Vừa dựa ngoài, vừa tự lo

Sau khi buộc phải nhận thức rằng cam kết của Mỹ về bảo hộ an ninh cho các đồng minh trong Liên minh châu Âu (EU) và NATO ở thời ông Donald Trump lại cầm quyền không còn là chuyện đương nhiên như bao lâu nay, EU nói chung và một số thành viên EU và NATO ở châu Âu tự thân vận động rất mau lẹ.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer xung phong phất cờ tập hợp lực lượng để giúp Ukraine tiếp tục đối đầu với Nga trong bối cảnh chính quyền mới ở Mỹ xung khắc thương mại với EU, không còn mặn mà với NATO, có ý ngừng viện trợ tài chính và quân sự cho Ukraine, đồng thời chủ ý bình thường hóa quan hệ với Nga.

Còn EU đưa ra kế hoạch tái vũ trang châu Âu với số tiền lớn là 800 tỉ euro và công bố Sách trắng về phòng thủ cho tương lai, một kiểu chiến lược phòng thủ mới của EU.

EU phải gấp gáp bởi diễn biến và hệ lụy của hai cuộc điện đàm giữa ông Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đẩy EU đến trước hai thách thức mới về an ninh là không thể tiếp tục tin cậy vào cam kết Mỹ bảo hộ đồng minh và Nga cả hiện tại lẫn trong tương lai là mối đe dọa an ninh lớn nhất đối với các thành viên NATO ở châu Âu.

Chiến lược phòng thủ mới vừa được đưa ra là câu trả lời của EU.

Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu tại thủ đô Brussels - Bỉ hôm 20-3. Ảnh: LIÊN MINH CHÂU ÂU

Chiến lược này định hướng cho EU sẵn sàng ứng phó tình huống xấu nhất là Mỹ lỏng lẻo cam kết bảo đảm an ninh cho các đồng minh ở châu Âu hoặc thậm chí ra khỏi NATO.

Nó xác định mục tiêu cốt lõi và cao nhất là tăng cường sức mạnh và tiềm lực quân sự và quốc phòng chung của EU và riêng của các thành viên, sao cho trong thời gian 5 năm tới EU thành công trong 3 việc chính là tiếp tục hậu thuẫn Ukraine, đối phó thách thức và đe dọa an ninh từ Nga và tự lập, tự chủ về bảo đảm an ninh trong trường hợp không còn có thể dựa vào Mỹ.

Nói cách khác, tinh thần của chiến lược phòng thủ này là vừa tiếp tục dựa cậy và níu kéo Mỹ vừa hướng tới tự lập và tự chủ về an ninh trong tương lai, đồng thời nỗ lực duy trì NATO như lâu nay bên cạnh việc gây dựng liên minh phòng thủ riêng.

Chiến lược này bao hàm chương trình đầu tư tài chính lớn chưa từng thấy trong lịch sử EU vào công nghiệp quân sự và quốc phòng, trước hết vào các lĩnh vực mà hiện tại EU và NATO gần như lệ thuộc hoàn toàn vào Mỹ như bảo đảm an ninh nói chung, vũ khí, sự tham chiến của quân đội Mỹ, hỗ trợ hậu cần và chiến thuật từ Mỹ...

Do đó, chiến lược phòng thủ này của EU nhằm tới mục tiêu các nước thành viên tự tăng ngân sách quốc phòng và được khối hỗ trợ tài chính để tăng cường vũ trang, hợp tác chế tạo vũ khí và khí tài quân sự, thống nhất chỉ huy và tác chiến...

Để tự lập và tự chủ về an ninh thì cách tiếp cận của EU trong chiến lược này rất cấp tiến và thích hợp.

Nhưng EU có thành công hay không lại phụ thuộc vào 3 nhân tố, bao gồm có đủ nguồn tài chính ở ngân quỹ chung của EU và ở riêng các thành viên, nội bộ EU thực sự cùng hội cùng thuyền và EU thắng trong cuộc chạy đua với thời gian trước nguy cơ hai tổng thống Donald Trump và Vladimir Putin liên tiếp đặt EU và NATO trước những sự đã rồi gây bất lợi cho hai khối này.

NGẢI SA