Vũ khí chiến lược của Shark Nguyễn Xuân Phú trên sân chơi toàn cầu

Chất lượng không nằm ở xuất xứ

Nhiều năm qua, trong tâm trí của một bộ phận người tiêu dùng Việt có một ranh giới vô hình phân chia chất lượng sản phẩm bằng xuất xứ. “Made in China” thường bị người tiêu dùng gắn mác hàng kém, “Made in Japan” hay “Made in Germany” thì nghiễm nhiên được đánh giá cao.

Chủ tịch Sunhouse Nguyễn Xuân Phú không phủ nhận sự khác biệt về tiêu chuẩn của từng quốc gia nhưng ông kiên quyết bác bỏ quan điểm rằng xuất xứ là yếu tố quyết định chất lượng. Trong một chuỗi giá trị toàn cầu, nơi các thương hiệu quốc tế vận hành bằng những hệ thống phân tán và tối ưu hóa nguồn lực trên toàn thế giới, điều thực sự quyết định chất lượng nằm ở cách doanh nghiệp thiết kế và kiểm soát chuỗi cung ứng, kiểm soát hệ thống quản trị chất lượng của chính mình.

Ông Phú dẫn chứng, iPhone không sản xuất tại Mỹ. Samsung không còn một dây chuyền sản xuất nào ở Hàn Quốc. Thay vào đó, iPhone được gia công tại Trung Quốc và Việt Nam, Samsung cũng đặt các nhà máy lớn nhất tại Việt Nam. Điều này không khiến sản phẩm của họ kém đi vì mọi lô hàng đều phải vượt qua các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe của thị trường nhập khẩu.

Mỹ có bộ tiêu chuẩn UL, Nhật Bản có JIS, châu Âu có IEC. Hàng hóa vào được những thị trường này là kết quả của cả một hệ thống quản lý chất lượng chặt chẽ chứ không phải vì gắn mác xuất xứ của một quốc gia phát triển.

“Thực tế các nước phát triển không còn sản xuất hàng tiêu dùng. 100% nồi và bếp hàng Đức sản xuất ở Việt Nam và Trung Quốc. Bản thân Sunhouse đang xuất khẩu 1 triệu cái chảo vào Nhật, nước này không còn nhà máy sản xuất chảo chống dính. Trước đây chúng tôi nhập chảo từ Hàn Quốc nhưng nay xuất ngược sang vì Hàn Quốc không cạnh tranh được. Lợi thế cạnh tranh đã dịch chuyển”, ông Phú nói.

Ông Nguyễn Xuân Phú, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sunhouse

Với ông Phú, đây là một sự thật đơn giản nhưng lại thường bị lãng quên ở Việt Nam. Khi người tiêu dùng chỉ tập trung vào xuất xứ, họ bỏ quên yếu tố quan trọng nhất là tiêu chuẩn quản trị chất lượng của chính doanh nghiệp. Một doanh nghiệp không có hệ thống kiểm soát thì sản phẩm vẫn lỗi, dù gắn mác “made in” ở đâu. Ngược lại, có hệ thống bài bản thì sản xuất ở đâu cũng đảm bảo chất lượng.

Chính vì vậy, ông Phú cho biết, Sunhouse không chọn cách gian lận xuất xứ. Sản phẩm nào sản xuất ở Việt Nam thì ghi rõ Việt Nam. Sản phẩm nào đặt gia công ở Trung Quốc thì ghi rõ nguồn gốc Trung Quốc. Người tiêu dùng được quyền biết rõ và tự lựa chọn. Điều quan trọng là Sunhouse cần đảm bảo được chất lượng.

Ông Phú dẫn chứng, mẫu đèn LED Panel mà Sunhouse xuất khẩu sang Mỹ là sản phẩm do chính Sunhouse sản xuất hoàn toàn, từ vi mạch, trình điều khiển, khung cơ khí đến lắp ráp. Vì sản lượng lớn và yêu cầu tiêu chuẩn khắt khe, Sunhouse đầu tư dây chuyền riêng đạt chuẩn UL của Mỹ. Nhưng nghịch lý là chính mẫu đèn đó, nếu bán trong nước, lại được sản xuất ở Trung Quốc. Lý do là một dây chuyền sản xuất loại đèn này có công suất khoảng 5.000 sản phẩm mỗi ngày trong khi nhu cầu thị trường nội địa chỉ vài nghìn sản phẩm mỗi tháng, quá thấp để vận hành hiệu quả.

