Xây dựng kinh tế tự lực, tự cường dựa vào khoa học công nghệ

Ngày 30-5, Báo Thanh Niên tổ chức hội thảo với chủ đề “Xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường”.

Ông Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng Biên tập Báo Thanh Niên, cho biết Nghị quyết 68 đã mở rộng nội hàm của khái niệm “tự lực, tự cường”. Tuy nhiên, những thách thức mới của kinh tế toàn cầu đang đặt Việt Nam trước những lựa chọn mang tính quyết định "hoặc đổi mới mô hình tăng trưởng để bứt phá, hoặc chấp nhận nguy cơ bị tụt lại phía sau".

Dành nguồn lực lớn cho khoa học công nghệ để tự lực, tự cường

TS. Lê Xuân Nghĩa đặt câu hỏi về mức độ tự lực, tự cường hiện tại của Việt Nam. Ông chỉ ra rằng trong tổng kim ngạch xuất khẩu khoảng 400 tỉ USD/năm của Việt Nam, khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chiếm đến 300 tỉ USD, doanh nghiệp Việt Nam chỉ đóng góp vỏn vẹn 100 tỉ USD.

Trong 100 tỉ USD đó, 50 tỉ USD đến từ nông, lâm, ngư nghiệp với giá trị nội địa hóa chiếm tới 90%. Toàn bộ khối công nghiệp chỉ đóng góp 50 tỉ USD còn lại, chủ yếu từ các ngành giày da, dệt may, nhựa, đồ gỗ.

Như vậy, trong 50 tỉ USD xuất khẩu nông nghiệp, hàm lượng nội địa chiếm 90%; còn với 50 tỉ USD xuất khẩu công nghiệp, hàm lượng nội địa chỉ khoảng 35%, điều này có nghĩa là Việt Nam phần lớn đang xuất khẩu hộ.

“Lâu nay chúng ta hô hào trải thảm đỏ cho doanh nghiệp nước ngoài vào để tăng GDP, lấy thành tích. Bây giờ, lần đầu tiên có lãnh đạo cấp cao đã thẳng thắn nhìn nhận chúng ta đang "xuất khẩu lao động tại chỗ" và đối mặt với vấn đề ô nhiễm môi trường”- TS Nghĩa nói.

Do đó, theo ông Nghĩa, trong ngắn, trung và dài hạn, Việt Nam phải tập trung nguồn vốn vào những khu vực có giá trị gia tăng cao để tạo nền tảng tài chính vững chắc. Hai khu vực nên nhấn mạnh là nông nghiệp và du lịch.

Về lâu dài, tự lực, tự cường phải dựa vào Khoa học và Công nghệ (KHCN). Nếu không làm chủ KHCN, sẽ không thể có một nền kinh tế tự lập, tự cường.

Doanh nghiệp, chuyên gia góp ý tại hội thảo.

Doanh nghiệp mất tới 3 năm để vận hành một dự án

Trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Trương Sĩ Bá, Chủ tịch Tập đoàn Tân Long, chia sẻ: “Với Nghị quyết 68, doanh nghiệp chúng tôi thực sự như nắng hạn gặp mưa rào. Lần đầu tiên có một Nghị quyết đặt vị trí của doanh nghiệp tư nhân đúng tầm, để chúng tôi có thể phát triển mạnh mẽ hơn".

“Tư duy ở cấp thượng tầng đã rất cởi mở nhưng để các chủ trương này thực sự đi vào vào đời sống doanh nghiệp, chúng tôi mong muốn có những cải cách rộng rãi và mạnh mẽ hơn nữa”- ông Bá bày tỏ.

Ông Bá cho biết thêm, trong lĩnh vực chăn nuôi tập đoàn đang đầu tư mạnh mẽ, đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt 10 triệu con heo thương phẩm.

Tuy nhiên, các thủ tục hành chính liên quan đến một dự án từ lúc mua đất trong vùng quy hoạch chăn nuôi đến khi khởi công xây dựng và đưa vào vận hành mất đến ba năm. Điều này làm giảm cơ hội phát triển nhanh và mở rộng quy mô của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, theo Luật Cạnh tranh, khi doanh nghiệp thực hiện đầu tư mở rộng với quy mô trên 3.000 tỉ đồng thì phải báo cáo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia và có thể phải chờ đến 90 ngày, thậm chí lâu hơn để được chấp thuận.

“Mỗi lần doanh nghiệp muốn mở rộng đầu tư lại phải gửi công văn xin phép, chờ đợi rất mất thời gian. Với tinh thần của Nghị quyết 68, chúng tôi kiến nghị cần sửa đổi quy định này cho phù hợp và thông thoáng hơn”- ông Bá nói.

Trong lĩnh vực du lịch, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Vietravel, cho rằng hiệu quả của chính sách được đo bằng tốc độ đưa chính sách đó ra thị trường.

“Đây là vấn đề lớn. Nếu Nhà nước không ban hành và chuyển hóa thành cơ chế, hành lang pháp lý rõ ràng để tạo môi trường thuận lợi cho việc triển khai, doanh nghiệp vẫn sẽ rất khó khăn”- ông Kỳ nhấn mạnh.

Đối với doanh nghiệp, ông Kỳ cho rằng khi đã đón nhận "bộ tứ trụ cột” chính sách (các Nghị quyết 66, 68, 57 và 59) nếu vẫn bình chân như vại là không ổn. Doanh nghiệp cần nhanh chóng tái cấu trúc, đổi mới sáng tạo, quản trị minh bạch, xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường.

TÚ UYÊN