Lạng Sơn: Lễ hội đền Quan Giám Sát năm 2025 – Hành trình kết nối di sản, lan tỏa tinh hoa văn hóa xứ Lạng

Ông Hoàng Văn Nho – Trưởng Ban Quản lý đền cho biết, Lễ hội đền Quan Giám Sát năm 2025 được tổ chức với tinh thần trang nghiêm, an toàn và hướng về cội nguồn.

Đền Quan Giám Sát tọa lạc tại thôn Việt Thắng, xã Hòa Lạc, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn (nay thuộc xã Tân Thành, tỉnh Lạng Sơn). Đền thờ Quan Lớn Đệ Nhị, hay còn gọi là Quan Giám Sát, là nơi Quan trấn giữ miền sơn lâm. Đền được xây dựng vào cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX trên nền đất cao, ban đầu mang kiến trúc chữ Nhất bằng gỗ, mái gianh. Qua thời gian và nhiều đợt trùng tu, đền mở rộng thành kiến trúc chữ Tam gồm Tiền Tế, Đại Bái và Hậu Cung. Hiện đền lưu giữ 4 sắc phong quý từ thời Lê đến thời Nguyễn, cùng nhiều hiện vật giá trị như hoành phi, câu đối, khánh đồng, 6 chuông đồng cổ… tạo nên không gian linh thiêng và đậm dấu ấn nghệ thuật truyền thống. Đền Quan Giám Sát là một di tích có giá trị về mặt kiến trúc nghệ thuật và là điểm sinh hoạt văn hóa tâm linh của du khách thập phương và nhân dân trong vùng.

Quan Lớn Đệ Nhị – vị thần được tôn thờ tại đền – là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Tương truyền Ngài hạ phàm ngày 03/11 năm Ất Dậu, thông minh chính trực, văn võ song toàn, được muôn dân kính trọng. Đến khi về chầu Thiên Đình, Ngài được giao giám sát cai quản Sơn Lâm – Thượng Ngàn, thường giáng phúc cho dân. Tiệc chính của Ngài là ngày 10/11 âm lịch (được gọi là ngày hạ phàm của quan). Mỗi khi đến ngày này, các nghi lễ và hoạt động tín ngưỡng được tổ chức trang nghiêm nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống nhân dân ấm no hạnh phúc.

Đền Quan Giám Sát là một di tích có giá trị về mặt kiến trúc nghệ thuật

Trải qua chiến tranh và những biến thiên của thời cuộc, ngôi đền vẫn vững bền nhờ sự gìn giữ đầy tâm huyết của cộng đồng, đặc biệt là sự đóng góp bền bỉ của dòng họ Hoàng. Ông Hoàng Văn Nho – Trưởng Ban Quản lý đền cho biết, Lễ hội đền Quan Giám Sát năm 2025 được tổ chức với tinh thần trang nghiêm, an toàn và hướng về cội nguồn, nhằm tôn vinh các bậc tiền nhân có công với quê hương. Theo ông, năm nay Ban Quản lý chú trọng hơn đến công tác bảo tồn các nghi lễ truyền thống, bảo đảm mọi hoạt động đều tuân thủ chuẩn mực văn hóa, đúng nghi thức thờ tự. Bên cạnh đó, lễ hội cũng hướng đến sự văn minh, tiết kiệm và tạo không gian để người dân, du khách thập phương được hòa mình vào không khí linh thiêng nhưng ấm cúng, gần gũi. Ban Quản lý đã tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương để bảo đảm công tác an ninh – trật tự, vệ sinh môi trường, đồng thời tạo điều kiện tốt nhất cho các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và sinh hoạt tín ngưỡng diễn ra suôn sẻ. Lễ hội không chỉ là sự kiện văn hóa mà còn là dịp quảng bá hình ảnh quê hương, lan tỏa những giá trị nhân văn lâu đời của đền Quan Giám Sát.

Đền Quan Giám Sát là điểm sinh hoạt văn hóa tâm linh của du khách thập phương và nhân dân trong vùng

Trong lễ hội năm nay, Thủ nhang đền Chúa Then – ông Bùi Quang Lưu được Ban Quản lý và nhân dân tín nhiệm giao phó trọng trách thực hành nghi lễ ngày chính tiệc Quan Lớn Đệ Nhị. Ông đã có nhiều năm tận tâm gìn giữ hồn thiêng và hoằng dương thánh đạo tại đền Quan Giám Sát. Sự cống hiến bền bỉ và lòng thành kính của ông đã góp phần bảo tồn nếp thờ tự trang nghiêm, kết nối cộng đồng và gìn giữ di sản văn hóa cho thế hệ mai sau.

Ông Bùi Quang Lưu - Thủ nhang Đền Chúa Then thực hành nghi thức hầu đồng khai hội đền Quan Giám Sát năm 2025

Tiếp đó là chương trình Giao lưu thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu do Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển phối hợp với Ban Quản lý đền Quan Giám Sát tổ chức, góp phần lan tỏa sâu rộng các giá trị của tín ngưỡng thờ Mẫu – di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây không chỉ là nơi kết nối cộng đồng thực hành mà còn là dịp để quảng bá, tôn vinh truyền thống văn hóa đặc sắc của địa phương.

Ban tổ chức chương trình trao Giấy khen cho các nghệ nhân, thanh đồng tham gia chương trình

Việc duy trì và phát huy Lễ hội đền Quan Giám Sát có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn di sản văn hóa tâm linh, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng; khơi dậy tinh thần đoàn kết, niềm tự hào và ý thức gìn giữ truyền thống quê hương. Các hoạt động dự kiến thu hút đông đảo du khách và người dân, qua đó góp phần quảng bá tiềm năng du lịch tâm linh của xã Tân Thành và tỉnh Lạng Sơn.

Xuân Huy