Nếu tự sản xuất trong nước, giá thành sẽ đội lên, khó cạnh tranh. Sản xuất ở Trung Quốc nơi có sẵn hạ tầng và quy mô phù hợp là phương án kinh tế hơn, với điều kiện tiên quyết là phải kiểm soát được chất lượng đầu ra.

Theo ông Phú, điều quan trọng không nằm ở xuất xứ nhà máy mà ở khả năng thiết lập và thực thi một hệ thống kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt. Đó là ranh giới giữa một thương hiệu có nền tảng và một nhà buôn đổi nhãn.

"Điều này gắn chặt với cách vận hành của các thương hiệu toàn cầu. Một thương hiệu toàn cầu không chọn làm mọi thứ tại một quốc gia. Họ nghiên cứu phát triển ở nơi có chất xám tốt nhất, sản xuất ở nơi có chi phí hợp lý nhất và bán ở nơi có sức mua mạnh nhất", ông Phú nhấn mạnh.

Câu hỏi cần đặt, theo ông Phú, không phải là sản phẩm làm ở đâu, mà là quốc gia đó có sở hữu thương hiệu hay không, có kiểm soát được chất lượng và giá trị gia tăng trong chuỗi hay không. Một đôi giày Adidas sản xuất tại Việt Nam chỉ có giá 10 - 20USD, nhưng ra thị trường toàn cầu bán 200 lUSD. Khoảng cách đó là thương hiệu hưởng lợi. Muốn đi xa, Việt Nam phải tạo ra những thương hiệu như vậy.

“Sản phẩm đã gắn Sunhouse phải đảm bảo chất lượng”

Để làm được điều đó, doanh nghiệp không thể chỉ hô khẩu hiệu mà cần có thực lực bao gồm khả năng thiết kế, tổ chức, sản xuất và kiểm soát chất lượng. Sunhouse đi từ con số 0, từ một nhà phân phối đi đến sản xuất nên hiểu rất rõ đâu là cái cốt lõi của một doanh nghiệp sản xuất.

“Việc mang sản phẩm đúng giá, đúng chất lượng cho người tiêu dùng là điều mà bất cứ quốc gia hay tổ chức nào cũng cần hướng đến”, ông Phú nói.

Trong 25 năm qua, ông Phú thừa nhận chưa bao giờ dám khẳng định sản phẩm Sunhouse đã hoàn hảo. Sản phẩm vẫn còn lỗi, còn chỗ chưa hài lòng nhưng có một điều ông Phú chắc chắn là năm sau phải tốt hơn năm trước.

“Chúng tôi muốn hàng đã gắn mác Sunhouse là phải đảm bảo chất lượng cho dù sản xuất ở đâu. Sunhouse muốn tạo dựng một hệ thống quản trị chất lượng của riêng Sunhouse”, ông Phú chia sẻ.

Đó là lý do vì sao Sunhouse tham gia làm OEM cho các thương hiệu quốc tế, để học lại tất cả hệ thống kiểm soát chất lượng, quy trình kỹ thuật, quy chuẩn đánh giá. Không có con đường tắt, chỉ có tích lũy từng bước một.

“Chúng tôi đặt mục tiêu sản phẩm đã gắn với Sunhouse thì phải đảm bảo chất lượng, dù là sản xuất ở đâu”, ông Phú khẳng định.

Sản phẩm đã gắn với Sunhouse thì phải đảm bảo chất lượng, dù là sản xuất ở đâu.

Ông Nguyễn Xuân Phú

Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sunhouse

Hiện nay, Sunhouse có 10 nhà máy sản xuất và lắp ráp quy mô lớn, tổng diện tích 100 nghìn mét vuông. Hệ sinh thái này có thể chủ động sản xuất mọi khâu các sản phẩm gia dụng như lò nướng, lò vi sóng, máy lọc nước, nồi chảo... Tổng công suất các nhà máy đạt hơn 80 triệu sản phẩm mỗi năm, trong đó khoảng 13 triệu sản phẩm được xuất khẩu.

