Việt Nam sở hữu Yak-130: Tăng tốc đào tạo, mở rộng sức mạnh không quân

Việc Không quân Nhân dân Việt Nam tiếp nhận máy bay huấn luyện – chiến đấu Yak-130 từ Nga đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa lực lượng không quân.

Hợp đồng được ký năm 2019 với tổng số 12 chiếc Yak-130, trị giá ước tính khoảng 350 triệu USD, bao gồm cả gói huấn luyện, bảo đảm kỹ thuật và vũ khí đi kèm.

Đến cuối năm 2021, Việt Nam đã tiếp nhận lô đầu tiên gồm 6 chiếc, và đến năm 2022 toàn bộ hợp đồng được hoàn tất, đưa Yak-130 chính thức vào biên chế.

Yak-130 là mẫu máy bay huấn luyện tiên tiến do Viện thiết kế Yakovlev và Tập đoàn Irkut (Nga) phát triển.

Đây là dòng huấn luyện phản lực hai chỗ ngồi có khả năng mô phỏng đặc tính bay của nhiều tiêm kích thế hệ 4++ và 5, từ Su-30, Su-35 cho đến MiG-35.

Điều này cho phép phi công Việt Nam rút ngắn quá trình đào tạo, làm quen với hệ thống điện tử và thao tác chiến đấu hiện đại trước khi chuyển sang các dòng tiêm kích đắt tiền hơn.

Về thông số kỹ thuật, Yak-130 dài khoảng 11,5 m, sải cánh gần 9,7 m, trọng lượng cất cánh tối đa 9 tấn.

Máy bay sử dụng hai động cơ phản lực AI-222-25, tốc độ tối đa đạt hơn 1.000 km/h (cận âm), tầm bay tối đa khoảng 2.000 km với thùng dầu phụ.

Điểm đặc biệt là Yak-130 có tới 9 giá treo vũ khí, mang được 3 tấn tải trọng, từ bom thường, rocket, bom dẫn đường cho tới tên lửa không đối không tầm ngắn.

Với năng lực này, Yak-130 không chỉ đóng vai trò huấn luyện, mà còn đủ khả năng đảm nhiệm nhiệm vụ tấn công mặt đất, yểm trợ hỏa lực hoặc tuần tra bảo vệ biên giới, hải đảo.

Việc sở hữu Yak-130 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với Không quân Việt Nam. Thứ nhất, nó thay thế cho dòng huấn luyện cơ L-39 Albatros vốn đã phục vụ nhiều thập kỷ và lạc hậu cả về khí tài lẫn công nghệ.

Thứ hai, Yak-130 giúp giảm chi phí huấn luyện, khi phi công có thể thực hành nhiều kịch bản tác chiến trên loại máy bay này thay vì phải chuyển sớm sang tiêm kích Su-27/30.

Thứ ba, trong bối cảnh căng thẳng khu vực, việc Yak-130 có thể “đóng vai” một máy bay chiến đấu hạng nhẹ cũng giúp tăng thêm năng lực linh hoạt cho lực lượng không quân.

Tuy nhiên, Yak-130 không phải không có giới hạn. Với thiết kế chủ yếu để huấn luyện và tác chiến cận âm, loại máy bay này khó có thể sống sót trong môi trường tác chiến dày đặc phòng không hoặc đối đầu với tiêm kích hiện đại.

Ngoài ra, chi phí vận hành và bảo trì dù thấp hơn tiêm kích hạng nặng nhưng vẫn đòi hỏi nguồn lực tài chính, hậu cần và kỹ thuật đáng kể.

Dẫu vậy, xét về tổng thể, việc Việt Nam sở hữu Yak-130 được coi là bước đi chiến lược.

Yak-130 không chỉ nâng cấp chất lượng đào tạo phi công, giúp các học viên nhanh chóng làm quen với công nghệ chiến đấu hiện đại, mà còn mang lại thêm lựa chọn tác chiến chi phí thấp trong những kịch bản cần triển khai lực lượng nhanh và linh hoạt.

Đây cũng là dấu hiệu cho thấy Việt Nam đang kiên định với lộ trình hiện đại hóa quân đội, trong đó không quân được coi là lực lượng mũi nhọn để bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia.

Việt Hùng

Theo KQND VN, Military Today