Vốn ngoại chảy mạnh vào ngành tiêu dùng - bán lẻ: Vừa mừng vừa lo

Việt Nam đã và đang trở thành “sân chơi” đầy tiềm năng cho nhiều tập đoàn bán lẻ quốc tế lớn

Liên tục mở rộng quy mô

Theo báo cáo của Cục Thống kê, trong tháng 8, các sự kiện và hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 được tổ chức với quy mô lớn đã góp phần thúc đẩy tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ và du lịch tăng cao. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành tháng 8 ước đạt 588,2 nghìn tỷ đồng, tăng 2,6% so với tháng trước và tăng 10,6% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 4.579,0 nghìn tỷ đồng, tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước. Doanh thu bán lẻ hàng hóa 8 tháng năm 2025 ước đạt 3.495,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 76,3% tổng mức và tăng 8,1% so với cùng kỳ năm trước.

Với những con số thống kê về mức tăng trưởng, thị trường bán lẻ của Việt Nam tiếp tục là thị trường hấp dẫn không chỉ đối với doanh nghiệp trong nước mà còn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Trong kì thống kê gần nhất, tổng vốn FDI đăng ký vào lĩnh vực bán buôn, bán lẻ; sửa chữa ôtô, môtô, xe máy của Việt Nam đạt hơn 1,14 tỷ USD, tăng 53,6% so với cùng kỳ năm 2024, với 757 dự án mới. Tính lũy kế đến nay, lĩnh vực này đã thu hút hơn 12,57 tỷ USD vốn đầu tư với 8.744 dự án, đứng thứ 5 về tổng vốn và thứ 2 về số lượng dự án FDI trên cả nước.

Sức hút này được dự báo sẽ chưa dừng lại, bởi Việt Nam đã và đang trở thành “sân chơi” đầy tiềm năng cho nhiều tập đoàn bán lẻ quốc tế lớn. Đáng chú ý, Tập đoàn Aeon của Nhật Bản vừa công bố sẽ chính thức khai trương Trung tâm thương mại Aeon Tân An tại tỉnh Tây Ninh vào đầu tháng 10 năm nay với tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng (tương đương 38 triệu USD), đây là trung tâm thương mại thứ 8 của “đại gia bán lẻ” của Nhật Bản tại Việt Nam và cũng là trung tâm đầu tiên tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Tương tự, Tập đoàn Central Retail của Thái Lan cũng chính thức khai trương trung tâm thương mại GO! Hưng Yên với tổng vốn đầu hơn 16 triệu USD vào tháng 7/2025;Lotte Mart - thành viên của Tập đoàn Lotte (Hàn Quốc) cũng đang ưu tiên triển khai dự án siêu thị Lotte tại Thái Nguyên trong thời gian tới.

Sức hút của ngành này với các nhà đầu tư nước ngoài hoàn toàn có cơ sở. PGS. TS Nguyễn Thường Lạng - Trường Đại học Kinh tế quốc dân cho biết, việc gia tăng điểm bán, đổi mới và nâng cao chất lượng phục vụ cho thấy các doanh nghiệp bán lẻ, trong đó có nhiều "ông lớn" bán lẻ nước ngoài đã sớm nhìn thấy và đón đầu xu hướng bùng nổ của thị trường bán lẻ Việt Nam với tiềm năng lớn chưa được khai thác triệt để. Đây sẽ là động lực để bán lẻ nội địa hướng tới tiêu chuẩn cao hơn, bảo vệ và phát triển thương hiệu. sự phát triển của thị trường thương mại điện tử.

Thách thức hay động lực bứt phá?

Song, theo các chuyên gia, việc các nhà bán lẻ nước ngoài ồ ạt đổ vốn vào thị trường Việt Nam cũng gây nên sức ép nhất định đến thị phần cho doanh nghiệp nội địa do có lợi thế về năng lực cạnh tranh, về quy mô và chuỗi liên kết toàn cầu với các nhà sản xuất. Trong khi đó, doanh nghiệp nội địa có quy mô nhỏ, năng lực yếu; đồng thời gánh các chi phí từ logistics, thuê mặt bằng cao. Điều này có thể khiến các doanh nghiệp nội đang ngày càng lép vế trên sân nhà.

