Việt Nam chính thức thanh toán bệnh mắt hột

Khám bệnh mắt hột cho trẻ em vùng cao. Ảnh: USAID.

Chấm dứt “căn bệnh của đói nghèo”

Theo các tiêu chí đánh giá quốc tế, tại phiên họp thứ 75 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khu vực Tây Thái Bình Dương tổ chức ở Philippines ngày 21/10/2024, WHO đã chính thức công nhận và vinh danh Việt Nam về thành tích thanh toán thành công bệnh mắt hột. Đây là một dấu mốc quan trọng của Việt Nam nói chung, ngành y tế nói riêng sau hơn 7 thập niên phấn đấu và quyết tâm phòng chống bệnh mắt hột. Như vậy, Việt Nam nằm trong 21 quốc gia đã thành công trong việc thanh toán bệnh mắt hột.

Ghi nhận thành tựu này, TS Saia Ma'u Piukala - Giám đốc khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO đánh giá, việc loại trừ bệnh mắt hột ở Việt Nam là minh chứng cho cam kết của Chính phủ, nhân viên y tế và cộng đồng trên cả nước. Đồng thời cũng là minh chứng điển hình về các biện pháp can thiệp có mục tiêu, quan hệ đối tác chặt chẽ và nỗ lực bền bỉ có thể mang lại sự thay đổi thực sự cho sức khỏe của người dân.

TS Angela Pratt - Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cũng nhấn mạnh, bệnh mắt hột là căn bệnh của đói nghèo. Tại Việt Nam, những cộng đồng ở vùng sâu vùng xa không có nước sạch và vệ sinh môi trường không đảm bảo là những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Tuy nhiên, Việt Nam đã chứng minh rằng, có thể tiếp cận được những nhóm dân cư khó tiếp cận nhất, đầu tư đúng mức để bảo vệ sức khỏe của người dân và đảm bảo một tương lai không còn bệnh mắt hột.

Không chủ quan, lơ là

PGS.TS Phạm Ngọc Đông - Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết, từ năm 1917, Nhà thương chữa mắt dốc Hàng Gà được Chính quyền Pháp tại Đông Dương thành lập để chữa bệnh cho người Pháp và người Việt. Khi đó, có tới hơn 90% người dân Việt Nam mắc bệnh mắt hột. Trong đó, 15% số người bị lông quặm do bệnh mắt hột, tỷ lệ gây mù cho 2% dân số vùng nông thôn... Đây là căn bệnh gây khó chịu cho người bệnh, giảm chất lượng sống, thậm chí gây mù lòa do các biến chứng như lông quặm, sẹo giác mạc. Trước năm 1945, việc phòng chống bệnh mặt hột gần như không đáng kể.

Năm 1957, Viện Mắt hột - tiền thân của Bệnh viện Mắt Trung ương ngày nay, được thành lập, mở ra thời kỳ mới trong công cuộc phòng chống mù lòa tại Việt Nam. Trong đó, ưu tiên đặc biệt cho công tác phòng chống bệnh mắt hột.

Nhiều thập niên sau đó, phong trào phòng chống bệnh mắt hột lan rộng khắp cả nước... Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, cùng những nỗ lực không ngơi nghỉ của các thế hệ thầy thuốc nhãn khoa, của ngành y tế và sự hỗ trợ về kỹ thuật, thuốc men, tài chính của các tổ chức quốc tế, đến nay, bệnh mắt hột không còn là vấn đề sức khỏe cộng đồng.

Tại Lễ công bố, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam bày tỏ vui mừng khi được cùng Việt Nam kỷ niệm thành tựu đáng tự hào trong việc loại bỏ bệnh mắt hột ra khỏi vấn đề sức khỏe cộng đồng. Thành công này phản ánh sự nỗ lực của Chính phủ Việt Nam, của các dịch vụ chăm sóc mắt tích hợp, việc cải thiện nước sạch và vệ sinh, cũng như sự tham gia của cộng đồng. Đây là kết quả của quá trình phối hợp đa ngành bền vững.

Cũng tại Lễ công bố, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đánh giá cao vai trò đầu mối chuyên môn của Bệnh viện Mắt Trung ương trong quá trình triển khai chương trình kiểm soát và thanh toán bệnh mắt hột tại Việt Nam.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh, thanh toán bệnh mắt hột không có nghĩa là chúng ta được phép chủ quan hay lơ là. Thay vào đó, nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới là phải tiếp tục duy trì thành quả đã đạt được một cách bền vững, thông qua việc tăng cường công tác giám sát, phát hiện và quản lý ca bệnh tại cộng đồng; tiếp tục nâng cao nhận thức của người dân về vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, phòng chống bệnh mắt hột.

Bảo đảm nguồn lực, cơ chế tài chính cho các hoạt động phòng chống, trong đó có chi trả phẫu thuật quặm thông qua bảo hiểm y tế theo quy định…

T.Hà