Việt Nam và các nước ASEAN thúc đẩy chính sách khí hậu tại COP 29

Tại COP29, các quốc gia Đông Nam Á đã và đang tham gia tích cực với nhiều vai trò nổi trội.

Việt Nam đưa 3 đề xuất

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành - Trưởng đoàn Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 29 các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP 29) đã có bài phát biểu quan trọng tại Phiên họp cấp cao.

Việt Nam đề xuất: Thứ nhất, các nước phát triển cần đi đầu trong thực hiện trách nhiệm của mình; phải cắt giảm mạnh mẽ đưa mức phát thải ròng về “0” trước năm 2040, sớm hơn đáng kể so với các nước đang phát triển.

Mức đóng góp tài chính khí hậu cần đạt 1000 tỷ USD mỗi năm cho giai đoạn từ nay đến năm 2030 để các quốc gia đang phát triển ứng phó với biến đổi khí hậu và thực hiện chuyển đổi công bằng về kinh tế, xã hội và môi trường. Nguồn lực tài chính dành cho thích ứng phải tương xứng cho giảm nhẹ, phải minh bạch, có thể kiểm chứng, thuận lợi trong tiếp cận.

Thứ hai, các quốc gia cần triển khai Đóng góp do quốc gia tự quyết định cho giai đoạn hiện nay và khẩn trương xây dựng NDC3.0 cho giai đoạn tiếp theo. Thực hiện tốt những gì đã cam kết sẽ tạo dựng lòng tin giữa các quốc gia và khai thông những vấn đề còn khó khăn, vướng mắc trong đàm phán ứng phó với biến đổi khí hậu hiện nay.

Thứ ba, cần thúc đẩy hợp tác quốc tế, phát huy vai trò trung tâm của Liên Hợp quốc trong ứng phó với biến đổi khí hậu, bao gồm thực hiện Sáng kiến về Cảnh báo sớm cho tất cả (Early Warning for all) với trọng tâm là hỗ trợ các quốc gia đang phát triển hoàn thiện Hệ thống Cảnh báo sớm, ứng phó với thiên tai.

Đoàn Việt Nam tham dự COP29.

Sáng kiến của các quốc gia Đông Nam Á

Vào những ngày đầu COP29, Philippines ký Thỏa thuận quốc gia chủ nhà (HCA), chính thức chịu trách nhiệm quản lý Quỹ thiệt hại và mất mát của Liên hợp quốc. Động thái này đưa Philippines vào vị thế đóng vai trò chủ chốt trong việc điều phối các nỗ lực phục hồi và tái thiết khí hậu cho các quốc gia dễ bị tổn thương và mở đường cho hoạt động vận động tài chính khí hậu trong tương lai cho đất nước.

Việc thành lập Quỹ Mất mát và Thiệt hại nhằm mục đích hỗ trợ các quốc gia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, giúp họ phục hồi và tái thiết khi họ không thể tự mình làm được. Theo sáng kiến này, các quốc gia phát triển sẽ cung cấp hỗ trợ tài chính. Philippines được chọn vào tháng 7 năm nay làm quốc gia chủ nhà của Quỹ, đóng vai trò là cầu nối giao tiếp giữa Ngân hàng Thế giới và 26 quốc gia thành viên.

Theo thông cáo báo chí chính thức của COP29, Quỹ này, kết hợp với cam kết gần đây của Thụy Điển là 19 triệu USD, hiện tổng cộng có 720 triệu USD. Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) trích dẫn một nghiên cứu cho thấy thiệt hại toàn cầu do biến đổi khí hậu lên tới ít nhất 2,8 nghìn tỷ USD, tương đương với mức mất mát 16 triệu USD mỗi giờ.

Ngoài việc ký kết thỏa thuận, Philippines nêu ra 3 ưu tiên chính khác cho sự tham gia của mình vào hội nghị thượng đỉnh về khí hậu. Những ưu tiên này bao gồm tài trợ khí hậu, thích ứng và chuyển đổi công bằng, đặc biệt nhấn mạnh vào việc hiện thực hóa cam kết cung cấp 100 tỷ USD tài trợ khí hậu hàng năm cho các nước đang phát triển.

Gian trưng bày của Singapore tại COP29.

Tiếp đến, trong COP29, Singapore tuyên bố sẽ cung cấp quỹ đối ứng lên tới 50 triệu USD để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh ở các nước châu Á. Ngoài ra, chính phủ nước này giới thiệu một chương trình trợ cấp mới cho giao dịch tín dụng carbon chất lượng cao để hỗ trợ các công ty trong giai đoạn phát triển và tài trợ ban đầu.

Grace Fu, Bộ trưởng Bộ Môi trường và Tài nguyên nước Singapore, tiết lộ sáng kiến quỹ đối ứng thông qua một video được ghi lại trước tại lễ khai mạc gian hàng của Singapore vào ngày 12/11. Chính phủ nước này đặt mục tiêu khuyến khích nhiều khoản đầu tư xanh hơn hoặc các nguồn tài chính bằng cách cung cấp vốn ưu đãi theo cơ chế đối ứng.

Tháng 12 năm ngoái, trong COP28, Singapore giới thiệu sáng kiến tài chính hỗn hợp, Đối tác chuyển đổi tài chính châu Á (FAST-P), với mục tiêu huy động 5 tỷ USD từ cả khu vực công và tư nhân. Quỹ đối ứng là biện pháp bổ sung để đẩy nhanh các nỗ lực gây quỹ.

