Việt Nam có cần sân vận động 135.000 chỗ?

Từ niềm tự hào của những thế hệ "mở mắt là thấy bóng đá"

Trong ký ức của những người Hà Nội yêu bóng đá, sân Cột Cờ hay sân Hàng Đẫy không đơn thuần chỉ là những địa danh, đó là những thánh đường của cảm xúc. Khi sân Hàng Đẫy được nâng cấp năm 1998 chuẩn bị cho Tiger Cup, rồi sau đó là sự ra đời của Mỹ Đình để phục vụ SEA Games 22 năm 2003 mà Việt Nam là chủ nhà, mỗi cột mốc ấy đều tạo nên một làn sóng phấn khích đối với người hâm mộ.

Phối cảnh Dự án đầu tư xây dựng Khu đô thị thể thao Olympic được khởi công vào sáng 19.12 - Ảnh: UBND TP Hà Nội

Giờ đây, thông tin về sân vận động Trống Đồng với sức chứa 135.000 chỗ - lớn nhất thế giới - không đơn thuần là một con số thống kê. Việc chọn hình tượng “Trống Đồng” làm ngôn ngữ kiến trúc đã chạm đúng vào lòng tự hào dân tộc. Đây rõ ràng là một tầm nhìn chiến lược: Một siêu biểu tượng để kích cầu du lịch, văn hóa và thể thao, quảng bá hình ảnh Việt Nam trên phạm vi toàn cầu.

Hãy tưởng tượng lại những tour du đấu của các “gã khổng lồ” như Arsenal, Man City, Borussia Dortmund hay đêm nhạc bùng nổ như Blackpink từng làm tại Mỹ Đình năm 2023. Với sức chứa khổng lồ và hạ tầng hiện đại mang tên siêu đô thị thể thao Olympic - do Tập đoàn Vingroup đầu tư, với tổng vốn đầu tư sơ bộ khoảng 925.651 tỉ đồng, quy mô sử dụng đất 9.171 ha - Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành "thỏi nam châm" thu hút các sự kiện giải trí hàng đầu thế giới. Đó là “cú hích” cho kinh tế ban đêm, cho ngành dịch vụ và cho thương hiệu quốc gia.

Và siêu đô thị thể thao Olympic cũng là điều kiện cần để Việt Nam có thể nghĩ tới việc đăng cai các sự kiện thể thao lớn tầm châu lục và quốc tế như: ASIAD, Olympic.

Bài học từ những "người khổng lồ" cô đơn

Tuy nhiên, chúng ta cần nhìn thẳng vào thực tế: Vật chất là nền tảng, nhưng con người và phương pháp vận hành mới là “hệ điều hành” quyết định hiệu năng.

Trong kỷ nguyên cách mạng công nghiệp 4.0, khi trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi mọi thứ, chúng ta vẫn khẳng định: AI chỉ là công cụ, con người mới là trung tâm. Tương tự, một sân vận động lớn nhất thế giới cũng chỉ là “phần cứng”. Nếu không có một “phần mềm” nội lực mạnh mẽ, nó sẽ chỉ là một khối tài sản nằm yên.

Hãy nhìn sang Ấn Độ với sân Narendra Modi lớn nhất thế giới lúc này với 132.000 chỗ hay sân Rungrado của CHDCND Triều Tiên với 114.000 chỗ. Dù có sức chứa kỷ lục, nhưng trong bản đồ bóng đá và giải trí toàn cầu, chúng ít khi được nhắc đến một cách đầy sức sống. Tại sao?

Vì nội lực bóng đá và ngành công nghiệp giải trí của Ấn Độ và đặc biệt là CHDCND Triều Tiên chưa tương xứng để “lấp đầy” những khoảng trống mênh mông trên các khán đài. Việc người hâm mộ chọn tới sân Allianz Arena (sân nhà của CLB Bayern Munich), Camp Nou (Barcelona), Santiago Bernabeu (Real Madrid), San Siro (AC Milan, Inter Milan), Old Trafford (M.U), Anfield (Liverpool), Emirates (Arsenal)… tham quan, check-in trước hết là vì danh tiếng, truyền thống, cũng như sức hút hiện tại của các đội bóng đó.

