Xác định kịch bản tăng trưởng

Có ít nhất 3 kịch bản tăng trưởng đã được các nhà nghiên cứu xây dựng, cho thấy đây là nhiệm vụ khả thi, nhưng đòi hỏi rất nhiều nỗ lực. Theo nhóm nghiên cứu của Trường Kinh tế và Quản lý công (Đại học Kinh tế Quốc dân), kịch bản phù hợp hơn cả là “Sóng tăng trưởng”, với GDP có thể đạt được mức cao nhất trong giai đoạn 2031-2035 là khoảng 11%-12%/năm. Nguyên tắc của kịch bản này là “chuẩn bị sâu rộng, tăng tốc tập trung và tối ưu hóa hiệu quả”.

Cụ thể, từ nay đến năm 2030 được xác định là giai đoạn chuẩn bị, với tốc độ tăng trưởng GDP vào khoảng 8%-10%/năm. Giai đoạn năm 2031-2035 được xác định là giai đoạn tăng tốc, với tốc độ tăng trưởng có thể đạt tới 11%-12%/năm; 10 năm tiếp sau, tốc độ tăng trưởng sẽ giảm dần, từ khoảng 8%-9% trong 5 năm đầu và 6,5%-7,5% trong 5 năm cuối.

Kịch bản thứ 2 là “Khởi động mạnh mẽ - củng cố vững chắc và duy trì ổn định”, với giai đoạn 1 (năm 2025-2029) có tốc độ tăng trưởng 11%/năm, giai đoạn 2 (năm 2030-2037) có tốc độ tăng trưởng GDP 9%/năm, giai đoạn 3 (năm 2038-2045) với tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 7%-8%/năm. Mô hình khởi động nhanh có thể giúp tận dụng được động lực ban đầu để tăng trưởng nhanh, nhưng cũng tạo ra áp lực lớn, dễ dẫn đến “kiệt sức” - sự quá tải về nguồn lực, hạ tầng và bộ máy quản lý - do phải xử lý đồng thời rất nhiều việc trong khoảng thời gian ngắn.

Ở kịch bản còn lại, lôgíc thiết kế là “Duy trì đỉnh cao - hạ cánh mềm”, chia làm 3 giai đoạn, mỗi giai đoạn 7 năm. Trong đó, 7 năm đầu tiên tốc độ tăng GDP 11%/năm, 7 năm tiếp theo là 8,5%-9%/năm, 7 năm cuối là 6,5%-7,5%/năm. Thời gian chuẩn bị dài và áp lực phân bổ đều, song việc duy trì được động lực tăng trưởng trong một thời gian rất dài, tới 7 năm là thách thức lớn. Nhưng vấn đề sâu xa hơn là chất lượng tăng trưởng, thể hiện qua chất lượng cuộc sống, những lợi ích thiết thực của người dân, lấy người dân làm trung tâm của sự phát triển.

Suy giảm nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường lớn như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu - động lực quan trọng của tăng trưởng. Căng thẳng thương mại, lãi suất cao tại Mỹ và nhiều nền kinh tế lớn khiến chi phí vốn toàn cầu đắt đỏ hơn, ảnh hưởng tới dòng vốn vào Việt Nam. Tỷ giá biến động, nhất là với USD, có thể làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên vật liệu và gây bất lợi cho nợ nước ngoài.

Tính đến cuối tháng 5, chỉ số giá tiêu dùng bình quân tăng 3,21% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy lạm phát dù vẫn trong tầm kiểm soát, song vẫn chưa thể chủ quan, do còn nhiều yếu tố rủi ro có thể làm gia tăng lạm phát trong nửa cuối năm (biến động giá năng lượng và nguyên liệu đầu vào do xung đột địa chính trị; việc điều chỉnh giá dịch vụ công (y tế, giáo dục, điện) theo lộ trình...). Và tất nhiên, nếu lạm phát tăng cao thì những thành quả tăng trưởng không thể giúp cải thiện chất lượng sống của nhân dân như mong muốn.

Trong bối cảnh đó, bất kể kịch bản nào được chọn, thì những nguyên tắc chung vẫn là phải giảm thiểu những biến động tiêu cực, bảo vệ tốt hơn lợi ích của người dân trước các rủi ro bên ngoài. Với một nền kinh tế vẫn đang dựa vào các động lực tăng trưởng chính là vốn và lao động, thì việc xác định các kịch bản để nhìn rõ con đường cần đi, thách thức phải đối diện và cả cơ hội phía trước là vô cùng cần thiết.

ANH THƯ