Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để sớm chấm dứt bệnh lao

Bên trong phòng xét nghiệm vi sinh chẩn đoán bệnh lao tại Bệnh viện Phổi Trung ương. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Việt Nam sẽ biến cam kết thành hành động cụ thể, chuyển các cam kết, đầu tư, hành động thành kết quả, có lợi cho người bệnh lao và hành động hiệu quả các biện pháp can thiệp đối với công tác phòng chống lao, thể hiện cho những nỗ lực toàn diện vì mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2035.

Thông tin trên được Tiến sĩ Đinh Văn Lượng - Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao quốc gia nhấn mạnh tại Lễ kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống Lao 24/3/2025 và Hội nghị tổng kết công tác phòng chống lao năm 2024, do Bệnh viện Phổi Trung ương-Chương trình Chống lao quốc gia tổ chức.

WHO đánh giá cao công tác phòng chống lao ở Việt Nam

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho hay theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, năm 2023 bệnh lao tiếp tục là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trong số các bệnh truyền nhiễm. Toàn cầu ghi nhận khoảng 10,8 triệu người mắc mới và 1,25 triệu người tử vong do lao.

Tại Việt Nam, mặc dù đã nỗ lực vượt bậc, nhưng vẫn là một trong 30 quốc gia có gánh nặng lao và lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới. Năm 2024 vừa qua, cả nước phát hiện được hơn 113.600 ca mắc lao, trong đó có gần 4.000 trường hợp lao kháng thuốc.

“Dù đối mặt với không ít thách thức, công tác phòng chống lao tại Việt Nam vẫn đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Chúng ta đã duy trì mạng lưới chống lao tại 100% xã, phường; đảm bảo 100% dân số được tiếp cận dịch vụ phòng chống lao. Tỷ lệ điều trị thành công các ca bệnh lao mới và tái phát duy trì ở mức cao, đạt gần 90%. Năm 2024 cũng đánh dấu việc triển khai quyết liệt các hướng dẫn kỹ thuật mới của Bộ Y tế, đặc biệt là việc áp dụng các kỹ thuật tiên tiến và mở rộng phạm vi trên toàn quốc đối với xét nghiệm Xpert - giải trình tự gene thế hệ mới để phát hiện sớm và chính xác bệnh lao,” Thứ trưởng Bộ Y tế chỉ rõ.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại buổi lễ. (Ảnh: Lê Đông/TTXVN)

Đặc biệt, trong năm qua, Quỹ Hỗ trợ người bệnh chiến thắng bệnh lao tiếp tục nhận được sự quan tâm, chia sẻ của đông đảo người dân với hàng chục ngàn lượt tin nhắn ủng hộ, hỗ trợ hơn 2.300 bệnh nhân lao có hoàn cảnh khó khăn, thể hiện tinh thần nhân văn, tương thân tương ái đáng quý của người dân Việt Nam.

Năm 2024, Chương trình Chống lao quốc gia đã đạt được kết quả tốt nhất từ trước đến nay với số bệnh nhân lao được phát hiện hơn 113.000 ca (tăng 7% so với năm 2023), tỷ lệ lao có bằng chứng vi khuẩn trên 70%, tỷ lệ điều trị thành công đạt trên 90% (cao hơn tỷ lệ này trên toàn cầu - mức 88%).

Bà Jennifer Horton - Phó trưởng Đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam nhấn mạnh về tính cấp thiết của việc chấm dứt bệnh lao - căn bệnh truyền nhiễm gây tử vong nhiều nhất thế giới. Điều này rất phù hợp với kế hoạch chiến lược quốc gia về phòng chống lao của Chính phủ Việt Nam, nhằm mục đích chấm dứt bệnh lao như một vấn đề sức khỏe cộng đồng vào năm 2035.

WHO đánh giá cao những nỗ lực của ngành y tế Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp hiệu quả trong việc tìm kiếm và phát hiện những người mắc bệnh lao mới và giúp họ được điều trị. Một thành tựu đáng lưu ý nữa, đó là chi phí thuốc điều trị cho các bệnh nhân mắc lao tại Việt Nam được hệ thống bảo hiểm y tế chi trả phần lớn giúp làm giảm các gánh nặng về tài chính cho người bệnh.

