Vụ phóng hỏa quán cà phê làm 11 người tử vong: Chuyên gia tội phạm học lên tiếng

Hiện trường vụ cháy quán cà phê làm 11 người tử vong.

Tâm lý đối tượng gây án

Phân tích tâm lý tội phạm liên quan đến vụ phóng hỏa quán cà phê trên đường Phạm Văn Đồng (Hà Nội), làm 11 người tử vong, Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu - Chuyên gia tội phạm học cho biết, dưới góc độ tâm lý học tội phạm, có thể phân tích tâm lý đối tượng qua các khía cạnh sau:

Thứ nhất, tâm lý ức chế: Từ những mâu thuẫn nhỏ nếu không được giải quyết triệt để có thể tạo ra sự dồn nén tâm lý. Khi sự bức xúc không được giải tỏa, chúng có thể tích tụ và dẫn đến hành vi bạo lực khi đạt tới ngưỡng chịu đựng.

Thứ hai, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc: Đối tượng thường không có khả năng tự kiềm chế hoặc không biết cách xử lý mâu thuẫn một cách hòa bình, dẫn đến bùng phát hành vi bạo lực. Tính cách nóng nảy, dễ kích động càng làm tăng nguy cơ có hành động tiêu cực khi gặp mâu thuẫn.

Thứ ba, tâm lý trả thù và muốn khẳng định bản thân: Một số người có suy nghĩ lệch lạc rằng bạo lực là cách duy nhất để “giải quyết vấn đề” và khẳng định bản thân. Việc trả thù bằng hành động cực đoan như phóng hỏa cho thấy sự suy đồi trong nhận thức và đạo đức.

Thứ tư, ảnh hưởng từ môi trường sống và xã hội: Nếu đối tượng sống trong môi trường thường xuyên có bạo lực, thiếu giáo dục về đạo đức và pháp luật, họ sẽ hình thành suy nghĩ rằng việc sử dụng bạo lực là điều bình thường.

Thứ năm, bế tắc và tuyệt vọng: Đôi khi, những áp lực từ cuộc sống (tài chính, công việc, gia đình) khiến đối tượng rơi vào trạng thái bế tắc, không tìm thấy lối thoát. Trong tình trạng đó, họ dễ có hành vi cực đoan để giải tỏa cảm xúc hoặc trút giận lên người khác.

Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu.

Lý giải nguyên nhân gây án của đối tượng, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu cho rằng, từ những mâu thuẫn nhỏ bị thổi phồng, những bất đồng nhỏ trong cuộc sống nếu không được xử lý đúng cách có thể bị thổi phồng và biến thành mâu thuẫn lớn. Tâm lý “cái tôi quá cao” khiến đối tượng không muốn nhường nhịn, dẫn đến hành vi bạo lực.

"Nhiều người không có kỹ năng giải quyết mâu thuẫn bằng cách hòa giải hoặc thương lượng. Họ chọn bạo lực như một cách phản ứng nhanh và dứt khoát, bất chấp hậu quả" - tiến sĩ Hiếu lý giải về việc thiếu kỹ năng giải quyết xung đột.

Bên cạnh đó, theo tiến sĩ Hiếu, tâm lý kích động và bốc đồng cũng là một nguyên nhân, bởi một số đối tượng hành động mà không kịp suy nghĩ thấu đáo hậu quả. Sự kích động nhất thời và tính bốc đồng khiến họ dễ rơi vào trạng thái mất kiểm soát.

Tiến sĩ Hiếu cho biết thêm, một nguyên nhân khác là do sự suy giảm đạo đức và ý thức trách nhiệm. Sự thiếu ý thức về hậu quả đối với cộng đồng và xã hội khiến đối tượng không ngần ngại thực hiện hành vi nguy hiểm. Họ không quan tâm đến nỗi đau và mất mát mà mình gây ra cho người khác.

Kiềm chế cơn giận, suy nghĩ thấu đáo trước khi hành động

Theo tiến sĩ Đào Trung Hiếu, để tránh sự việc tương tự xảy ra thì mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức trách nhiệm đối với cộng đồng và hiểu rõ rằng mọi hành vi sử dụng bạo lực, đặc biệt là gây tổn hại đến người khác, đều phải chịu sự trừng phạt nghiêm khắc của pháp luật.

"Học cách kiềm chế cơn giận, suy nghĩ thấu đáo trước khi hành động. Tự nhắc nhở bản thân về hậu quả nghiêm trọng khi mất kiểm soát. Biết cách nhường nhịn, thông cảm với người khác. Những hành động nhỏ như xin lỗi, cảm ơn hay lắng nghe có thể giúp giải tỏa mâu thuẫn" - tiến sĩ Hiếu nêu giải pháp nâng cao ý thức trách nhiệm đối với cộng đồng.

Theo tiến sĩ Hiếu, một giải pháp khác là việc cư xử lịch sự, tránh các hành động khiêu khích hay xúc phạm người khác trong giao tiếp hàng ngày.

Nhiều xe máy cháy rụi nằm ngổn ngang trước cửa quán cà phê.

Về biện pháp phòng ngừa, tiến sĩ Đào Trung Hiếu cho rằng, cần đưa vào nhà trường và xã hội các chương trình giáo dục về kỹ năng giải quyết xung đột và kiểm soát cảm xúc và tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo để nâng cao nhận thức về hậu quả của hành vi bạo lực cũng như hậu quả pháp lý và đạo đức của các hành vi bạo lực. Đồng thời cảnh báo về các trường hợp thực tế để làm bài học cho cộng đồng.

"Đối với các hành vi bạo lực, cần có hình phạt nghiêm khắc để răn đe và giáo dục. Công khai các vụ việc điển hình để tạo sự cảnh tỉnh trong xã hội" - tiến sĩ Hiếu nói và cho biết, việc tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các dịch vụ tư vấn tâm lý khi gặp khó khăn, bế tắc. Khuyến khích việc tìm đến sự hỗ trợ thay vì giải quyết bằng bạo lực cũng là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Tiến sĩ Hiếu cho rằng, gia đình, trường học và xã hội cần chung tay xây dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh, nơi các mâu thuẫn được giải quyết bằng hòa bình và thấu hiểu.

Thanh Hà