Với BLHS sửa đổi vừa thông qua, bà Trương Mỹ Lan có thoát án tử?

Sáng 25-6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (BLHS sửa đổi), có hiệu lực thi hành từ 1-7-2025.

BLHS lần này đã bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Tội gián điệp; Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Việt Nam; Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; Tội vận chuyển trái phép chất ma túy; Tội tham ô tài sản; Tội nhận hối lộ; Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.

Tại Điều 4 (điều khoản chuyển tiếp) của BLHS sửa đổi quy định hình phạt tử hình đã tuyên trước ngày 1-7-2025 đối với người phạm 8 tội nêu trên mà chưa thi hành án thì không thi hành và Chánh án TAND Tối cao quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân.

Quốc hội giao TAND Tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, VKSND Tối cao và các cơ quan có liên quan tổ chức rà soát người bị kết án tử hình thuộc diện này để thực thi theo quy định mới.

Trước ngày 1-7 những người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản và nhận hối lộ mà chưa thi hành án thì không thi hành và được chuyển thành án chung thân. Ảnh: HOÀNG GIANG

Dù đã bỏ tử hình, chuyển sang tù chung thân đối với 8 tội danh nhưng đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án, Luật đã sửa đổi, bổ sung theo hướng: “Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Nói về những điểm mới trong BLHS sửa đổi, Luật sư Lê Văn Chuẩn, Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (nay là TP.HCM mới) cho biết việc chuyển hình phạt từ tử hình xuống chung thân có xét giảm án (trong đó có tội tham ô tài sản và nhận hối lộ) sẽ là động lực cho nhiều bị án đang chấp hành án trong các đại án kinh tế tích cực khắc phục hậu quả, trong đó có bà Trương Mỹ Lan trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát.

Theo đó, bà Lan ở giai đoạn 1 của vụ án đang phải chấp hành hình phạt chung là tử hình (tội tham ô tài sản bị tuyên án tử hình). Ở giai đoạn 2 bà Lan phải chấp hành chung là 30 năm tù. Tổng hợp hình phạt chung của cả hai giai đoạn mà bà Lan phải thi hành là tử hình.

Căn cứ vào quy định mới thì những bản án đã tuyên đối với bà Lan đều tuyên án trước ngày 1-7-2025, nên hình phạt tử hình mà bị án Lan đang phải chấp hành sẽ không thi hành mà Chánh án TAND Tối cao sẽ quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân.

Tuy nhiên, mặc dù được xét giảm xuống tù chung thân nhưng bà Trương Mỹ Lan trong quá trình chấp hành án phải chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô thì mới được xem xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, ngược lại nếu không thực hiện thì bà Lan phải chấp hành hình phạt chung thân suốt đời.

HỮU ĐĂNG