Vì sao trẻ nhỏ nên học may vá?

Tầm quan trọng của thủ công và sự khéo tay

Thủ công không chỉ là một việc làm vui thích mà còn rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Trên thực tế, nó là yếu tố thiết yếu trong cuộc sống con người. Chăm sóc cơ thể và quản lý công việc, chế tạo ra một vật dụng cho người khác hoặc coi sóc môi trường thế giới, sáng tạo những vật dụng đẹp đẽ hay một tác phẩm nghệ thuật, việc an ủi nỗi buồn, xoa dịu nỗi đau, chữa lành vết thương cho người khác, cầu nguyện và chúc lành, v.v. đều cần đến bàn tay con người.

Quan trọng là trong khi đang lớn, trẻ có cơ hội quan sát và chứng kiến những hành động có ý nghĩa của người lớn. Ta nên hướng dẫn và giúp trẻ mở mang những năng lực tinh thần và xã hội này. Làm thủ công với cha mẹ hoặc giáo viên mẫu giáo sẽ giúp trẻ phát triển điều đó. Thủ công cũng tăng cường sự khéo léo của ngón tay và bàn tay, phát triển những kỹ năng sử dụng công cụ và từ đó, mở mang óc phán đoán. Thủ công rất cần thiết cho trẻ, trai lẫn gái.

Ảnh minh họa. Nguồn: Slow Fashion Bus.

Từ năm đến bảy tuổi là giai đoạn phát triển thể chất mạnh mẽ. Các bộ phận cơ thể của trẻ có hình hài rõ rệt hơn và được phát triển để phù hợp với chức năng liên quan. Rõ rệt là đối với bàn tay và các ngón tay. Các cơ ngón tay của trẻ đã phát triển hơn để đáp ứng những yêu cầu tinh tế và chính xác của các hoạt động thủ công.

Trẻ cảm nhận được năng lực trong đôi tay mình và ngày càng có hứng thú trong việc sáng tạo. Có vô số các môn thủ công mà trẻ có thể làm được. Có trẻ sẽ cần người lớn giúp đỡ và hỗ trợ, những trẻ khác thì có thể hoàn thành mọi thứ bằng cách bắt chước hoặc nhờ trí thông minh và sáng kiến của riêng mình. Là người lớn, vai trò của chúng ta là cung cấp nguyên vật liệu, đảm bảo an toàn, cho lời khuyên khi cần và trên hết, làm một hình mẫu cần cù, có óc thẩm mỹ.

May vá và thêu thùa

May và thêu - Một số trẻ ngay từ khi được bốn tuổi rưỡi, đặc biệt là các bé gái, đã có thể bắt đầu việc may vá. Đó là khi trẻ muốn bắt chước anh chị lớn hoặc một bạn lớn tuổi hơn ở trường mẫu giáo. Nên cho phép các bé làm bất kể công việc may vá nào mà các bé thích.

Một trẻ lớn hơn có thể có một “dự án may vá” đòi hỏi nhiều thời gian và sự tập trung; trong trường hợp này, trẻ có thể quay trở lại nhiều lần với công việc cho đến khi hoàn thiện. Ví dụ như may mền cho búp bê, may một giỏ đựng sách hoặc váy đầm búp bê,... Bước đầu tiên là học mũi đột thưa đơn giản bằng cách bắt chước người lớn. Trước hết, trẻ cần một cây kim lớn cùng một sợi chỉ dày. Giúp trẻ xâu chỉ nếu cần rồi để trẻ được tự may theo cách riêng của mình đường chỉ lớn, đường chỉ nhỏ, lên, xuống hoặc uốn lượn. Trẻ sẽ làm quen với đường may này sau nhiều lần thực hành.

Với từng đường kim, trẻ đồng thời mở mang và mài giũa năng lực tư duy. May vá là hoạt động cân bằng nhất cho tay và ngón tay, kích thích các vùng não tương ứng và đem lại sự hài hòa cho cách suy nghĩ của trẻ trong cuộc sống sau này.

