ huy Phái bộ, chính quyền nước sở tại và cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Qua đó góp phần thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ.

Đồng thời thể hiện Việt Nam là một thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; nâng cao hơn nữa uy tín, vị thế của Việt Nam và đóng góp vào chiến lược bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình.

Toàn cảnh phiên họp. (Ảnh: AT)

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ thời gian qua đã phát sinh một số hạn chế, bất cập trong công tác tổ chức xây dựng lực lượng; cơ chế, quy trình triển khai…

Vì vậy, việc xây dựng, ban hành Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ là cần thiết, không chỉ nhằm đảm bảo hành lang pháp lý đầy đủ, vững chắc, lâu dài, ổn định cho việc triển khai lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình của LHQ mà còn củng cố sự đồng thuận chính trị, sự ủng hộ xã hội đối với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đóng góp vào sứ mệnh cao cả của LHQ là gìn giữ hòa bình thế giới.

Đánh giá kỹ điều kiện đảm bảo nguồn lực tài chính

Theo dự thảo Luật, lĩnh vực tham gia gìn giữ hòa bình của LHQ gồm: Tham mưu, hậu cần - kỹ thuật; Công binh, bộ binh, trinh sát, bảo vệ, vận tải, quân y, kiểm soát quân sự; Quan sát viên quân sự; Thông tin, liên lạc, truyền thông; Cảnh sát; Quan sát viên và giám sát bầu cử; Các lĩnh vực khác theo đề nghị của LHQ và do cấp có thẩm quyền quyết định.

Dự thảo Luật cũng quy định rõ nguyên tắc tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ. Đó là đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam; quyết định của Hội đồng Quốc phòng và An ninh; sự thống lĩnh của Chủ tịch nước và quản lý nhà nước của Chính phủ.

Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; phù hợp với Hiến chương LHQ, luật pháp quốc tế, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Đồng thời, chỉ tham gia hoạt động hỗ trợ khắc phục hậu quả chiến tranh, duy trì hòa bình sau xung đột, vì mục đích nhân đạo trên cơ sở đề nghị của LHQ; triển khai lực lượng ở quốc gia, khu vực đã được LHQ thành lập phái bộ và tại các cơ quan của LHQ, trên cơ sở đề nghị của LHQ...

Tại phiên họp, các thành viên hội đồng thẩm định đã cho ý kiến về nội dung dự thảo Luật. Về quy trình triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ, đại diện Bộ Công an cho rằng hiện quy trình này tương đối phức tạp, trải qua nhiều bước, chưa có sự phân cấp, phân quyền hợp lý dẫn tới lãng phí thời gian, nguồn lực và chưa đảm bảo các yêu cầu về thời gian triển khai lực lượng theo đề nghị của LHQ. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu, rút gọn quy trình cử, điều chỉnh, rút lực lượng vũ trang, dân sự.

Đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, mặc dù tỷ lệ nữ trong lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ của Việt Nam khá cao so với mức trung bình của LHQ, tuy nhiên vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và đáp ứng chỉ tiêu của LHQ đặt ra. Do đó, cần bổ sung các chính sách quan tâm, ưu đãi, động viên đối với lực lượng quân nhân nữ để thu hút họ tham gia nhiều hơn và yên tâm công tác.

Một số thành viên Hội đồng thẩm định đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát thêm các cam kết và điều ước quốc tế có liên quan, giải trình thêm về việc mở rộng đối tượng áp dụng bao gồm cả lực lượng dân sự (bên cạnh lực lượng của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an); nghiên cứu các quy định về mua sắm hàng hóa, trang thiết bị cho các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của LHQ, nguồn kinh phí đảm bảo việc tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ...

Kết luận phiên họp, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc đánh giá dự thảo Luật bám sát các văn bản của Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội và các chính sách đã được Quốc hội thông qua. Dự thảo Luật cũng phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế; phù hợp với Hiến pháp và các điều ước, cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên; đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định, thỏa thuận của LHQ liên quan đến lực lượng gìn giữ hòa bình, đánh giá kỹ điều kiện đảm bảo nguồn lực tài chính và việc lồng ghép bình đẳng giới.

Đồng thời, phân tích, đánh giá kỹ cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn của đề xuất mở rộng đối tượng áp dụng gồm cả lực lượng dân sự; nghiên cứu biện pháp tăng cường quản lý, gắn kết lực lượng; cân nhắc quy trình rút lực lượng trong trường hợp khẩn cấp; thúc đẩy hợp tác quốc tế trong gìn giữ hòa bình...

Phương Thảo