Các đại biểu tham dự lễ kỷ niệm. (Ảnh: Lê Đông/TTXVN)

“WHO đánh giá rất cao khi công tác phòng chống lao ở Việt Nam nhận được sự quan tâm của Chính phủ với những cam kết rất mạnh mẽ về việc loại trừ bệnh lao. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 25/CĐ-TTg ngày 25/3/2024 về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh Lao và nâng cấp Ủy ban Quốc gia về chấm dứt bệnh lao,” Phó trưởng Đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam chỉ rõ.

Từ đó, sự hưởng ứng tích cực từ toàn xã hội trong công tác phòng chống lao thông qua việc triển khai hiệu quả Công điện số 25 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phòng chống lao. Nhiều địa phương, tổ chức, đơn vị đã nỗ lực vượt qua khó khăn, chủ động thực hiện các chương trình phát hiện tích cực, truyền thông giáo dục sức khỏe, huy động xã hội, giúp nâng cao nhận thức cộng đồng và sự chủ động tham gia của người dân trong phòng chống lao.

Triển khai hiệu quả các giải pháp kỹ thuật tiên tiến

Tiến sĩ Đinh Văn Lượng cho hay mặc dù đã có những thành tựu nhất định, công tác phòng chống lao vẫn còn gặp không ít khó khăn, thách thức.

Tỷ lệ bệnh nhân lao được phát hiện chủ động trong nhóm nguy cơ cao chưa đạt kế hoạch đề ra; tỷ lệ điều trị khỏi bệnh lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học vẫn thấp hơn chỉ tiêu mong muốn. Nguồn lực tài chính, đặc biệt từ ngân sách quốc tế đang có xu hướng giảm dần; việc đảm bảo thuốc, thiết bị, vật tư y tế còn gặp khó khăn do thủ tục phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động phát hiện và điều trị bệnh.

Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao quốc gia nhấn mạnh mục tiêu chấm dứt bệnh lao rất cần sự ủng hộ của lãnh đạo các cấp, các ban/ ngành/ đoàn thể và toàn xã hội để đảm bảo nguồn tài chính bền vững, triển khai đồng bộ các hoạt động phòng chống lao.

Để công tác phòng chống lao hiệu quả hơn nữa, Chương trình Chống lao Quốc gia đề xuất Chính phủ chỉ đạo các Bộ ban ngành liên quan nghiên cứu cho phép các dự án do các chính phủ, tổ chức quốc tế viện trợ không hoàn lại được tổ chức, thực hiện theo cơ chế đặc thù. Bên cạnh đó, toàn bộ mạng lưới y tế, cơ sở khám chữa bệnh triển khai khám, kiểm soát sức khỏe toàn dân với hệ thống quản lý sổ sức khỏe điện tử, gắn với nội dung phát hiện, khám và điều trị bệnh lao.

Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao. (Ảnh: Lê Đông/TTXVN)

Để đảm bảo nguồn tài chính bền vững cho công tác phòng chống lao, Chương trình Chống lao Quốc gia đề nghị cần tăng cường đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước và bảo hiểm y tế vì các nguồn viện trợ quốc tế đang giảm dần và sẽ không còn nữa.

Bàn về các giải pháp, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đề nghị toàn ngành, các địa phương và đối tác tiếp tục triển khai hiệu quả các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, chủ động phát hiện và quản lý tốt bệnh nhân lao và lao kháng thuốc, đặc biệt chú trọng vào các nhóm nguy cơ cao như người già, trẻ em, người mắc bệnh mạn tính và trong các cơ sở khép kín.

Bộ Y tế cũng đề nghị đảm bảo nguồn lực tài chính bền vững từ ngân sách trung ương, địa phương, và bảo hiểm y tế; tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa, hợp tác công-tư, kêu gọi sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế để đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, tăng cường năng lực mạng lưới phòng chống lao./.

(Vietnam+)