Vĩnh Phúc: chăm sóc sức khỏe tâm thần chưa theo kịp đòi hỏi từ thực tế

Hội thảo “Xây dựng Đề án phát triển, nâng cao chất lượng hoạt động Bệnh viện Tâm thần tỉnh Vĩnh Phúc” chiều 7/6. Ảnh Sỹ Hào.

Tìm hướng nâng cao năng lực ứng phó với các chứng rối loạn tâm thần

Hội thảo có sự tham dự của nhiều chuyên gia, cũng như những nhà quản lý cùng lãnh đạo các bệnh viện chăm sóc sức khỏe tâm thần các địa phương Vĩnh Phúc; Thái Nguyên; Thái Bình; Bắc Ninh; Yên Bái…

Quyết định số 155/QĐ-TTg ngày 29/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần giai đoạn 2022- 2025 nêu rõ:

“Tăng cường năng lực cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đa khoa, chuyên khoa liên quan ở tuyến tỉnh để cung cấp dịch vụ chẩn đoán, điều trị toàn diện, chuyên sâu các bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần theo phân tuyến kỹ thuật và để hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật cho tuyến y tế cơ sở.”

“Với mục tiêu như trên, Hội thảo “Xây dựng Đề án phát triển, nâng cao chất lượng hoạt động Bệnh viện Tâm thần tỉnh Vĩnh Phúc” được tổ chức nhằm xin ý kiến các Vụ, Cục, Bệnh viện thuộc Bộ Y tế và các Sở, ngành, cơ quan về nội dung của dự thảo Đề án phát triển, nâng cao chất lượng hoạt động Bệnh viện Tâm thần tỉnh Vĩnh Phúc.” - TS. Lê Hồng Trung, Giám đốc Sở Y tế Vĩnh Phúc bày tỏ.

Hội thảo được chủ trì bởi: PGS.TS. Nguyễn Tuấn Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Y tế; PGS. TS. Nguyễn Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia; TS. Nguyễn Mạnh Phát, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1; TS. Lê Hồng Trung, Giám đốc Sở Y tế Vĩnh Phúc. Ảnh Sỹ Hào.

Các kiến tại Hội thảo đã nhất trí với mục tiêu “Xây dựng Đề án phát triển, nâng cao chất lượng hoạt động Bệnh viện Tâm thần tỉnh Vĩnh Phúc”, đồng thời nêu ra những cơ sở khoa học và thực tiễn trong vấn đề ứng phó với các chứng rối loạn tâm thần, trong xã hội hiện đại.

PGS. TS. Nguyễn Văn Tuấn, Viện trưởng Viện sức khỏe Tâm thần Quốc gia (Bệnh viện Bạch Mai) chia sẻ, vấn đề chẩn đoán và điều trị các chứng rối loạn tâm thần đòi hỏi những kỹ thuật rất cao, trang thiết bị hiện đại, cũng như năng lực và trình độ chuyên môn của đội ngũ y bác sĩ.

“Thực tế cho thấy, các bệnh về tâm thần cũng đòi hỏi phải có những chuyên khoa riêng biệt – ví dụ như sức khỏe tâm thần trẻ em, sức khỏe tâm thần người cao tuổi, bệnh tự kỷ, trầm cảm, mất ngủ, nghiện các chất kích thích…

Phải chẩn đoán tốt, điều trị tốt thì mới nâng cao được hiệu quả của công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần, bởi lẽ có bệnh nhân không chỉ mắc một chứng rối loạn tâm thần, và có những bệnh nhân tâm thần nhưng “lạc” ở những khuyên khoa khác.

Do đó, xây dựng Đề án phát triển, nâng cao chất lượng hoạt động Bệnh viện Tâm thần tỉnh Vĩnh Phúc, nhằm nâng cao năng lực ứng phó với các chứng rối loạn tâm thần trên địa bàn, là cần thiết.” - PGS. TS Nguyễn Văn Tuấn, Viện trưởng Viện sức khỏe Tâm thần Quốc gia bày tỏ.

PGS. TS. Nguyễn Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia đóng góp ý kiến xây dựng. Ảnh Sỹ Hào.

Đồng quan điểm trên, TS. Nguyễn Mạnh Phát, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 cũng nêu thêm ý kiến, việc xây dựng Đề án phát triển, nâng cao chất lượng hoạt động Bệnh viện Tâm thần tỉnh Vĩnh Phúc nên thực hiện theo hướng bổ sung thêm chức năng nhiệm vụ ngoài chuyên khoa tâm thần – có thể khám bệnh đa khoa phù hợp với văn bằng chứng chỉ của đội ngũy y bác sĩ, cũng như trang thiết bị phương tiện kỹ thuật của bệnh viện.

