Việt Nam xếp thứ 3 ASEAN về đầu tư startup, xếp 44 toàn cầu về chỉ số đổi mới sáng tạo

Sáng 17/6, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024, tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025.

Tăng trưởng cao chưa đủ, phải tăng trưởng xanh và minh bạch

Thảo luận tại hội trường, đa số ĐBQH tán thành với kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội. Đồng thời các ĐBQH đề nghị, cần tiếp tục đột phá thể chế, đổi mới tư duy, nâng cao hiệu quả đầu tư công.

ĐBQH Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa)

Theo ĐBQH Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa), những kết quả tích cực của năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025 đã tạo tiền đề vững chắc và niềm tin cho việc đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025. Đây là minh chứng cho sự nỗ lực vượt bậc của cả hệ thống chính trị và nhân dân cả nước. Trong bối cảnh nhiều biến động phức tạp về chính trị, kinh tế toàn cầu, Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã xác định ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hoàn thiện thể chế để đạt được mục tiêu tăng trưởng và kiểm soát lạm phát là hết sức cần thiết.

ĐBQH Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) cho rằng: Báo cáo của Chính phủ cho thấy nhiều kết quả tích cực, tất cả 15 chỉ tiêu đề ra đều đạt, trong số hơn 15 chỉ tiêu chủ yếu, có tới 12 chỉ tiêu vượt kế hoạch, đặc biệt là chỉ tiêu năng suất lao động, một dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang tăng trưởng theo hướng bền vững, tạo nền tảng và niềm tin cho tăng trưởng dài hạn, chất lượng cao.

Mặc dù tốc độ tăng trưởng GDP quý I/2025 đạt 6,93%, thấp hơn mục tiêu 7 - 7,5% mà Chính phủ đặt ra, nhưng vẫn là mức tăng cao nhất trong khu vực, cho thấy tín hiệu lạc quan cho các quý tiếp theo, hoàn toàn có cơ sở kỳ vọng đạt mục tiêu cả năm. Tuy nhiên, theo đại biểu, nội dung về môi trường trong báo cáo còn mờ nhạt, chưa được phân tích kỹ.

Đại biểu cho rằng, muốn phát triển bền vững thì không thể xem nhẹ yếu tố môi trường. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 2019 từng cảnh báo, nếu Việt Nam không quyết liệt xử lý ô nhiễm nước và chất thải, thì đến năm 2030 có thể phải chi tới 12 - 18 triệu USD/ngày cho việc khắc phục ô nhiễm, và đến năm 2035, chi phí bảo vệ môi trường có thể ngốn tới 6% GDP, tương đương 60 tỷ USD nếu GDP đạt 1.000 tỷ USD.

Đây là con số rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới tốc độ tăng trưởng và chất lượng cuộc sống. “Do đó, cần đầu tư mạnh hơn cho kiểm soát ô nhiễm sông ngòi, xử lý rác thải, phòng chống bệnh tật liên quan đến môi trường”- đại biểu đề nghị.

Đại biểu cũng nhấn mạnh, mặc dù chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số đã có nhiều chuyển biến, song thực tế vẫn còn nhiều vùng sâu, vùng xa chưa tiếp cận được nước sạch đạt chuẩn. Các chỉ tiêu về văn hóa, giáo dục, y tế cũng cần được nâng cao hơn để không chỉ tăng trưởng về lượng mà còn về chất.

Về kinh tế, ông đề nghị hai vấn đề cần đặc biệt lưu ý là: khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp hiện vẫn hạn chế và chính sách hỗ trợ đầu tư ra nước ngoài cho doanh nghiệp Việt Nam cần được cải tiến để tránh tụt hậu so với khu vực.

ĐBQH Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương)

Đại biểu Huân khẳng định, nếu các chính sách về đầu tư ra nước ngoài không được kịp thời cải tiến, thì doanh nghiệp Việt Nam sẽ tiếp tục gặp khó khăn và chậm chân so với các doanh nghiệp trong khu vực. Cùng với đó, việc tạo lập một không gian phát triển thuận lợi cho doanh nghiệp hiện chưa được quan tâm đúng mức...

Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả

Đánh giá cao Chương trình hành động của Chính phủ với nhiều nội dung cụ thể và chi tiết, ĐBQH Nguyễn Hải Dũng (đoàn Nam Định) cho rằng: Trong năm 2024, nền kinh tế Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực: GDP tăng 7,09%, năng suất lao động tăng 5,88%, GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4.700 USD. Những con số này phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của các ngành kinh tế sau giai đoạn tái cấu trúc và thích ứng hậu đại dịch, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Việt Nam đang dần khẳng định vai trò trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, thu hút nhiều tập đoàn công nghệ lớn như NVIDIA và AMC.

Về chuyển đổi số, chúng ta đã có bước tiến ấn tượng: Việt Nam hiện xếp thứ 3 ASEAN về đầu tư vào startup, xếp hạng 44 toàn cầu về chỉ số đổi mới sáng tạo (tăng 2 bậc so với trước). Trong lĩnh vực ngân hàng, thanh toán không dùng tiền mặt tăng 41,81% về số lượng và 11,09% về giá trị giao dịch.

Một điểm nổi bật trong năm qua là việc hoàn thiện hệ thống pháp luật. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét khối lượng lớn nhất các nhiệm vụ pháp luật từ đầu nhiệm kỳ tới nay, gồm 28 dự án luật, 24 nghị quyết và 18 dự án luật được cho ý kiến lần đầu. Đây là nỗ lực thiết thực nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh.

ĐBQH Nguyễn Hải Dũng (đoàn Nam Định)

Tuy nhiên, tôi xin nêu một số băn khoăn. Mặc dù nền kinh tế khởi sắc, nhưng GDP quý I/2025 chỉ đạt 6,93%, đặt ra áp lực lớn cho các quý còn lại để đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8% cả năm. Bên cạnh đó, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả vẫn diễn biến phức tạp. Trong 6 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý hơn 30.600 vụ việc vi phạm; trong đó có 1.113 vụ liên quan đến hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ, bao gồm các mặt hàng thiết yếu như thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, sữa, giống lúa...

Về hoàn thiện thể chế, Quốc hội và Chính phủ đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Trong 6 tháng đầu năm 2025, nhiều luật và nghị quyết quan trọng được thông qua, phục vụ sắp xếp tổ chức bộ máy, chính quyền địa phương.

Đặc biệt, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung 5 điều của Hiến pháp 2013 và Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng ban hành nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương hai cấp sẽ được triển khai đồng bộ trên toàn quốc.

Để tiếp tục thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội trong 6 tháng cuối năm, tôi đề nghị Chính phủ tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vi phạm sở hữu trí tuệ. Việc này không chỉ bảo vệ doanh nghiệp làm ăn chân chính mà còn góp phần bảo đảm nguồn thu bền vững cho ngân sách.

Đồng thời, xem xét, nghiên cứu các khuyến nghị từ Báo cáo “Việt Nam 2035” và “Việt Nam 2045: Đột phá thể chế cho một tương lai thu nhập cao” của Ngân hàng Thế giới và Australian Aid. Theo thống kê, trong 182 khuyến nghị, mới chỉ có 45 được đưa vào chính sách (đạt tỷ lệ 24,7%). Vì vậy, Chính phủ cần lựa chọn những khuyến nghị phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam để đưa vào hoạch định chính sách trong thời gian tới.

Mai Hà