Việt Nam lần đầu thực hiện thành công ca thay van động mạch phổi qua đường tĩnh mạch ở cổ

Lúc 3 tháng tuổi, bé trai Đ.Đ.L. (sinh năm 2012, ở Mê Linh, Hà Nội) bất ngờ có biểu hiện khó thở, tím tái. Gia đình đưa cháu tới Bệnh viện Việt Đức thăm khám, phát hiện bệnh nhi mắc tim bẩm sinh. Khi đó, trẻ được phẫu thuật lần thứ nhất tại Bệnh viện Việt Đức.

Sau 2 năm, vào năm 2014, bệnh nhi phải trải qua ca phẫu thuật thứ hai tại Bệnh viện Tim Hà Nội. Lần này, các bác sĩ đã tiến hành sửa toàn bộ cho trẻ: sửa van 3 lá, sửa nhánh động mạch phổi, vá thông liên nhĩ. Đến năm 2018, trẻ tiếp tục trải qua cuộc mổ thứ ba tại Bệnh viện Tim Hà Nội để sửa nhánh trái động mạch phổi. Sau phẫu thuật, trẻ đến kiểm tra định kỳ tại Bệnh viện Tim Hà Nội.

Thời gian gần đây, cháu L. xuất hiện mệt, khó thở khi hoạt động thể lực. Các bác sĩ phát hiện van động mạch phổi của trẻ bị hở nặng 4/4, gây suy chức năng tim phải. Tổn thương này cần phải can thiệp bằng phẫu thuật hoặc can thiệp qua đường ống thông để phòng bệnh tiến triển nặng thêm.

Các bác sĩ hội chẩn trước phẫu thuật (Ảnh: BSCC)

TS.BS Nguyễn Công Hà, Phó khoa Tim mạch can thiệp, Bệnh viện Tim Hà Nội cho biết, để thay van động mạch phổi, phương pháp kinh điển là mở lồng ngực (phẫu thuật tim hở). Tuy nhiên, phương pháp này có mức độ xâm lấn rất lớn, người bệnh phải nằm viện kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe sau phẫu thuật. Đặc biệt, với trường hợp này, bệnh nhi đã phẫu thuật 3 lần nên nếu phẫu thuật lần 4 thì nguy cơ cuộc mổ sẽ cao hơn.

Theo bác sĩ Hà, phương pháp tiên tiến hơn là thay van động mạch phổi qua ống thông. Các bác sĩ sẽ sử dụng một loại van nhân tạo sinh học, van này sẽ được thu nhỏ vào trong ống thông.

Bình thường, ống thông sẽ được luồn từ một tĩnh mạch lớn từ đùi để đưa dụng cụ đến vị trí van động mạch phổi bị hở. Thông qua hệ thống máy chụp mạch máu xóa nền, bác sĩ sẽ đưa dụng cụ đến vị trí van động mạch phổi bị hở, đẩy van nhân tạo ra khỏi ống thông. Sau đó, van nhân tạo bung ra và hoạt động như một van tim bình thường. Đây là kỹ thuật ít xâm lấn, ít gây biến chứng, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh sau can thiệp.

Tuy nhiên, do trước đó bệnh nhi đã phải trải qua 3 lần phẫu thuật nên các tĩnh mạch ở đùi bị tắc, khi can thiệp không thể đưa ống thông đi qua tĩnh mạch đùi được.

Sau khi hội chẩn toàn viện, các bác sĩ quyết định sẽ làm can thiệp thay van động mạch phổi qua đường tĩnh mạch ở cổ.

Được biết, đây là lần đầu tiên các bác sĩ Bệnh viện Tim Hà Nội thực hiện can thiệp đi qua đường tĩnh mạch cổ, dưới sự hỗ trợ của TS.BS Đỗ Nguyên Tín, Trưởng Đơn vị can thiệp tim mạch, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP. Hồ Chí Minh).

Đây cũng là ca đầu tiên tại Việt Nam và là một trong số các ca rất hiếm trên thế giới vì việc can thiệp đi qua đường cổ phức tạp hơn rất nhiều, khả năng biến chứng khi can thiệp cũng cao hơn. Thông thường, can thiệp đi qua đường đùi thì mạch máu chạy thẳng, dễ đưa dụng cụ. Khi đi qua đường cổ, đường đi vòng vèo, khó đưa dụng cụ vào và dụng cụ hay bị bật ra.

Các bác sĩ trong ca phẫu thuật cho bệnh nhi (Ảnh: BSCC)

Sau phẫu thuật, sức khỏe của trẻ ổn định (Ảnh: BSCC)

Sau hơn 3 tiếng thực hiện, ca can thiệp động mạch phổi đã thành công tốt đẹp. Bệnh nhi sau đó được chuyển lên phòng hồi sức. Chỉ hơn 2 ngày sau phẫu thuật, cháu đã có thể đi lại nhẹ nhàng và xuất viện trong vài ngày sau đó.

Các bác sĩ thông tin, với trường hợp này, vào thời gian đầu trẻ sẽ phải khám định kỳ mỗi tháng một lần, sau đó có thể là 3 tháng, 6 tháng hoặc 1 năm. Trẻ không cần dùng thuốc chống đông kéo dài.

Ưu điểm của can thiệp động mạch phổi qua da là bệnh nhân không đau, thời gian nằm viện ngắn và đặc biệt là không để lại vết sẹo dài như phẫu thuật kinh điển.

Phương pháp này chỉ định can thiệp qua da cho những bệnh nhân hở phổi sau khi phẫu thuật tứ chứng Fallo 4 hoặc hở phổi nặng - đã làm can thiệp nong van, hở phổi sau thông thắt teo van.