Vĩnh biệt chiến sĩ vì hòa bình Madeleine Riffaud

Madeleine Riffaud (23/8/1924 - 23/8/2024) đã hết lòng ủng hộ Việt Nam giành lại độc lập, tự do và hòa bình. (Ảnh: Maitron)

Madeleine Riffaud, sinh ngày 23/8/1924 tại làng Arvillers thuộc tỉnh Somme ở phía bắc nước Pháp, là một chiến sĩ kháng chiến, nhà thơ và nhà báo người Pháp. Tham gia chống phát-xít Đức từ khi mới 18 tuổi, bà đã trở thành một trong những chiến sĩ cách mạng Pháp biểu tượng cho lòng dũng cảm trong chiến tranh thế giới thứ 2. Bà cũng là một trong những phóng viên chiến trường đầu tiên của Pháp và là một trong những nhà hoạt động chống chủ nghĩa thực dân đầu tiên.

Madeleine Riffaud đã được nhận nhiều danh hiệu cao quý nhất của nước Pháp như Huân chương Bắc Đẩu Bội tinh vào năm 1946 và Huân chương Quốc công của Chính phủ Pháp vào năm 2009.

Khi là phóng viên chiến trường của báo Nhân đạo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Pháp, bà trực tiếp có mặt trong cuộc chiến tranh ở Algieria và sau đó là theo dõi, viết bài về cuộc chiến tranh do đế quốc Mỹ tiến hành ở Việt Nam.

Madeleine Riffaud vinh dự được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 19/9/1966 tại Hà Nội. Bà luôn tự hào khi lần đầu tiên được gặp Người trong dịp thăm Pháp với tư cách là Thượng khách của Chính phủ Pháp và được Người yêu quý gọi là “con gái”.

Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, năm 1955, lần đầu tiên Madeleine Riffaud đến Việt Nam để làm phóng sự về Việt Nam, rồi được gặp Bác Hồ. Cuối năm 1964, Madeleine Riffaud trở lại Hà Nội, được gặp Bác Hồ và sau đó vào miền Nam Việt Nam để trực tiếp tìm hiểu cuộc chiến đấu của nhân dân miền Nam Việt Nam.

Là nữ phóng viên nước ngoài đầu tiên được đi theo cuộc chiến đấu của các chiến sĩ quân giải phóng trong các bưng biền “Việt Cộng”, trở về Pháp, Madeleine Riffaud đã cho ra đời tác phẩm Trong chiến khu “Việt Cộng” và được Tổ chức Quốc tế các Nhà báo (OIJ) tặng giải thưởng năm 1966.

Năm 1966, khi giặc Mỹ ngày càng leo thang và mở rộng chiến tranh ra miền Bắc, dùng máy bay đánh phá Hà Nội, Hải Phòng và nhiều thành phố khác, Madeleine Riffaud đến miền Bắc Việt Nam để quay phim, đưa tin về cuộc chiến đấu anh dũng của nhân dân Việt Nam và vinh dự được gặp mặt và trò chuyện với Chủ tịch Hồ Chí Minh hai lần vào năm đó. Sau chuyến đi đó bà lại có một tác phẩm nữa là Au Nord Việt Nam. Ecriet sous les bombes (tạm dịch: Ở miền Bắc Việt Nam viết dưới bom đạn). Cuốn sách cũng được xuất bản tại Paris năm 1967, rồi được độc giả khắp năm châu biết đến.

Năm 1972, là phóng viên nước ngoài duy nhất có mặt ở những nơi máy bay B52 của Mỹ trút bom xuống hủy diệt nhà ga, bệnh viện, trường học... ở Hà Nội và Hải Phòng, Madeleine Riffaud đã quay được những thước phim quý giá, là bằng chứng đanh thép tố cáo cuộc chiến tranh phi nghĩa của Mỹ tại Việt Nam. Hoạt động quả cảm của bà đã giúp Việt Nam tranh thủ được thêm sự ủng hộ của dư luận thế giới cũng như có thêm ưu thế trên bàn đàm phán về Hiệp định Paris.

Việt Nam là quê hương thứ hai của tôi. Tôi chiến đấu đến hơi thở cuối cùng vì Việt Nam.

Madeleine Riffaud

Những phóng sự, những bài báo được bà viết dưới bom đạn hay những cuốn sách được phát hành sau này, chia sẻ về cuộc sống và những hi sinh, đau thương mà các chiến sĩ và nhân dân Việt Nam đã phải trải qua, là những tư liệu quý báu để nhân dân thế giới hiểu thêm về thời kỳ chiến tranh tại Việt Nam.

Tình cảm đặc biệt mà Madeleine Riffaud dành cho đất nước và nhân dân Việt Nam từ cuộc kháng chiến thống nhất đất nước cho tới nay luôn là nguồn cổ vũ và khích lệ tinh thần lớn lao.

Ghi nhận những đóng góp lớn lao của bà đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam đã trao tặng Madeleine Riffaud Huân chương Kháng chiến hạng Nhất đúng vào dịp kỷ niệm ngày giải phóng miền nam, 30/4/1984 và Huân chương Hữu nghị vào ngày 24/8/2005.

Những năm gần đây, dù tuổi cao và sức khỏe không tốt, Madeleine Riffaud vẫn rất minh mẫn, nhớ như in những sự kiện lớn trong đời. Đó là những năm tháng có mặt ở chiến trường vô cùng ác liệt tại Việt Nam. Trải qua những giây phút hiểm nguy và được chứng kiến tinh thần anh dũng như vậy của quân và dân Việt Nam, bà thường nhắc lại niềm tin vững chắc rằng dù gian khổ thế nào, người Việt Nam cũng không chùn bước, vẫn tiếp tục đấu tranh cho đến ngày giành thắng lợi hoàn toàn và xây dựng đất nước giàu mạnh như ý nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

Nhân cách lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh hết lòng hết sức phụng sự dân tộc, phục vụ nhân dân, tình yêu thương con người, tấm lòng bao dung và tình đoàn kết quốc tế của Bác Hồ kính yêu là tấm gương sáng để tôi suốt đời học hỏi và noi theo.

Madeleine Riffaud

Chúng tôi vẫn nhớ giọng nói vô cùng xúc động của bà khi kể lại những lần vinh dự được gặp Bác Hồ, được phỏng vấn Người. Với Madeleine Riffaud, Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại, hết lòng vì nhân dân, vì đất nước. Tấm lòng bao dung và tình đoàn kết quốc tế của Người là tấm gương sáng để bà vượt qua mọi gian khó, hết lòng ủng hộ Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và trong công cuộc phát triển đất nước sau này.

Nhân dân Việt Nam sẽ không bao giờ quên “chị Tám” - cái tên thân thương mà đồng bào miền Nam vẫn gọi trong thời gian Madeleine Riffaud sống cùng “trong bưng biền Việt Cộng”. Nữ chiến sĩ cách mạng Pháp Madeleine Riffaud sống mãi trong trái tim những người Pháp yêu chuộng hòa bình và những người Việt Nam yêu nước.

KHẢI HOÀN - MINH DUY Phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Pháp