Khoảng gần 180 nghìn người tại Vĩnh Phúc có các rối loạn tâm thần

Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), cứ 4 người thì có 1 người sẽ gặp một hay nhiều rối loạn tâm thần hoặc hành vi trong suốt cuộc đời. Sức khỏe tâm thần được tổ chức y tế thế giới xếp hạng thứ 4 trong các vấn đề sức khỏe.

Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc 10 rối loạn tâm thần thường gặp chiếm 14,9% dân số (khoảng 15 triệu người). Như vậy, dân số của tỉnh Vĩnh Phúc năm 2022 là 1.197 nghìn người thì có gần 180 nghìn người có các rối loạn tâm thần, tuy nhiên hiện nay số được phát hiện và điều trị chiếm tỷ lệ chưa cao (mới có khoảng 4.325 bệnh nhân được khám điều trị), người dân chưa thực sự quan tâm và hiểu hết về vấn đề sức khỏe tâm thần.

TS. Nguyễn Mạnh Phát, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1: "Vĩnh Phúc nên thực hiện theo hướng bổ sung thêm chức năng nhiệm vụ ngoài chuyên khoa tâm thần – có thể khám bệnh đa khoa phù hợp với văn bằng chứng chỉ của đội ngũy y bác sĩ...". Ảnh Sỹ Hào.

Nghiên cứu của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cũng cho biết, khoảng 8% - 29% trẻ em đang trong độ tuổi vị thành niên ở Việt Nam mắc các bệnh về sức khỏe tâm thần. Ước tính tại Việt Nam có ít nhất 3 triệu thanh, thiếu niên có các vấn đề về sức khỏe tâm lý, tâm thần. Tuy nhiên chỉ có khoảng 20% trong số đó nhận được hỗ trợ y tế và điều trị cần thiết.

Người bệnh tâm thần cũng có tất cả các nhu cầu như người bình thường, nhưng việc đáp ứng các nhu cầu đó thường gặp nhiều khó khăn vì những khiếm khuyết của họ về mặt tâm thần.

Vì vậy cần có môi trường chăm sóc, điều trị đặc biệt hơn với những bệnh nhân ở nhóm bệnh khác như: Phòng điều trị cần chắc chắn hơn, cần có người nhà chăm sóc trong quá trình điều trị do vậy cũng cần có giường, phòng dành cho người nhà người bệnh…

Giường bệnh tâm thần tại Vĩnh Phúc chỉ đạt tỷ lệ 01 giường/vạn dân

Từ năm 1999, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt chương trình Chăm sóc, bảo vệ sức khỏe tâm thần cộng đồng. Trong quá trình thực hiện công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe tâm thần, phòng, chống các rối loạn tâm thần vẫn còn nhiều khó khăn, tồn tại như: Hệ thống các cơ sở chuyên khoa tâm thần dưới mức đầu tư, nhân lực chuyên môn thiếu và yếu, không đầy đủ, hệ thống cung cấp dịch vụ không đầy đủ, không toàn diện, không đảm bảo tính hệ thống.

Lãnh đạo Bệnh viện chăm sóc sức khỏe Tâm Thần tỉnh Thái Bình đóng góp ý kiến tại Hội thảo. Ảnh Sỹ Hào.

Tỷ lệ giường bệnh tâm thần bình quân tại một số tỉnh Đồng bằng sông Hồng đạt 1,2 giường bệnh/vạn dân (Hải Dương 1,2 giường bệnh/vạn dân, Thái Bình 1,6 giường bệnh/vạn dân, Ninh Bình 1,5 giường bệnh/vạn dân, Quảng Ninh 2,1 giường bệnh/vạn dân...).

Tại Vĩnh Phúc tỷ lệ giường bệnh toàn tỉnh năm 2023 là 37 giường bệnh/vạn dân, riêng giường bệnh tâm thần đạt tỷ lệ 01 giường bệnh/vạn dân. Trong khi, dân số trung bình tăng từ 18-20 nghìn người/năm và tỷ lệ mắc các bệnh lý về rối loạn tâm thần ngày càng tăng cao. Đây là một thách thức cần có sự phát triển quy mô của Bệnh viện Tâm thần để đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh về sức khỏe tâm thần cho người dân.

Kết thúc chương trình Hội Thảo, Giám đốc Sở Y tế Vĩnh Phúc Lê Hồng Trung, cảm ơn những ý kiến đóng góp từ các đại biểu tham dự. Đồng thời cho biết Sở tiếp thu, tổng hợp các ý kiến để điều chỉnh xây dựng hoàn chỉnh đề án trình UBND tỉnh Vĩnh Phúc. Trong quá trình thực hiện, nếu phát sinh những vấn đề Sở xin tiếp tục tham khảo ý kiến đóng góp, đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện đề án theo nhiệm vụ mà Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã giao.

Sỹ Hào