Cùng ngày, Hội đồng Phát triển Kinh tế Singapore (EDB) khởi động một chương trình trợ cấp mới cho phát triển tín chỉ carbon, tập trung vào các tín chỉ carbon chất lượng cao theo định nghĩa tại Điều 6 của Thỏa thuận Paris. Chương trình này nhắm vào các công ty có trụ sở tại Singapore phát triển thành công các tín chỉ carbon, với hơn 120 công ty trong chuỗi cung ứng quản lý carbon của Singapore.

Ngoài ra, trong hội nghị thượng đỉnh về khí hậu, chính phủ Singapore đệ trình Báo cáo minh bạch hai năm đầu tiên lên Liên hợp quốc. Báo cáo dự báo lượng khí thải carbon của Singapore sẽ đạt đỉnh vào năm 2028 ở mức 64,43 triệu tấn, đánh dấu lần đầu tiên quốc gia này ước tính rõ ràng mốc thời gian để đạt đến đỉnh phát thải.

Bên ngoài hội nghị.

Trong khi đó, Thái Lan, do Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Chalermchai Sri-on đứng đầu, đặt mục tiêu tăng cường hợp tác với các quốc gia khác về ứng phó với biến đổi khí hậu và đảm bảo hỗ trợ tài chính. Quốc gia này cũng sẽ nâng mục tiêu giảm carbon lên 60% như một phần của Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) đã cập nhật.

Pirun Saiyasitpanich, Tổng thư ký Văn phòng Chính sách và Kế hoạch, tuyên bố rằng chiến lược giảm phát thải của Thái Lan sẽ dựa trên mức năm 2019, thay vì dự báo phát thải trong tương lai. Ông cũng đề cập đến các cuộc thảo luận về việc đơn giản hóa giao dịch tín dụng carbon trong hội nghị.

Thái Lan trình Kế hoạch thích ứng quốc gia (NAP) lên Liên hợp quốc, bao gồm các lĩnh vực như quản lý nước, nông nghiệp và an ninh lương thực, du lịch, y tế công cộng, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường, cũng như khu định cư và an ninh của con người. Pirun nhấn mạnh rằng đất nước này sẽ so sánh cách tiếp cận của mình với các tiêu chuẩn quốc tế để đảm bảo sự thống nhất.

Hơn nữa, Thái Lan có kế hoạch thảo luận về Đạo luật biến đổi khí hậu và Báo cáo minh bạch tại hội nghị. Pirun lưu ý rằng mặc dù Thái Lan đã có kế hoạch rõ ràng, nhưng vẫn cần thêm thời gian để thấy được kết quả hữu hình, bao gồm việc tạo ra một hệ sinh thái hỗ trợ giảm phát thải—yêu cầu các chính sách, công cụ mới và sự đồng thuận của quốc gia.

Phái đoàn Indonesia tham dự COP29 do Hashim Djojohadikusumo, anh trai của Tổng thống Prabowo Subianto, làm đặc phái viên cùng phái đoàn từ Bộ Môi trường và Lâm nghiệp dẫn đầu.

Ông Hashim nêu bật các ưu tiên trong tương lai của Indonesia về năng lượng gió, thủy điện, địa nhiệt, mặt trời và hạt nhân, với mục tiêu tạo ra 75 GW điện tái tạo trong 15 năm tới.

Gian hàng Indonesia tại COP29 có chủ đề "Mạnh mẽ hơn một cách bền vững cùng nhau", nêu bật những thành tựu của đất nước trong phát triển năng lượng tái tạo, công nghệ thu giữ carbon và các dự án tái trồng rừng.

Phù hợp với trọng tâm của COP29 về tài chính khí hậu, Hashim chỉ ra rằng trữ lượng carbon của Indonesia lên tới 577 triệu tấn, có thể đóng vai trò là động lực thu hút đầu tư. Một ngày trước đó, Bộ trưởng Môi trường Hanif Faisol Nurofiq đã nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyến thăm này để theo dõi tiến độ phát triển khuôn khổ thị trường carbon và khuyến khích bình thường hóa giao dịch carbon.

Còn Malaysia, trong một thông cáo báo chí, tuyên bố rằng gian hàng của họ tại COP29 tập trung vào bảy lĩnh vực cốt lõi, củng cố cam kết của đất nước đối với phát triển kinh tế xanh như đã nêu trong ngân sách quốc gia năm 2025.

Malaysia cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với chính sách thuế carbon sẽ được thực hiện vào năm 2026, nhằm khuyến khích áp dụng các công nghệ sạch và thu hút đầu tư bền vững, qua đó nâng cao vị thế của Malaysia trong lĩnh vực phát triển bền vững.

Trước khi lên đường tham dự COP29, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên thiên nhiên và Phát triển bền vững môi trường Nik Nazmi Nik Ahmad đã đề cập rằng Malaysia sẽ tập trung vào các cam kết tài chính chưa được thực hiện của các nước phát triển và nỗ lực tạo ra nhiều cơ hội hơn cho các doanh nghiệp thu hút đầu tư để phát triển nền kinh tế các-bon thấp.

Ông cũng lưu ý rằng Malaysia có kế hoạch ký một số thỏa thuận hợp tác, cả trong nước và quốc tế, trong suốt hội nghị và đặt mục tiêu đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của đất nước vào năm 2050 thông qua Đạo luật Biến đổi Khí hậu và Kế hoạch Thích ứng Quốc gia.

Ánh Dương