Trong khi đó, ngành tiêu dùng - bán lẻ cũng đang đứng trước những thách thức lớn do sự thay đổi hành vi người tiêu dùng. Ông Ralf Matthaes, Giám đốc điều hành IFM Research nhận định, người tiêu dùng ngày càng nhạy cảm với giá cả, ưu tiên săn khuyến mãi và tìm kiếm những lựa chọn mua sắm tiết kiệm hơn. Chỉ một nhóm khách hàng sẵn sàng chi trả cho các sản phẩm cao cấp, đặc biệt trong các lĩnh vực như mỹ phẩm, thời trang và điện tử cá nhân. Ở góc độ khác, căng thẳng địa chính trị leo thang cũng có thể gây gián đoạn chuỗi cung ứng và làm gia tăng bất ổn kinh tế toàn cầu.

Những thay đổi này đặt ra thách thức lớn cho doanh nghiệp bán lẻ tham gia vào thị trường Việt trong việc duy trì sức mua và điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Do đó, các thương hiệu cần cân bằng giữa vấn đề về giá cả, nâng cao trải nghiệm khách hàng và khai thác phân khúc tiêu dùng cao cấp. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần chuyển dịch mạnh mẽ sang kênh thương mại điện tử để tiếp tục định hình thói quen mua sắm, đặc biệt ở nhóm khách hàng trẻ với các mặt hàng thiết yếu. Doanh nghiệp bán lẻ cần đầu tư vào nền tảng số, tối ưu hành trình khách hàng và xây dựng lòng trung thành thông qua trải nghiệm mua sắm liền mạch, ông Ralf Matthaes chia sẻ.

Trước những thách thức này, nhiều chuyên gia khẳng định, nếu không có chiến lược phát triển phù hợp, doanh nghiệp tiêu dùng - bán lẻ trong nước có thể đối diện với nguy cơ mất thị phần, cũng như “vị trí” trên thị trường khi cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhấn mạnh, thúc đẩy thị trường trong nước luôn là giải pháp hàng đầu hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế. Vì vậy, sự vào cuộc của các bộ, ngành, chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ doanh nghiệp quảng bá, xúc tiến thương mại ngay tại thị trường nội địa và đặc biệt là có chính sách hỗ trợ giảm chi phí kinh doanh, cũng như chi phí quầy kệ của doanh nghiệp bán lẻ. Đặc biệt lưu ý tới kết nối giao thương giữa các đơn vị để giảm thiểu thời gian chuyển hóa hàng hóa từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng. Còn các doanh nghiệp bán lẻ cần đổi mới phương thức kinh doanh, đưa sản phẩm có chất lượng, giá hợp lý đến với người tiêu dùng nhanh nhất, đồng thời có các chính sách khuyến mại, hậu mãi để giữ chân người mua và tạo uy tín thương hiệu

Về phía các doanh nghiệp, theo các chuyên gia, doanh nghiệp nội địa cần cạnh tranh bằng lợi thế cốt lõi với phương châm nắm rõ thị trường, mô hình bán lẻ và phân khúc khách hàng của mình, tránh dàn trải với quy mô quá lớn. Những doanh nghiệp nội địa cần trở thành những nhà bán lẻ chuyên nghiệp nhất. Mặt khác, để cạnh tranh, các nhà bán lẻ cần phải liên tục đổi mới các kênh bán hàng ngoại tuyến và trực tuyến, cung cấp các dịch vụ hỗ trợ nhanh chóng ở chặng cuối như giao hàng tận nơi, giao hàng trong ngày, ứng dụng các công cụ trực tuyến để giúp khách hàng lựa chọn/thử hàng/chuyển đổi/trả hàng (ví dụ quần áo, giày, dép), cũng như thanh toán điện tử nhanh chóng, thuận tiện nhất.

Hương Giang