Vụ đất hiếm: Cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT được đề nghị cho hưởng án treo

Đại diện VKS nêu quan điểm luận tội và đề nghị mức án với các bị cáo

Theo đó, đại diện VKS đề nghị HĐXX xử phạt bị cáo Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch HĐQT Công ty Thái Dương mức án từ 12 -15 năm tù (tổng hợp hình phạt của 3 tội danh gồm: Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên, Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng và Gây ô nhiễm môi trường).

Bị cáo Nguyễn Linh Ngọc (cựu Thứ trưởng Bộ TN-MT) bị đề nghị xử phạt mức án từ 30 - 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo về tội “Vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí”.

Với các bị cáo còn lại, đại diện VKS đã cân nhắc, áp dụng các tình tiết giảm nhẹ phù hợp với từng bị cáo để đưa ra mức án đề nghị hợp tình, hợp lý, đúng quy định của pháp luật.

Theo đại diện VKS, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến hoạt động khai thác, kinh doanh, xuất khẩu khoáng sản quặng đất hiếm và cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm cấp, gia hạn, thu hồi Giấy phép khai thác khoáng sản.

Đất hiếm là 1 loại khoáng sản chiến lược có vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực công nghiệp hiện đại. Vì vậy, Nhà nước đã ban hành nhiều quy định, quy hoạch và kế hoạch nhằm phát triển ngành công nghiệp khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản quặng đất hiếm một cách bền vững và hiệu quả; việc khai thác đất hiếm bắt buộc phải gắn liền với chế biến sâu.

Các bị cáo nghe đại diện VKS luận tội và đề nghị mức án

Mặc dù quy định của pháp luật cũng như chỉ đạo của Chính phủ chặt chẽ như vậy, nhưng các bị cáo trong vụ án này vẫn không chấp hành mà còn cố ý để thực hiện những sai phạm.

Cụ thể, từ năm 2019 – 2023, bị cáo Đoàn Văn Huấn đã chỉ đạo Nguyễn Văn Chính (Phó Tổng giám đốc kiêm Kế toán trưởng) và Nguyễn Quang Mạnh (Giám đốc điều hành mỏ) tổ chức khai thác, tiêu thụ trái phép với số lượng 10.292.529 kg quặng đất hiếm hàm lượng Treo 18 - 20% và 280.846.978 kg quặng sắt.

Ngoài ra, một số bị cáo trong vụ án này còn có sai phạm trong hoạt động kế toán, gây thiệt hại cho nhà nước số tiền rất lớn.

VKS nhận thấy, hành vi phạm tội của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, gây thiệt hại rất lớn cho Nhà nước và xã hội. Đối với nhóm các bị cáo bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên, Buôn lậu, Tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có”, VKS cho rằng chỉ vì lợi ích kinh tế cho cá nhân, doanh nghiệp mà bất chấp pháp luật, cố ý để thực hiện hành vi phạm tội.

Đối với các bị cáo phạm tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, đáng lẽ ra với chức năng, nhiệm vụ là cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực khoáng sản, các bị cáo phải là người tham mưu, “gác cổng” cho Chính phủ, cho UBND tỉnh Yên Bái về việc cấp phép, gia hạn, thu hồi Giấy phép khai thác khoáng sản khi chưa đủ điều kiện, nhưng ngược lại, các bị cáo biết Công ty Thái Dương chưa đủ điều kiện khai thác nhưng vẫn cấp phép.

Các bị cáo ở Sở TN-MT tỉnh Yên Bái với chức năng nhiệm vụ của mình, biết và phải biết Công ty Thái Dương có nhiều sai phạm trong khai thác, nhưng vẫn báo cáo nhận xét Công ty Thái Dương đã chấp hành các quy định của pháp luật để gia hạn cho Công ty Thái Dương tiếp tục khai thác trái phép, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 736 tỷ đồng.

Toàn cảnh phiên tòa

Một lần nữa, VKS nhấn mạnh hành vi phạm tội của 27 bị cáo cần phải có mức hình phạt thật nghiêm khắc để đảm bảo tính răn đe cũng như phòng ngừa chung.

Tuy nhiên, VKS cũng phân hóa vai trò, mức độ phạm tội của từng bị cáo, áp dụng đầy đủ các tình tiết giảm nhẹ phù hợp với từng bị cáo để trên cơ sở đó Hội đồng xét xử căn cứ quyết định mức án.

Quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa, VKS cho biết, cần ghi nhận lời khai của các bị cáo Nguyễn Linh Ngọc, Nguyễn Văn Thuấn, Hoàng Văn Khoa, Lê Duy Phương đã khai rõ bối cảnh khi các bị cáo thực hiện hành vi phạm tội.

Tại phiên tòa, các bị cáo Ngọc, Thuấn, Khoa, Phương đã thừa nhận hành vi sai phạm, mỗi bị cáo đều có vị trí nhất định nhưng đều tự nhận trách nhiệm về mình, không đổ lỗi cho cấp dưới khi xảy ra những sai phạm như cáo trạng truy tố.

Mạnh Hùng