Còn với thêu thùa, ta nên cho trẻ dùng khung thêu để giữ tấm vải được căng phẳng. Trẻ sẽ lựa chọn màu chỉ mà mình ưa thích và thêu bằng mũi đột thưa. Đầu tiên, trẻ thêu bằng cách bắt chước và sẽ cần một chút trợ giúp và hướng dẫn để hoàn thiện dự án. Sản phẩm cuối cùng có thể được dùng làm một món đồ hữu ích trong gia đình như là một đệm ghế, một tấm lót nồi, một ví cầm tay hoặc giỏ xách.

Làm búp bê

Búp bê thắt nút đơn giản thường là món đồ chơi được làm đầu tiên. Xem hướng dẫn ở trang 240.

Làm mộc

Bé trai lẫn gái đều cần có cơ hội trải nghiệm việc làm mộc.

Cưa

Ở tuổi này, trẻ có khả năng điều khiển các dụng cụ làm mộc cơ bản như cưa tay, búa, đinh, giũa gỗ, giấy nhám, v.v.. Ta có thể sắp đặt một không gian an toàn trong vườn hoặc sân chơi. Sửa soạn chỗ đặt cành cây để trẻ có thể dùng cưa tay cưa cành tương đối nhỏ thành nhiều khúc gỗ ngắn có độ dày và chiều dài khác nhau. Sau đó, các khúc gỗ sẽ được chà nhám rồi làm gỗ xây nhà cho hoạt động chơi. Có thể để gỗ vào trong một giỏ lớn. Đây là những đồ chơi chất liệu tự nhiên và lành mạnh nhất.

Búa và đinh

Thu thập trong một giỏ lớn những mẩu gỗ thừa mà bạn xin được từ những người thợ xây để các bé tự dùng búa đóng đinh làm ra những món đồ chơi giản dị. Không gian thuận lợi nhất là ngoài hiên nhà hoặc trên một mặt phẳng cứng ở nơi có mái che. Trẻ sẽ tạo ra những món đồ chơi theo thiết kế của riêng mình - xe ô tô, xe tải, thuyền hoặc hộp... Có thể dùng búa kích cỡ vừa tay trẻ hoặc kích cỡ thông thường của người lớn. Nên có sự giám sát của người lớn cho đến khi trẻ đã quen thuộc và thông thạo với cách sử dụng các dụng cụ này.

Giũa gỗ

Cho mỗi trẻ một số que gỗ nhỏ, ngắn hoặc một nhánh cây gãy và một cái giũa tay. Trẻ sẽ tự tìm cách giũa những miếng gỗ này để làm thành hình dạng theo thiết kế của mình. Hoạt động này tốt nhất là diễn ra ở không gian bên ngoài để tránh mạt gỗ và bụi gỗ bám lên đồ nội thất. Nếu làm ở bên trong nhà hoặc lớp học thì cần có một không gian đặc biệt dành riêng cho hoạt động này.

Rổ may vá của trẻ sáu tuổi

Một chiếc rổ may vá là một dụng cụ tuyệt diệu dành cho trẻ sáu tuổi. Nên cho trẻ một chiếc rổ hình tròn, vuông hoặc hình chữ nhật, có nắp đậy, nếu là hình chữ nhật thì có kích cỡ như khổ giấy A5. Vài bé có thể dùng chung một rổ may.

Bên trong rổ là một vài mảnh vải trơn chất liệu tự nhiên (cotton, nỉ, nhung) có màu sắc tươi và kích cỡ đa dạng, gấp gọn gàng; một cây kéo nhỏ bén và “an toàn cho trẻ”; một hộp kim với 3 cây kim may kích cỡ khác nhau; 3 cuộn chỉ cotton nhỏ - màu đỏ, xanh dương và vàng; một gối cắm kim, vài hạt nút và một cái đê tay.

Cái đê tay để bảo vệ các đầu ngón tay dễ bị thương trong lúc may; trẻ có thể xem người lớn hướng dẫn cách dùng đê, một số bé có thể tự làm. Có thể bổ sung vào đây một khung thêu tròn, kích cỡ nhỏ nhất, và một tấm vải có kích cỡ phù hợp để lắp vừa khung thêu.

Con trai hay con gái cũng đều nên có một rổ may vá. Từ hình mẫu của người lớn, trẻ có thể dùng rổ may bất cứ lúc nào mình muốn may vá.

Thanh Cherry & Jane Hanckel/NXB Trẻ