Xã hội hóa nguồn vốn hơn 100 tỷ đồng tu bổ Di tích lịch sử - văn hóa đền Đại An

Theo đó, dự án có quy mô trên 6.538 m2 gồm: đền chính, nhà tả vụ, nhà hữu vụ, lầu phương du, lầu cô, lầu cậu, nhà ban quản lý và công trình phụ trợ khác. Trong đó, đền chính rộng 243 m2, kiến trúc mô phỏng đền Đông Cuông - một biểu tượng văn hóa của vùng thượng nguồn sông Hồng nhưng có điều chỉnh phù hợp điều kiện địa phương. Tổng mức đầu tư dự kiến trên 104 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa và các nguồn vốn hợp pháp khác (100% nguồn vốn huy động hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trong nước). Thời gian thực hiện từ 2025 - 2027.

UBND tỉnh Lào Cai giao UBND xã Mậu A làm chủ đầu tư để thực hiện lập quy hoạch và quản lý dự án. Việc triển khai phải bảo đảm phù hợp với thuần phong, mỹ tục, có sự tham gia của các chuyên gia để bảo đảm giữ gìn được kiến trúc, cảnh quan, giá trị lịch sử, văn hóa của di tích. Việc huy động các nguồn lực xã hội hóa để tu bổ, phục hồi di tích phải được sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả và theo quy định của pháp luật.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Xây dựng theo chức năng nhiệm vụ phối hợp với UBND xã Mậu A tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng và triển khai thực hiện dự án theo quy định.

Đền Đại An được khởi dựng vào thế kỷ XIX, là ngôi đình cổ của người Tày Khao có tên là đình Bục thuộc thôn Bục, xã Đại Bộc, tổng Yên Phú, huyện Trấn Yên (nay là xã Mậu A, tỉnh Lào Cai). Ngôi đền cổ linh thiêng nằm bên bờ sông Hồng, từ lâu được biết đến là trung tâm tín ngưỡng của nhân dân địa phương, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa - lịch sử đặc sắc của vùng đất Mậu A.

Đây là nơi thờ Tam vị Tôn thần: Sơn Tinh, Cao Sơn, Quý Minh Đại Vương - những hậu duệ của Lạc Long Quân và Âu Cơ. Khi văn hóa các dân tộc bản địa giao hòa với cư dân di cư, tín ngưỡng thờ Thánh mẫu Thượng Ngàn (thờ vọng Mẫu Đông Cuông) được nhân dân bổ sung, làm phong phú thêm đời sống tâm linh nơi đây. Sự kết hợp giữa thờ Tam vị Tôn thần và Thánh mẫu Thượng Ngàn đã tạo nên nét riêng biệt cho đền Đại An, phản ánh rõ bản sắc tín ngưỡng vùng miền núi phía Bắc.

Đền Đại An không chỉ có giá trị về tín ngưỡng và văn hóa dân gian mà còn gắn liền với lịch sử đấu tranh cách mạng của nhân dân địa phương. Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, đền Đại An cùng với đình Mường A và đền Đông Cuông từng là cơ sở kháng chiến, nơi tập kết lực lượng, vật tư, lương thực, chuẩn bị cho chiến dịch Sông Thao (năm 1949). Sau đó, từ đây, quân ta vượt đèo Khau Vát tiến vào chiến trường Tây Bắc, góp phần giải phóng Nghĩa Lộ năm 1952. Đền còn là nơi hội họp, bàn việc làng, việc nước, thể hiện tinh thần đoàn kết, yêu nước và ý chí kiên cường của nhân dân địa phương.

Ngày 4/7/2013, UBND tỉnh Yên Bái (nay là tỉnh Lào Cai) đã ban hành Quyết định số 790/QĐ-UBND về việc xếp hạng cấp tỉnh Di tích lịch sử - văn hóa đền Đại An. Năm 2006, đền được nhân dân trong xã trùng tu, phục dựng bằng các loại gỗ tạp. Tuy nhiên, theo thời gian và ảnh hưởng bởi mưa lũ nhất là bão số 3 (tháng 9/2024) và bão số 10 vừa qua, một số hạng mục bị xuống cấp và hư hỏng như hệ thống mái bị dột, tường nứt, các hệ thống cột kèo bị mối mọt... không đảm bảo mỹ quan và an toàn cho nhân dân, du khách khi đến chiêm bái.

Theo ông Hà Đức Anh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Mậu A, sau thời gian dài, đền Đại An xuống cấp, ảnh hưởng đến nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng, lễ hội của nhân dân và du khách. Việc tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh đền Đại An nhằm lưu giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa của dân tộc, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân, góp phần phát triển chuỗi du lịch văn hóa vùng thượng nguồn sông Hồng với điểm đến “Đại An - Đông Cuông - sông Hồng”.

Nghệ nhân Ưu tú Đặng Ngọc Anh, Thủ nhang đền Đại An chia sẻ, công tác tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa đền Đại An nhận được sự quan tâm của chính quyền và sự đồng lòng của nhân dân, doanh nghiệp cùng các nhà hảo tâm trong, ngoài nước. Hoạt động này sẽ mang lại một không gian thực hành tín ngưỡng ấm áp, trang nghiêm và sang trọng cho nhân dân địa phương; góp phần gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản trong thời gian tới.

Hằng năm, đền Đại An có 5 lễ hội chính thu hút đông đảo nhân dân và du khách đến dâng hương bày tỏ lòng thành kính Tam vị Tôn thần và Thánh mẫu Thượng Ngàn. Các lễ hội gồm: Lễ khai hội truyền thống (ngày 5 - 6 tháng Giêng), lễ Cúng cơm mới (tháng 9 âm lịch trước ngày Mão đầu tháng), lễ giỗ Mẹ (tháng 3 âm lịch), lễ giỗ Cha (tháng 8 âm lịch) và lễ tạ cuối năm (tháng 12 âm lịch). Trải qua nhiều thế hệ, nơi đây trở thành địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng tại Lào Cai.

Đinh Thùy (TTXVN)