Vị thế mới của châu Phi khi gia nhập G20

Quang cảnh Hội nghị thượng đỉnh G20 diễn ra tại Ấn Độ vào cuối tuần trước. Ảnh: AFP

Bình luận từ giới chuyên gia chính trị quốc tế, châu Phi là lục địa có dân số trẻ với 1,3 tỷ người và được dự báo sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050, chiếm 1/4 dân số toàn cầu. Việc trở thành thành viên thường trực G20 được xem là bước khởi đầu thuận lợi cho sự trỗi dậy của toàn lục địa.

Nhiều năm qua, 55 thành viên AU luôn cho thấy những mong muốn thúc đẩy các vai trò nổi bật hơn của khối trong các cơ quan toàn cầu, bao gồm cả Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. AU cũng muốn cải cách hệ thống tài chính toàn cầu khi Ngân hàng Thế giới (WB) và các tổ chức khác đang buộc các nước châu Phi phải trả nhiều tiền hơn các nước khác để vay tiền, khiến nợ nần của họ ngày càng nghiêm trọng hơn.

Trên thực tế hiện nay, châu Phi đang thu hút đầu tư và lợi ích chính trị từ một thế hệ cường quốc toàn cầu mới, ngoài Mỹ và các nước thực dân châu Âu trước đây. Đồng thời, Trung Quốc đang là đối tác thương mại lớn nhất của châu Phi và cũng là một trong những quốc gia cho châu Phi vay nhiều tiền nhất. Trong khi đó, Nga là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu; các nước vùng Vịnh đang đầu tư lớn nhất vào lục địa này...

Vai trò và tầm ảnh hưởng của châu Phi đang ngày càng được coi trọng hơn. Giới chuyên gia cùng chung nhận định rằng, việc G20 trao tư cách thành viên cho AU như một sự thừa nhận tầm ảnh hưởng của lục địa này đối với các vấn đề toàn cầu hiện hữu.

Một trong những vấn đề đang trở thành ưu tiên hàng đầu của nhân loại, cũng như của các tổ chức quốc tế hiện nay là chống biến đổi khí hậu. Trong khi đó, châu Phi sở hữu lượng lớn tài nguyên mà thế giới cần để chống lại biến đổi khí hậu. Truyền thông quốc tế dẫn các nguồn thống kê cho biết, lục địa châu Phi sở hữu 60% tài sản năng lượng tái tạo toàn cầu và hơn 30% khoáng sản quan trọng đối với công nghệ tái tạo và ít carbon.

Trong báo cáo được công bố gần đây của Liên hợp quốc về sự phát triển kinh tế của châu Phi cũng chỉ ra rằng, riêng Congo đã sở hữu gần một nửa lượng coban của thế giới, đây là kim loại cần thiết để sản xuất pin lithium-ion.

Vấn đề tài nguyên cũng đang trở thành chủ đề vô cùng “nóng” của châu Phi, gây tác động đến mọi mặt kinh tế, chính trị toàn cầu. Giới chuyên gia nhìn nhận, trong nhiều thập kỷ qua, vấn nạn các nước khai thác tài nguyên của châu Phi để chế biến và kiếm lợi nhuận ở nơi khác đã trở thành nguồn cơn cho những bất ổn tại lục địa.

Các nhà lãnh đạo của châu Phi muốn đẩy mạnh phát triển công nghiệp để mang lại lợi ích trực tiếp cho nền kinh tế của mình, kêu gọi các tổ chức tài chính toàn cầu đối xử công bằng hơn, đặc biệt là cung cấp 100 tỷ USD mỗi năm như các cam kết cho các nước giàu nhằm tài trợ khí hậu cho các quốc gia đang phát triển và thuế toàn cầu đối với nhiên liệu hóa thạch.

Theo giới chuyên gia, AU đã có vị thế mới khi trở thành thành viên của G20, là đại diện cho một lục địa có khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới. Dẫu vậy, thách thức và khó khăn vẫn đang hiện hữu cần phải vượt qua để thực sự có được vị thế, tiếng nói lớn hơn trên trường quốc tế. Điển hình là việc các nước châu Phi đang có sự chênh lệch về mức độ phát triển rất lớn, kéo theo đó là những khó khăn trong việc tìm được tiếng nói chung thống nhất cho toàn châu lục.

Mặt khác, châu Phi hay AU lâu nay luôn chịu sự chi phối tác động mạnh mẽ từ các thế lực bên ngoài, nhất là những cường quốc hàng đầu thế giới hiện nay. Điều này phần nào cho thấy tính cấp thiết của việc AU phải tìm được tiếng nói chung thống nhất, mạnh mẽ của châu lục để đóng góp thực chất, hiệu quả vào các quyết sách chung của G20.

Thanh Trúc