Viên chức 'chân trong, chân ngoài': Có nên vừa làm lãnh đạo vừa làm giám đốc

Quốc hội sáng nay thảo luận về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi). Dự thảo luật bổ sung quy định cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập, trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng hoặc pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) đánh giá, đây là quy định mở đối với viên chức, tạo cơ hội cho viên chức khai thác và phát huy năng lực, khuyến khích mỗi cá nhân đóng góp cho xã hội, tận dụng chất xám và trình độ chuyên môn của đội ngũ viên chức trong khu vực tư nhân.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga. Ảnh: Quốc hội

Tuy nhiên, đại biểu Việt Nga đề nghị cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng. Phân tích về việc mở rộng như dự thảo, bà Nga nhận định, "có thể tiềm ẩn một số nguy cơ như sự xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư". Đặc biệt với viên chức là người giữ chức vụ quản lý ở cả đơn vị trong và ngoài công lập, hoạt động cùng một lĩnh vực, có thể dẫn tới sự lợi dụng chức vụ trong khu vực công để trục lợi cho đơn vị ở khu vực tư.

Đại biểu cho rằng cần có quy định không cho phép viên chức quản lý tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác. Bà Nga đề xuất có quy định về kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư, đặc biệt với viên chức quản lý.

Phát biểu cùng vấn đề, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) phân tích dự luật chưa làm rõ phạm vi cấm tham gia hoạt động kinh doanh. Ông đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ, viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp, tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị mình.

Theo ông, việc mở rộng phạm vi cấm như vậy nhằm phòng ngừa tình trạng "chân trong, chân ngoài", tránh xung đột lợi ích, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học - nơi ranh giới giữa công vụ và lợi ích tư nhân dễ bị lẫn lộn.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng. Ảnh: Quốc hội

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình với quy định viên chức có quyền ký hợp đồng làm việc ngoài giờ. Tuy nhiên, với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập, ông Hòa cho rằng nếu được phép ký hợp đồng làm việc bên ngoài cùng ngành nghề thì sẽ không khách quan trong quản lý.

“Một người đang làm giám đốc đơn vị sự nghiệp, nhưng lại ký hợp đồng làm việc ở một đơn vị ngoài, cùng lĩnh vực, thậm chí cũng giữ vị trí quản lý, cũng làm giám đốc, như vậy là không khách quan”, đại biểu phân tích. Ông cho rằng chỉ nên cho phép viên chức và cấp phó của người đứng đầu được ký hợp đồng làm việc ngoài nhiệm vụ chính, còn người đứng đầu thì không được phép.

“Nếu muốn làm thêm bên ngoài thì nên nghỉ, ra ngoài làm hẳn, chứ không thể vừa lãnh đạo trong cơ quan nhà nước vừa làm giám đốc hoặc làm việc quản lý cho một đơn vị ngoài cùng ngành nghề. Điều đó dễ dẫn đến xung đột lợi ích, tư lợi, ảnh hưởng đến công bằng trong quản lý”, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh.

Tranh luận với đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga và đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Ninh) cho rằng, nếu quy định viên chức không được hoạt động doanh nghiệp, kinh doanh vì có thể lợi dụng công vụ là không hợp lý.

Ông Lâm nêu thực tế, nếu viên chức đang hoạt động rất giỏi trong lĩnh vực đấy, người ta phải phát huy ở lĩnh vực đó để mở rộng ra ở bên ngoài.

Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Ninh). Ảnh: Quốc hội

"Bây giờ luật lại quy định hạn chế, chỉ cho hoạt động kinh doanh ở lĩnh vực không phải sở trường, không phải ưu thế của người ta, thế thì coi như là cho mà cũng gần như là không cho. Chỗ này không hợp lý và đây cũng là một biểu hiện của tư duy là không quản được thì cấm", đại biểu tranh luận.

Theo ông Lâm, vấn đề cốt lõi là phải xác lập cơ chế quản lý trong các cơ sở sự nghiệp công lập, "để không thể lợi dụng, không thể thực hiện được nếu như người ta có ý đồ".

Trần Thường