Khách du lịch tới Đức, Tây Ban Nha, Anh, Ý… chẳng ngại “dốc hầu bao” vào tận hưởng bầu không khí một trận đấu có ý nghĩa như một kỷ niệm khó quên trong cuộc đời mình. Công nghệ marketing, trình độ tổ chức các sự kiện thể thao, giải trí, và một điều không thể không nhắc tới nữa là trình độ kinh tế (cụ thể là GDP đầu người…) cũng là những yếu tố cần thiết bắt buộc để phát huy hiệu quả của các đại công trình.

Lúc này, trong thời điểm cả nước đang say sưa men chiến thắng đội tuyển U22 của huấn luyện viên Kim Sang-sik tại SEA Games 33, cũng như những chiến thắng trước đó dưới thời Park Hang Seo, chúng ta có quyền mơ về một sân Trống Đồng rực lửa. Nhưng cũng phải đặt dấu hỏi: Từ nay tới khi dự án hoàn thành - dự kiến hoàn thành khu liên hợp thể thao, sân vận động vào quý 2/2030 và hoàn thành toàn bộ dự án năm 2035 – những bước tiến của bóng đá Việt Nam nói riêng và Thể thao Việt Nam nói chung có được duy trì?

Và sau những phút giây hưng phấn, chúng ta sẽ làm gì để sân vận động này không rơi vào cảnh “lạnh lẽo” như tình trạng của Khu liên hợp thể thao Mỹ Đình hay sân Hàng Đẫy hiện nay? Chi phí bảo trì cho một công trình 135.000 chỗ ngồi là một con số khổng lồ. Chi phí để xây dựng sân lại là một con số khổng lồ hơn nữa. Và cho dù nguồn vốn có là của ai – công hay tư – thì cũng là tiền của dân, của nước. Nếu không có các sự kiện diễn ra liên tục, nó sẽ trở thành gánh nặng kinh tế, sự lãng phí không thể chấp nhận trong điều kiện đất nước còn nghèo.

Để "Trống Đồng" không vang tiếng... rỗng

Sự đầu tư của Vingroup và quyết tâm của Chính phủ, TP. Hà Nội là một định hướng dũng cảm. Nhưng để Trống Đồng không phải là một công trình lãng phí, trách nhiệm nặng nề giờ đây nằm ở vai trò của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các cơ quan ban ngành, thậm chí ở tầm trách nhiệm cao hơn nữa.

Việt Nam có cần một sân vận động 135.000 chỗ ngồi vào thời điểm này?

Để trả lời câu hỏi đó, cần làm rõ hàng loạt vấn đề:

Chúng ta cần chi tiết hóa lộ trình vận hành: Không thể đợi xây xong sân rồi mới tính chuyện mời ai về đá, mời ai về hát... Cần một chiến lược marketing toàn cầu ngay từ bây giờ.

Lấy thể thao phong trào làm gốc: Cốt lõi của thể thao đỉnh cao không thể tách rời thể thao phong trào. Một sân vận động hiện đại chỉ thực sự sống khi nó được đặt trong một hệ sinh thái mà ở đó, người dân thực sự tham gia vào các hoạt động thể chất hàng ngày. Thể thao học đường cần phát triển mạnh, tạo chân đế vững vàng cho thể thao đỉnh cao.

Công nghệ hóa quản lý: Cần áp dụng những công nghệ quản lý công trình thể thao tiên tiến nhất, công nghệ quản lý đô thị thông minh nhất để vận hành siêu sân vận động, siêu đô thị này, đảm bảo tính kết nối giữa thể thao, nhà ở và dịch vụ (mô hình TOD).

Chúng ta sẽ tự hào về một sân vận động lớn nhất thế giới, nhưng sẽ càng tự hào hơn nếu sân vận động đó luôn đầy ắp khán giả, là nơi sản sinh ra những giá trị văn hóa, kinh tế thực thụ. Đừng để sân Trống Đồng trở thành một "biểu tượng" của sự lãng phí đất đai và tiền của.

Minh Đức