Vì sao thị trường tài chính toàn cầu giữ được bình tĩnh giữa căng thẳng Trung Đông?

Ảnh minh họa - Ảnh: Reuters.

Việc Mỹ tham gia trực tiếp vào xung đột giữa Israel và Iran bằng cách tấn công ba cơ sở hạt nhân chính của Tehran vào hôm thứ Sáu vừa rồi có vẻ như là một sự kiện địa chính trị lớn có khả năng khiến thị trường chứng khoán toàn cầu sụt giảm. Nhưng trên thực tế, nhà đầu tư về cơ bản dường như không lo lắng gì nhiều về sự leo thang này.

Trong phiên giao dịch ngày thứ Hai (23/6) , chỉ số MSCI All Country World Index của chứng khoán thế giới thậm chí đóng cửa với mức tăng gần 0,5%, dù Iran trả đũa bằng cách tấn công vào một căn cứ của Mỹ ở Qatar. Cùng với đó, giá các tài sản “hầm trú ẩn” như vàng và đồng USD giảm giá. Như vậy, phản ứng của thị trường với cuộc tấn công của Mỹ nhằm vào Iran, cũng như việc Iran trả đũa Mỹ, là êm ái hơn nhiều so với phản ứng sau khi Israel bắt đầu tấn công Iran cách đây hơn 1 tuần.

“Thị trường xem việc Mỹ tấn công Iran là một sự giải tỏa vì mối đe dọa hạt nhân ở khu vực giờ đã không còn”, Giám đốc điều hành Dan Ives của công ty Wedbush nhận xét, nói thêm rằng ông nhận thấy khả năng xung đột Israel - Iran có thể lan rộng ra khu vực là rất thấp, và thay vào đó xung đột sẽ chỉ giới hạn giữa hai quốc gia này.

Các chuyên gia khác cũng cho rằng không thể xem nhẹ những diễn biến mới ở Trung Đông, nhưng cũng không cần coi đây là một rủi ro hệ thống đối với thị trường toàn cầu.

“Tất cả tùy thuộc vào Iran sẽ làm gì. Nếu họ chấp nhận kết thúc tham vọng về hạt nhân quân sự, đây sẽ là hồi kết của xung đột và thị trường sẽ ổn”, Giám đốc đầu tư Peter Boockvar của công ty Bleakley Financial Group nhận xét, và cho rằng Iran sẽ không gây gián đoạn nguồn cung dầu toàn cầu.

Sau khi thị trường đóng cửa phiên giao dịch ngày thứ Hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố một thỏa thuận ngừng bắn mà ông nói là sẽ chấm dứt xung đột giữa Israel và Iran. “Dựa trên giả định rằng mọi thứ sẽ đi đúng hướng, mà chắc sẽ là như vậy, tôi xin chúc mừng cả hai nước, Israel và Iran, vì có sức bền, dũng khí và sự thông thái để kết thúc cuộc chiến tranh 12 ngày”, ông Trump viết trên Truth Social.

Tiếp đó, trong một cuộc trả lời phỏng vấn kênh NBC News vào tối ngày thứ Hai theo giờ Mỹ, ông Trump nói thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Iran sẽ kéo dài “mãi mãi”.

Tuy nhiên ngay sau đó, Ngoại trưởng Iran Seyed Abbas Araghchi đã lên tiếng phủ nhận những tuyên bố trên của ông Trump. Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, ông Araghchi nói: “HIện tại, chưa có thỏa thuận ngừng bắn nào hay bất kỳ sự thoái lui nào trong chiến dịch quân sự”.

Theo chiến lược gia trưởng Marko Papic của công ty GeoMacro Strategy, kịch bản xấu nhất đối với thị trường là khi Iran đóng cửa eo biển Hormuz, nhưng điều này khó có khả năng xảy ra. “Nếu Iran làm như vậy, giá dầu sẽ vượt 100 USD/thùng, nỗi hoảng loạn sẽ chiếm lĩnh thị trường, chứng khoán sẽ giảm ít nhất 10% và nhà đầu tư sẽ đổ xô mua các tài sản an toàn”, ông Papic nói.

Vị chuyên gia nói thêm rằng thị trường đã ổn định trở lại vì nhận thấy Tehran “có những công cụ hạn chế” để trả đũa. Ý tưởng đóng eo Hormuz đã được đưa ra nhiều lần nhưng chưa lần nào hành động và giới chuyên gia nhấ mạnh việc chặn eo biển này sẽ không bao giờ xảy ra.

Năm 2018, Iran từng cảnh báo có thể chặn eo biển Hormuz sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân và tái áp đặt lệnh trừng phạt lên nước này. Những lời đe dọa tương tự đã được đưa ra vào đầu năm 2011 và 2012, khi các quan chức cấp cao của Iran - bao gồm cả Phó tổng thống nước này khi đó là ông Mohammad-Reza Rahimi - tuyên bố tuyến đường thủy huyết mạch có thể bị đóng cửa nếu các quốc gia phương Tây áp đặt thêm lệnh trừng phạt đối với hoạt động xuất khẩu dầu của Iran nhằm khiến nước này phải từ bỏ hoạt động hạt nhân.

“Tehran hiểu rằng, nếu họ đóng eo biển, hành động trả đũa từ Mỹ sẽ nhanh chóng, mang tính trừng phạt và khốc liệt”, ông Papic nói thêm.

Tương tự, người sáng lập công ty nghiên cứu Yardeni Research - ông Ed Yardeni - cho rằng những sự kiện mới nhất không làm lung lay niềm tin của ông vào xu hướng thị trường giá lên của chứng khoán Mỹ.

“Về mặt địa chính trị, chúng tôi cho rằng ông Trump vừa tái lập năng lực răn đe quân sự của Mỹ, do đó làm tăng thêm độ tin cậy cho khẩu hiệu ‘hòa bình thông qua sức mạnh’ của ông ấy”, ông Yardeni nhận xét và nói thêm rằng chỉ số S&P 500 có thể đạt mức 6.500 điểm vào cuối năm nay, từ mức hơn 6.025 điểm đóng cửa phiên ngày thứ Hai.

Dù việc dự đoán các diễn biến địa chính trị ở Trung Đông là một việc khó, ông Yardeni tin rằng khu vực này đang trải qua một “cuộc chuyển đổi triệt để” sau khi các cơ sở hạt nhân của Iran bị Mỹ phá hủy.

Bình Minh