Kinh nghiệm thế giới để TP.HCM trở thành trung tâm tài chính quốc tế

Hội thảo có sự tham gia của các diễn giả uy tín như: GS-TS Võ Xuân Vinh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh, ĐH Kinh tế TP.HCM; GS-TS Lê Hồng Hạnh - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam; TS Nguyễn Viết Giang - Trưởng phòng Pháp luật kinh doanh thương mại và phát triển án lệ, Vụ Pháp chế và quản lý khoa học, TAND tối cao; Luật sư Trương Xuân Tám - Ủy viên Ban Thường vụ Liên đoàn Luật sư Việt Nam, kiêm Chủ nhiệm Ủy ban giám sát hỗ trợ luật sư của Liên đoàn... và các chuyên gia quốc tế từ các nước châu Âu, châu Á, mang đến những góc nhìn đa chiều và kinh nghiệm quý báu từ khắp nơi trên thế giới.

Nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu phát biểu tại hội thảo

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu nhấn mạnh việc xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế (TTCQT) là định hướng quan trọng của Đảng và Nhà nước, nhằm khẳng định vị thế của Việt Nam. Nghị quyết 222/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 1.9, đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc triển khai. Thủ tướng đã có những chỉ đạo để hình thành TTTCQT tại TP.HCM và Đà Nẵng. TP.HCM, với vai trò trung tâm kinh tế hàng đầu của cả nước, đang cùng trung ương, các bộ ngành, đơn vị, tổ chức, chuyên gia trong và ngoài nước… khẩn trương triển khai quyết liệt các bước từ việc chuẩn bị, rà soát, đến việc xây dựng bộ máy tổ chức, cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực… nhằm phục vụ việc ra mắt trung tâm này.

Thứ trưởng Hiếu cho rằng hội thảo lần này là diễn đàn trao đổi học thuật, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt các vấn đề pháp lý chưa từng có tiền lệ liên quan đến thể chế, tổ chức, cơ chế vận hành và giải quyết tranh chấp của Trung tâm Tài chính quốc tế. Đây cũng là tiền đề quan trọng để xây dựng khung pháp lý đồng bộ, minh bạch, phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện thực tiễn của nước ta.

TS Lê Trường Sơn, Hiệu trưởng Trường đại học Luật TP.HCM, cho rằng hội thảo là một diễn đàn học thuật quan trọng để phân tích các mô hình thành công trên thế giới, từ đó đề xuất giải pháp cụ thể để hiện thực hóa Nghị quyết 20/2025 của Quốc hội. Ông Sơn khẳng định, với lợi thế là cửa ngõ Đông Nam Á, TP.HCM có tiềm năng lớn để trở thành TTTCQT nếu được trang bị một khung pháp lý hiện đại.

Bài học từ kinh nghiệm quốc tế

Hội thảo đã lắng nghe 43 tham luận, với nhiều kinh nghiệm quý báu được chia sẻ từ các chuyên gia đến từ Pháp, Hàn Quốc, Singapore, UAE... Các mô hình thành công đều chỉ ra rằng khung pháp lý minh bạch, cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả và chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn là những yếu tố then chốt.

Ông Richard D. McClellan (Hội đồng Tư vấn TTTCQT Việt Nam) đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc ban hành các chính sách quan trọng liên quan đến thuế, phí và thủ tục đầu tư. Tuy nhiên, ông cho rằng các quy định này cần tiếp tục được nghiên cứu và hoàn thiện. Ông cũng nhấn mạnh việc xây dựng niềm tin lâu dài với nhà đầu tư phải dựa trên sự minh bạch và nhất quán trong chính sách.

Ông Olivier Vigna (Paris Europlace, Pháp) cho rằng quy mô thị trường tiêu dùng và dân số trẻ, năng động của Việt Nam là yếu tố hấp dẫn các định chế tài chính lớn. Ông khuyến nghị Việt Nam cần có thêm chính sách thu hút dòng vốn dài hạn và chú trọng phát triển thị trường chứng khoán, nhân lực và môi trường sống để giữ chân các nhà đầu tư chiến lược.

Các chuyên gia quốc tế nêu ý kiến tại hội thảo

Ông Michael Chin (Line Man Wongnai, Hàn Quốc) chia sẻ kinh nghiệm thành công của Hàn Quốc trong việc xây dựng khung pháp lý rõ ràng, nhất quán cho 3 trụ cột tài chính: chứng khoán, ngân hàng và tín dụng. Ông nhấn mạnh Việt Nam cần chú trọng bảo vệ nhà đầu tư cá nhân và phát huy lợi thế về công nghệ tài chính (fintech).

Khung pháp lý - yếu tố quyết định sự thành công

GS-TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam, khẳng định khung pháp lý là yếu tố quyết định để thu hút các nhà đầu tư. Ông cho rằng các điều kiện địa chính trị hay kinh tế chỉ là cần thiết, còn để các "đại bàng đến làm tổ" thì khung pháp lý phải đảm bảo 4 trụ cột: mô hình quản trị phù hợp, luật áp dụng rõ ràng, gắn kết với tài chính quốc tế, cơ chế giải quyết tranh chấp minh bạch.

So sánh các mô hình thành công tại Dubai, Astana và Thượng Hải, GS Hạnh chỉ ra điểm khác biệt cốt lõi: Dubai và Astana được phép ban hành luật và có tòa án riêng, trong khi Thượng Hải vẫn phụ thuộc vào hệ thống pháp luật trong nước. Ông lưu ý, để vận hành hiệu quả, một TTTCQT thường mất hàng chục năm chuẩn bị.

Ông Hạnh cũng chỉ ra những khoảng trống pháp lý của Việt Nam như thiếu mô hình quản trị đạt chuẩn quốc tế và cơ chế giải quyết tranh chấp độc lập. Nếu không giải quyết những "nút thắt" này, TTTCQT sẽ khó hoạt động hiệu quả.

Theo các chuyên gia, TP.HCM có nhiều lợi thế để trở thành TTTCQT. Việc xây dựng một khung pháp lý rõ ràng, linh hoạt không chỉ giúp huy động vốn quốc tế mà còn là động lực để Việt Nam đổi mới thể chế và nâng cao năng lực cạnh tranh. Kết quả hội thảo được kỳ vọng sẽ cung cấp cơ sở để TP.HCM sớm hình thành một TTTCQT hiện đại, hội nhập và bền vững.

Bùi Tú