Đó là sức mạnh để Sunhouse có thể năng cạnh tranh trong cuộc chơi toàn cầu. Nếu không đủ năng lực sản xuất và kiểm soát chất lượng, doanh nghiệp Việt sẽ bị loại khỏi cuộc chơi trong bối cảnh Trung Quốc đang chiếm đến 80% hàng tiêu dùng thế giới.

Cạnh tranh với Trung Quốc không dễ. Họ có nhiều nhà máy lớn, nhỏ, đủ mọi cấp độ chất lượng, nhất là các nhà máy nhỏ nhưng giá rẻ, có thể dễ dàng bán phá giá, nhất là khi doanh nghiệp Việt không có hệ thống kiểm tra chất lượng chặt chẽ. Khi đó, hàng kém chất lượng dễ dàng đội lốt hàng tốt, đánh lừa người tiêu dùng. Chính Sunhouse cũng đang đau đầu vì hàng giả. Có những doanh nghiệp nhập hàng từ Trung Quốc, gắn nhãn Sunhouse giả rồi bán ra thị trường. Người tiêu dùng bị lừa, còn uy tín của Sunhouse bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Ông Phú cho rằng nếu chỉ quản lý bằng xuất xứ thì sẽ khó xử lý được những trường hợp này. Cần xây dựng hệ thống quản trị chất lượng nghiêm túc, cả ở cấp doanh nghiệp lẫn cấp quốc gia, để sản phẩm được đảm bảo thực chất chứ không phải dựa vào nhãn mác.

Sunhouse hiện sở hữu 10 nhà máy sản xuất và lắp ráp quy mô lớn, tổng diện tích 100 nghìn mét vuông.

Tự tin vào năng lực sản xuất của mình, Sunhouse hiện đang xuất khẩu nhiều mặt hàng sang Nhật và Mỹ. Để vượt qua rào cản kỹ thuật của hai thị trường khó tính nhất thế giới, sản phẩm không chỉ cần chất lượng cao mà còn phải cạnh tranh được về giá.

Ông Phú nói: “Chơi với Mỹ thì phải chịu tiêu chuẩn chất lượng 5 sao với mức giá Trung Quốc. Xuất được hàng sang Mỹ đã khó, có lãi được còn khó hơn rất nhiều”.

Tại thị trường trong nước, Sunhouse hiện đang giữ thị phần nồi cơm điện lớn nhất, khoảng 30%. Có thời điểm, chảo chống dính chiếm tới 60% thị phần. Đó là kết quả của việc đi vào thực chất, hiểu rõ người tiêu dùng. Người mua hàng rất tinh ý, luôn cân nhắc giữa giá và chất lượng.

Ông Phú khẳng định, Sunhouse hoàn toàn có thể làm ra sản phẩm chất lượng ngang Đức, Nhật, Mỹ nhưng Sunhouse chủ động không chọn phân khúc đó. Tại thị trường nội địa, ông Phú thẳng thắn nói rằng không thể làm quá tốt được vì giá thành quá cao thì không ai mua. Một nồi cơm điện giá 5 - 7 triệu đồng chỉ phù hợp với một nhóm rất nhỏ. Muốn phục vụ đại đa số người Việt thì phải cân đối chất lượng ở mức hợp lý, trong khả năng chi trả.

Theo ông Phú, điều đáng mừng là nền tảng sản xuất của Sunhouse đã đủ vững. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể làm ra các sản phẩm ở tầm quốc tế, với mức độ nội địa hóa lên đến 80 - 90%, từ đó kiểm soát được giá thành và chất lượng, từ đó cạnh tranh được với hàng Trung Quốc “made in China”.

Đó cũng là lý do mà chuẩn bị chạm dấu mốc 25 năm thành lập, Sunhouse đặt mục tiêu tiên phong mang chất Việt chinh phục thị trường quốc tế với chiến lược xây dựng thương hiệu đạt chuẩn toàn cầu – từ sản phẩm ứng dụng công nghệ hiện đại đến hệ thống quản trị, dây chuyền sản xuất và dịch vụ chuẩn quốc tế.

Ông Phú cho biết, với dấu ấn "Make in Vietnam", Sunhouse tự tin sẽ đại diện cho thương hiệu quốc gia Việt Nam hiện diện trên bản đồ gia dụng và sản xuất thế giới.

Đặng Hoa