'Việt Nam đã hoàn thiện 70% khung pháp lý cho trung tâm tài chính'

Việt Nam cần xây dựng khung pháp lý hiện đại, minh bạch và cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả. Ảnh: Quỳnh Danh.

Ngày 20/9, Báo Pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật TP.HCM (ULAW) và Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM phối hợp tổ chức hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề "Khung pháp lý về Trung tâm Tài chính Quốc tế: Kinh nghiệm nước ngoài và tham khảo cho TP.HCM".

Cần có tham vọng về trung tâm tài chính quốc tế

Tại hội thảo, ông Richard D. McClellan, Phó chủ tịch Hội đồng Tư vấn Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam (Đà Nẵng) thừa nhận tham vọng xây dựng trung tâm tài chính quốc tế (IFC) Việt Nam ban đầu là một ý tưởng đầy khát vọng và dường như khó thực hiện.

Tuy nhiên, quyết định của Bộ Chính trị cuối năm 2024 đã "bật đèn xanh" về mặt chính trị, đồng thời Nghị quyết 222 của Quốc hội đã thiết lập khung pháp lý cho việc thành lập IFC tại TP.HCM và Đà Nẵng.

Ông Michael Jaewuk Chin, Thành viên độc lập Hội đồng quản trị của Line Man Wongnai - từng sống và làm việc tại New York, Hong Kong, Đài Bắc (Trung Quốc, Hàn Quốc và Singapore - cho rằng tham vọng xây dựng IFC là một điều rất tốt cho Việt Nam.

Nhìn từ kinh nghiệm Hàn Quốc, khoảng 20 năm trước, nước này cũng đầy tham vọng trở thành trung tâm tài chính quốc tế của Đông Bắc Á và điều đó từng gây nhiều tranh cãi.

Tuy nhiên, ông dẫn chứng câu tục ngữ Hàn Quốc: "Nếu bạn cố vẽ một con hổ mà thất bại, bạn chỉ có một con mèo; nhưng nếu bạn cố vẽ một con mèo mà thất bại, bạn chỉ có một con chuột".

Ông Michael Jaewuk Chin, Thành viên độc lập Hội đồng quản trị Line Man Wongnai. Ảnh: BTC.

Theo đánh giá của ông, Hàn Quốc sau đó đã không trở thành một trung tâm tài chính quốc tế, nhưng đây không phải là thất bại hoàn toàn mà là "thành công một nửa".

Dù không thể cạnh tranh ngang tầm với Hong Kong hay Singapore, nước này đã xây dựng được thị trường tài chính nội địa lớn, thanh khoản cao, các nhà đầu tư nội địa trở nên sành sỏi và các tổ chức tài chính đủ khả năng cạnh tranh toàn cầu.

IFC cũng đã nâng cao trình độ và kinh nghiệm tài chính của người dân và các tổ chức, tạo nền tảng để họ vươn ra quốc tế.

Cần xây dựng khung pháp lý hiện đại, minh bạch

Với tình hình hiện tại, các chuyên gia đều tin rằng Việt Nam có thể phát triển thành công IFC.

Tuy nhiên, GS.TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) nhấn mạnh để làm được điều này, Việt Nam cần xây dựng khung pháp lý hiện đại, minh bạch và cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả. Nếu không, IFC khó hình thành đúng nghĩa, dễ trở thành "IFC trên giấy".

Ông gợi ý học hỏi mô hình Cambridge, với các nguyên tắc minh bạch, tự do hợp đồng và cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả, làm nền tảng để TP.HCM và Đà Nẵng trở thành trung tâm tài chính quốc tế thực sự.

GS.TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC). Ảnh: BTC.

Ông Richard D. McClellan cho biết hiện Việt Nam đã đi được khoảng 70% chặng đường xây dựng khung pháp lý, chính sách và sẽ sớm ban hành.

Mô hình quản trị dự kiến gồm 3 cơ quan chuyên trách: Cơ quan điều hành quản lý hoạt động hàng ngày, cơ quan giám sát đảm bảo tuân thủ và cơ chế giải quyết tranh chấp, bao gồm trung tâm trọng tài quốc tế và có thể có tòa án chuyên trách, học hỏi từ Trung tâm Tài chính Dubai (DIFC).

Ngoài ra, ông McClellan cho rằng Việt Nam cần tiếp tục xây dựng lòng tin lâu dài với nhà đầu tư, minh bạch và nhất quán trong chính sách, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm từ các trung tâm tài chính nổi tiếng thế giới như Dubai, Singapore và Hong Kong - những nơi môi trường pháp lý rõ ràng và bảo vệ lợi ích nhà đầu tư hiệu quả.

Dù vậy, ông lưu ý TP.HCM và Đà Nẵng nên chủ động chuẩn bị từ sớm về cơ chế và nguồn nhân lực, không nên chờ sát thời điểm vận hành mới bắt đầu. Việc xây dựng IFC đòi hỏi hàm lượng trí tuệ và đổi mới sáng tạo cao.

Cuối cùng, ông nhấn mạnh cần tăng cường cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả, đặc biệt thông qua tòa án quốc tế, để đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư và thúc đẩy IFC phát triển bền vững, góp phần thu hút vốn đầu tư nước ngoài và phát triển kinh tế Việt Nam.

Ông Richard D. McClellan, Phó chủ tịch Hội đồng Tư vấn Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam (Đà Nẵng). Ảnh: BTC.

Bổ sung thêm, ông Chin lưu ý Việt Nam không nên sao chép mô hình quốc tế, mà cần điều chỉnh các bài học phù hợp với môi trường trong nước.

Cụ thể, thay vì cạnh tranh trực tiếp với Hong Kong hay Singapore, Việt Nam nên hợp tác, bổ sung cho họ và phát triển thế mạnh riêng, đặc biệt là nguồn nhân lực công nghệ thông tin và chi phí vận hành hợp lý. Ví dụ, TP.HCM và Đà Nẵng có thể cung cấp hỗ trợ quản trị, vận hành (operations/back office) cho các trung tâm tài chính quốc tế, tương tự như Dublin hỗ trợ London.

Ông Chin cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của tài chính xanh, bởi Việt Nam có cả nhu cầu lẫn nguồn cung năng lượng tái tạo, từ đó trở thành điểm sáng trong lĩnh vực này.

Liên Phạm