Vĩnh Phúc: nỗ lực duy trì mức sinh thay thế, ổn định quy mô dân số

Chênh lệch mức sinh giữa các địa phương ngày càng lớn

Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có hơn 1,2 triệu người. Trong đó, tỷ suất sinh thô đạt 12,3%0, tỷ lệ người trong độ tuổi lao động (15-64 tuổi) chiếm hơn 64%, còn trẻ em dưới 15 tuổi chiếm gần 28%.

Đáng chú ý, mức sinh giữa các huyện, thành phố trong tỉnh đang có sự chênh lệch lớn và chia thành hai nhóm chính. Nhóm các địa phương có tỷ suất sinh thô cao hoặc ổn định gồm Tam Dương và Yên Lạc (18,6%0), Lập Thạch (17,8%0), Sông Lô (17,7%0), Vĩnh Tường (16,3%0) và Tam Đảo (16,5%0). Trong khi đó, nhóm có mức sinh thấp, liên tục giảm là thành phố Vĩnh Yên (12,9%0), Phúc Yên (13,4%0) và Bình Xuyên (13,1%0).

Thực tế này phản ánh một xu hướng rõ rệt: mức sinh tại khu vực nông thôn vẫn cao hơn đáng kể so với thành thị. Cùng với đó, tình trạng tăng sinh trở lại sau khi đã đạt mức thay thế cũng đang xuất hiện tại một số địa phương, đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc điều chỉnh, kiểm soát mức sinh hợp lý.

Tư vấn chăm sóc sức khỏe thai nhi cho phụ nữ mang thai tại BV Sản Nhi Vĩnh Phúc. Ảnh: Sỹ Hào

Theo Phòng Dân số, Sở Y tế Vĩnh Phúc mức sinh cao hay thấp đều có thể gây tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Mức sinh quá cao sẽ gây áp lực lên hệ thống an sinh xã hội, ảnh hưởng đến chất lượng dân số, việc làm và đời sống người dân. Ngược lại, mức sinh thấp kéo dài có thể dẫn đến già hóa dân số sớm, thiếu hụt nguồn nhân lực trong tương lai, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Vì vậy, duy trì ổn định mức sinh thay thế – tức trung bình mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con – là định hướng quan trọng của tỉnh Vĩnh Phúc trong chiến lược dân số hiện nay. Tỉnh xác định rõ đây không chỉ là mục tiêu về quy mô dân số mà còn là yếu tố then chốt góp phần bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong dài hạn.

Triển khai đồng bộ các giải pháp phù hợp thực tiễn ổn định mức sinh thay thế

Để hiện thực hóa mục tiêu ổn định mức sinh thay thế, Vĩnh Phúc đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, phù hợp với từng địa phương, từng nhóm dân cư cụ thể.

Trước hết, tỉnh tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp đối với công tác dân số. Việc thống nhất nhận thức, nâng cao trách nhiệm trong chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện được xác định là yếu tố nền tảng. Cuộc vận động "Mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con" tiếp tục được đẩy mạnh trong cộng đồng, với sự gương mẫu đi đầu của đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Vĩnh Phúc đang hoàn thiện các chính sách hỗ trợ người dân sinh con đúng chính sách dân số nhằm duy trì ổn định mức sinh và quy mô dân số. Ảnh: Sỹ Hà.

Song song đó, công tác truyền thông, giáo dục dân số được đổi mới mạnh mẽ, tỉnh Vĩnh Phúc chú trọng xây dựng các nội dung tuyên truyền trên báo chí địa phương; phát hành tài liệu truyền thông; tăng cường tư vấn, vận động trực tiếp để thay đổi hành vi, nâng cao nhận thức của người dân về ý nghĩa và lợi ích của việc duy trì mức sinh hợp lý.

Ngoài ra, nội dung giáo dục dân số và sức khỏe sinh sản được lồng ghép hiệu quả trong chương trình học của các cấp học, phù hợp với từng độ tuổi. Tỉnh cũng đang thí điểm triển khai chương trình giáo dục tiền hôn nhân dành cho thanh niên nam nữ chuẩn bị kết hôn – một bước đi chủ động giúp giới trẻ có kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm khi bước vào hôn nhân và sinh con.

Cùng với đó, tỉnh tiếp tục rà soát, đề xuất hoàn thiện các chính sách hỗ trợ người dân sinh con đúng chính sách dân số, mở rộng đối tượng được hưởng ưu đãi để bảo đảm sự công bằng, khuyến khích thực hiện sinh con có kế hoạch.

Mục tiêu đến năm 2030 duy trì vững chắc mức sinh thay thế

Hướng tới năm 2030, Vĩnh Phúc đặt mục tiêu rõ ràng: duy trì vững chắc mức sinh thay thế, với bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con. Quy mô dân số toàn tỉnh dự kiến đạt khoảng 1,4 triệu người; tỷ số giới tính khi sinh giảm còn 109 bé trai/100 bé gái; tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi chiếm 22%; người từ 65 tuổi trở lên chiếm khoảng 11%; và tỷ lệ người trong độ tuổi lao động đạt 67%.

Đặc biệt, tỉnh phấn đấu giảm tối thiểu 10% tổng tỷ suất sinh ở các huyện có mức sinh cao và tăng tối thiểu 5% ở những địa phương có mức sinh thấp. Đây là những chỉ số quan trọng để bảo đảm sự phát triển cân đối, hài hòa giữa các khu vực.

Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận từ người dân, tỉnh Vĩnh Phúc đang từng bước khẳng định quyết tâm duy trì ổn định mức sinh thay thế – nền tảng quan trọng cho một tương lai dân số bền vững, chất lượng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội toàn diện, lâu dài.

Sỹ Hào